Dat samenwerken handig is, snap je ook wel. Maar uitdagend is het bij sommige collega’s wel. Je collega is zo dominant dat hij over al je grenzen heen walst. Of je hebt een collega die altijd last-minute met verzoekjes komt, waardoor jouw hele agenda overhoop raakt. Wat kun je doen om zelfs met díe niet zo collegiale collega’s door één deur te kunnen? Constructief samenwerken vraagt dan om één ding: assertief zijn.

Wat komt aan bod?

  1.  Waarom is samenwerken soms zo lastig?
  2.  Constructief samenwerken? Het begint bij jou
  3.  Wat is een constructieve samenwerking?
  4.  Hoe werk je constructief samen?
  5.  Constructief samenwerken? Goed voorbeeld doet goed volgen
  6.  Veelgestelde vragen over constructief samenwerken

Waarom is samenwerken soms zo lastig?

De voordelen van samenwerken begrijp je heus. Je snapt maar al te goed dat het handig is om taken te verdelen en dat de ene collega nu eenmaal goed is in het één en de ander in het ander. Maar waarom is het dan soms zo lastig om samen te werken? Niet elke collega lijkt zo collegiaal te zijn als jij.

Laten we een bingo-spelletje doen. Welke van deze niet zo fijne collega-figuren herken jij op de werkvloer?

  • De dominanter dan dominante collega. Je komt er gewoon niet tussen als hij iets vertelt. Als hij zegt dat iets moet, dan moet het ook écht. Gesprekken voeren lijkt onmogelijk. Je klapt al dicht zodra hij met zijn handen in zijn zij voor je staat.
  • De kantjes-ervan-afloper. Om vier uur is hij de eerste die de kantoordeur achter zich dichttrekt. Vijf minuten ervoor staat hij nog even bij jou aan het bureau. Of jij nog iets kunt doen. Hij moet ervan door. “Maar je komt er wel uit, hè?!”, roept hij je nog net na.
  • De mist-alle-deadlines-collega. Je weet niet wat hij doet met zijn planning (tip: doe hem ons boek ‘Elke Dag om 15.00 Uur Klaar’ cadeau als stille hint!), maar hij komt altijd twee dagen te laat met zijn deel van het werk aankakken. Het gevolg? De klant is niet tevreden en jouw planning wordt automatisch ook een puinhoop.
  • De geen-discussie-over-mogelijk-collega. Samenwerken betekent ook overleggen. Zou je denken, tenminste. Maar nee, deze collega doet liever niet aan overleg. Zijn wil is wet. Als jij iets probeert in te brengen, zet hij gewoon een hardere stem op om er overheen te komen. Je voelt je niet gehoord en deze persoon belemmert al je werkplezier.
  • De boeman of boevrouw. Voor deze collega kun jij het nooit goed doen. Hoe hard je ook je best doet, deze collega ziet alleen maar wat nog veel beter kan. Als jij een fantastische tekst oplevert, dan is het deze collega die daarna boos aan de bel trekt om je op die ene dubbele spatie te wijzen. Een complimentje zou best leuk zijn! Maar je kunt je niet herinneren dat hij je er ooit één heeft gegeven.
  • De chaotische collega die hoopt dat jij minder chaotisch bent. Deze collega’s zijn dankbaarder dan de boemannen en boevrouwen. Ze vinden het fantastisch als jij van het plannen bent. Zij zijn daar namelijk – op z’n zachtst gezegd – minder van. Laten we het zo zeggen: deze collega’s doen niet aan planning. Ze houden van creatieve ideeën bedenken, geloven niet zo in agenda’s en hebben standaard 4232 ongelezen e-mails openstaan. Ze zijn blij als jij hen aan hun jasje trekt omdat ze jouw e-mail nog niet hebben beantwoord. Maar jij? Jij bent minder blij met hen.

groep mensen die blij is met hun samenwerking

Goh, wat een ellende als je dat gezellige lijstje collega’s onder elkaar ziet staan. Misschien zijn een paar van deze collegatypes ook in jouw kantoorjungle in het wild te spotten. Let maar eens goed op!

Maar oké, voordat je je verrekijker erbij pakt en je wild-spot-hoedje opzet, moeten we het eerst hebben over belangrijker zaken. Constructief samenwerken. Want hoe kun je samenwerken op een constructieve manier als je te maken hebt met het gezellige groepje collega’s hierboven? Hoe kun je effectief samenwerken als jij jullie samenwerking eerder als slecht zou bestempelen. Hoe werk je samen met collega’s die niet kunnen samenwerken? En hoe ga je om met negatievelingen, dominante leidinggevenden en ras-chaoten? 

Eén tip: constructief samenwerken begint bij jezelf.

Constructief samenwerken? Het begint bij jou

Tuurlijk, samenwerken doe je samen. Maar je hebt er weinig aan om direct naar je te chaotische, te negatieve of te dominante collega te wijzen. Ook al is je collega zeker geen perfecte samenwerkingspartner, jij kunt altijd iets doen om jullie samenwerking te verbeteren.

Als jij het lastig vindt om uit te spreken wat je niet fijn vindt, jouw mening over te brengen of wél jezelf te laten horen wanneer je luidruchtige collega de overhand neemt, dan is dáár jouw winst te behalen. Assertiever zijn. Dat is waar het begint. 

 

Bericht van @tijdwinst
Bekijken op Threads

 

Als je het spannend vindt om voor jezelf op te komen, dan reageer je waarschijnlijk subassertief:

  • Als je collega maar blijft doorpraten, dan laat je hem praten. Je pakt niet de regie om jouw mening in te brengen.
  • Wanneer je collega weer eens twee dagen te laat zijn werk aanlevert, zeg je “Kan gebeuren!”. Maar van binnen kook je.
  • Je collega die om half vijf nog een megaproject bij je over de schutting gooit dat morgen af moet zijn? Jij stamelt nog even “Oh, maar ik heb het al wat druk”, maar voordat je kunt zeggen “ Nee, dit doe ik niet!”, is je collega al weggelopen. Jij zit met de gebakken peren.
  • Of je zegt tegen je collega “Nee joh, maakt niet uit!” als diegene je e-mails structureel niet beantwoordt, terwijl het wel degelijk jullie samenwerking flink in de weg zit.

Je hoopt met zo’n reactie de lieve vrede te bewaren en daarmee jullie samenwerking goed te houden. Maar in werkelijkheid gebeurt dat juist niet. Als jij niet zegt wat je stoort aan de ander, dan kan diegene dat ook niet veranderen. Als je niet voor jezelf opkomt wanneer je agenda al uitpuilt, dan zal je er werk bij blijven krijgen en kom je zelf met deadlines in de knoop. En zolang jij je collega maar lekker zijn chaotische gang laat gaan, raak jij meer en meer overspannen en heeft je collega geen idee dat dit niet werkt.

Dus nee, subassertiviteit is niet de oplossing. Assertief zijn wel! Een assertieve reactie ziet er bijvoorbeeld zo uit:

  • Als je collega net 5 minuten over zijn standpunt heeft gepraat: “Goed om te weten hoe jij erin staat! Ik vraag me alleen nog af hoe…”
  • Tegen de collega die steeds zijn deadlines mist: “Je hebt nu drie keer je deadline gemist. Dat irriteert me, omdat ik daardoor met mijn planning in de knoop kom. Kun je volgende keer je werk op tijd aanleveren?”
  • Tegen de collega die probeert werk bij jou te droppen: “Helaas gaat dat me vandaag niet lukken. Ik kan het maandag voor je oppakken.”
  • Tegen de structurele inbox-negeerder: “Ik zou het fijn vinden als je mijn e-mails voortaan leest. Nu moet ik steeds vragen om een reactie en kost het mij veel extra tijd.”

Dat is assertief communiceren. Het levert duidelijkheid op voor de ander, waardoor die zijn gedrag zo kan aanpassen dat jullie wél goed kunnen samenwerken. Jij laat op een constructieve wijze van je horen én je laat niet meer over je heen lopen. 

Wat is een constructieve samenwerking?

Even een stap terug. Want constructief samenwerken is niet hetzelfde als assertief communiceren, alhoewel dat er wel onderdeel van is. 

De betekenis van constructief werken is dat je op zo’n manier samenwerkt dat iedereen zich er prettig bij voelt, dat jullie op een positieve manier naar het eindresultaat toewerken en dat jullie het beste in elkaar naar boven halen.

man die lachend naar de persoon kijkt waarmee hij samenwerkt

Hoe werk je constructief samen?

Het gaat dus veel verder dan ieder je eigen taak op tijd gedaan krijgen. Het is ook belangrijk dat je je uitspreekt als dingen je irriteren, dat je feedback geeft en je eigen grenzen bewaakt. En dat je anderen verder helpt als je merkt dat iets jullie samenwerking in de weg zit.

Constructief samenwerken doe je met deze 5 tips:

1. Herken de DISC-profielen (en maak er gebruik van)

Bij een samenwerking heb je altijd te maken met verschillende karakters. De één is nu eenmaal dominanter dan de ander. En waar de ene persoon heel gestructureerd is, raakt de ander eerder in chaos verzand.

Met een DISC-analyse ontdek je wat jouw kwaliteiten en valkuilen zijn bij samenwerken. Ook geeft een snelle blik op de vier kleuren je vaak al een beeld wat voor type je collega is. Irritaties komen vaak doordat jij en je collega qua persoonlijkheidstype haaks op elkaar staan. Hoe de ander werkt, denkt en doet, is tegenovergesteld van hoe jij het zou doen.

Jij bent bijvoorbeeld van de planning, lijstjes en structuur. Je collega strooit graag met creatieve ideeën en vindt het niet fijn als die meteen in een to-do-list en planning gegoten worden. Jij houdt andersom niet van mensen die niet to the point komen en maar blijven strooien zonder concreet te worden. Logisch. 

Nieuwsgierig geworden in welk hokje je welke collega (en jezelf) kunt stoppen? Spiek dan bij ons artikel over de DISC-profielen en ontdek in welk profiel jij past. Dat kan je een hoop aha’s en meer begrip voor je collega opleveren.

2. Zeg ‘nee’ (en doe dat écht)

‘Nee’ is een woord dat je er misschien liever niet uit floept, bijvoorbeeld omdat je nogal van het pleasen bent. Maar in werkelijkheid levert juist niet ‘nee’ zeggen frustraties op. 

Als jij altijd maar ‘ja’ zegt tegen iets wat niet past, raak jij gefrustreerd en is dat hoe dan ook te merken in de samenwerking. Of je moet je in allerlei bochten wringen om het te halen, waardoor je anderen teleurstelt (of dat nu je andere collega is of je partner die moet toezien hoe jij tot 11 uur ‘s avonds achter de laptop zit). Ook wordt de kwaliteit van je werk er meestal niet beter op als je tot diep in de nacht bezig bent.

Er zit maar één ding op: wél het woord ‘nee’ uit je mond persen. Als jij assertief ‘nee’ zegt, weten je collega’s wat ze aan je hebben, voorkom je frustraties, blijft jouw planning realistisch, lever je beter werk af én houd je je partner tevreden. 

Vind je dit lastig? Kijk dan of je een alternatief kunt bedenken. Je hoeft niet een harde “Nee” te geven. Kijk of je een oplossing kunt aandragen, bijvoorbeeld:

  • “Nee, vandaag lukt niet. Maar ik kan het morgen wel voor je oppakken.”
  • “Nee, ik kan je nu niet helpen. Ik zit net ergens middenin. Over een uur kan ik wel bij je langslopen.”
  • “Nee, dit is niet iets waar mijn expertise ligt. Maar ik ken wel een freelancer die je hier bij kan helpen.”
  • “Nee, ik kan niet bij deze vergadering aanwezig zijn. Maar als je me de notulen naderhand stuurt, neem ik die graag door.”

Zo wordt de ‘nee’ meteen minder hard.

3. Geef feedback en doe dat op een constructieve manier

What’s in a name? Constructief samenwerken vraagt ook om constructieve feedback. Als je moeite hebt met voor jezelf opkomen, ben je misschien geneigd om feedback in te slikken. Je bent bang dat de ander gekwetst wordt of het niet goed opvat.

Maar feedback geven is wel degelijk belangrijk op de werkvloer. Zoals we net al zeiden: je collega kan storend gedrag pas aanpakken als hij weet dát bepaald gedrag storend is. Dat kun je laten blijken door feedback te geven. Wanneer je het ook nog op een constructieve manier doet, leert je collega er sowieso wat van. Dit betekent dat je de feedback brengt met respect voor de ander en als voornaamste doel hebt om de ander verder te helpen. 

Constructieve feedback kun je bijvoorbeeld opbouwen met het 4 G’s-feedbackmodel. Dit betekent dat je je feedback in vier stappen geeft:

  1. Je benoemt het Gedrag dat je stoort. 
  2. Je geeft aan welk Gevoel dit gedrag bij jou oproept.
  3. Je stipt het Gevolg aan van dit gedrag.
  4. Je vertelt wat het Gewenste gedrag is dat jij liever zou zien.

4. Communiceer proactief

Constructief samenwerken met collega’s vereist uiteraard ook communicatie. Het liefst communiceer je op tijd. En proactief. Wacht niet af totdat de frustraties zich opstapelen. Bewaar feedback niet tot ver nadat iets vervelends gebeurt. En merk je dat een deadline onhaalbaar wordt? Geef het ruim op tijd aan, zodat jullie samen naar oplossingen kunnen zoeken.

Het helpt om dingen direct uit te spreken. Raap je moed bij elkaar en begin erover. Vaak worden samenwerkingsstrubbelingen alleen maar vervelender als je er pas later als mosterd na de maaltijd mee komt. Dan heeft je feedback nauwelijks invloed, is er weinig aan te passen om een deadline wel haalbaar te maken, en werk je juist frustraties in de hand.

Als je je uitspreekt, doe dat dan kort en bondig. Draai niet om de hete brij heen, filter de twijfeltaal ertussenuit en stop met dingen sandwichen. Zeg direct wat je wilt zeggen. Dat werkt het best. Inge vertelt je in deze video hoe je dat doet, zelfs als mensen je hierdoor als een ‘Bitch’ bestempelen.

5. Vraag om feedback (maar dan gericht)

Nog een laatste tip voor constructief samenwerken: vraag regelmatig om feedback. Je kunt weinig met al het negatieve gezeur van de boeman-collega die vooral niet opbouwend bedoeld is. Maar je hebt er wél veel aan als je gericht constructieve feedback van anderen ontvangt. Dat helpt jou om (nog) beter samen te werken en kan je ook juist complimenten opleveren.

Nog wel twee tips als je om feedback vraagt:

  1. Stel gerichte feedbackvragen. Dus vraag niet “Wat vind je van de samenwerking?” (dan krijg je feedback als “Oh ja, goed hoor!” of “Loopt lekker soepel!”), maar stel één van deze 44 feedbackvragen-voorbeelden. Dat levert je gerichte feedback op.
  2. Sta open voor negatieve feedback. Als je om feedback vraagt, kun je ook vragen om samenwerkingstips. Zie dat ook echt als leerzame verbeterpunten. Voel je niet aangevallen als iemand iets op je aan te merken heeft, maar sta ervoor open om ervan te leren.

Constructief samenwerken? Goed voorbeeld doet goed volgen

Met al deze tips kun je niet al je niet zo collegiale collega’s fixen. Helaas! Wel kun je hiermee zelf het goede voorbeeld geven, voor jezelf opkomen als een collega over je heen dreigt te lopen én collega’s aanspreken op vervelend gedrag. Daarmee is de basis voor een constructieve samenwerking gelegd.

Vergeet daarnaast niet om assertief te communiceren. Cijfer jezelf niet weg, spreek je frustraties uit en geef eerlijk aan wat je vindt, denkt en voelt. 

Wil je daar meer mee oefenen? Volg dan ook zeker Björn en Tijdwinst op Instagram voor meer praktische tips. Of verdiep je in de volgende artikelen over dit thema:

Mensen vroegen ook | Veelgestelde vragen over constructief samenwerken

  • Wat is een effectieve samenwerking?

    Een effectieve samenwerking houdt in dat je samen beter en sneller resultaat behaalt doordat iedereen doet waar hij of zij goed in is én doordat jullie goed met elkaar communiceren. Jullie helpen elkaar verder als dingen stroef lopen of als er onduidelijkheden zijn, en doen ieder ook je eigen werk goed. 

  • Wat is belangrijk in samenwerken?

    Volgens organisatieadviseur Patrick Lencioni zijn er vijf belangrijke kenmerken voor een goede samenwerking: 

    1. onderling vertrouwen in het team;
    2. constructieve conflicten (en dus geen conflictvermijdend gedrag);
    3. betrokkenheid bij het gezamenlijke doel;
    4. eigen verantwoordelijkheid nemen;
    5. het gezamenlijke resultaat laten voorgaan op je eigen resultaten en status.

Word assertiever op de werkvloer: volg een training assertiviteit

Samenwerken vereist ook zeggen wat je vindt en elkaar durven aanspreken op dingen. Op een assertieve manier. Dus met respect voor je eigen belangen én die van de ander. Hoe je dat doet? Daar leer je alles over tijdens onze 1-daagse training assertiviteit. 

Bij deze training ontdek je hoe je op een krachtige en nette manier voor jezelf opkomt en hoe je ook in het oerwoud van de soms wat lastige collega’s je grenzen aangeeft, gehoord wordt en duidelijk ‘nee’ zegt. Dat komt op de werkvloer én daarbuiten vaak van pas.

Wie zijn wij? | Tijdwinst.com

Bij Tijdwinst helpen we professionals uit heel Nederland om slimmer (samen) te werken. Daarvoor geven we trainingen over allerlei onderwerpen die op de werkvloer van belang zijn. Denk aan assertiviteit, effectieve gesprekstechnieken, feedback geven en timemanagement. Alle trainingen kosten je maar 1 dag, zijn lekker actief en hebben een praktische insteek. Je gaat dus altijd naar huis met talloze praktische tips waarmee je aan jouw leerdoelen voor samenwerken kunt werken. 

Benieuwd naar ons trainingsaanbod of onze andere artikelen? Lees verder op onze websites of meld je direct aan voor een training.