Wetenschappers ontdekten dat het echt werkt: wraak nemen als je gefrustreerd of boos op iemand bent. Op één heel bijzondere manier, tenminste. Zonder dat er gewonden vallen.
Je irritante collega kaapt wéér jouw idee voor je neus weg. Je nicht heeft jou zeker weten met opzet niet uitgenodigd voor haar vrijgezellenfeest. Die opgeblazen buurman heeft expres een groot stuk uit de heg tussen jullie tuinen gesnoeid, om nog maar niet te spreken van die pannenkoek die je net de pas afsneed terwijl je probeerde in te voegen op de snelweg. Of die voordringer, in de rij voor de kassa!
“Grrrwwwhuuaaaah!”
Wat zíjn er toch veel vervelende mensen op de wereld. En wat doén ze jou nare dingen aan. Om zó khhuuwwwaaad van te worden!
Herkenbaar? Geen zorgen. Het overkomt écht iedereen. En écht iedereen wordt daar kwaad van. Is bewezen!
Wat de wetenschap weet
Wanneer we ons benadeeld voelen, zijn we automatisch geneigd om ons agressief te gedragen. Dat heeft te maken met bepaalde neurale centra in ons brein; de delen die verantwoordelijk zijn voor ‘beloning’ worden geactiveerd. Die geven ons dat gerechtvaardigde gevoel over wraak nemen. Oog om oog. Tand om tand. Dat idee.
“Hij/zij heeft mij iets aangedaan, ik mag hem/haar iets aandoen!”, klinkt er in dat deel van je brein.
Dat agressieve idee z’n gang laten gaan – en wraak nemen – wérkt om ons gemoed te herstellen, toonden wetenschappers recentelijk aan. Zodra die breinbeloning binnen is, is het weer goed.
Sociaal psycholoog dr. David Chester en prof. Nathan DeWall waren degenen die wraak nemen onder de loep namen. Daarvoor nodigden ze 156 deelnemers uit. Die lieten ze een stuk schrijven over een persoonlijk onderwerp. De stukken werden onderling uitgewisseld, om feedback op elkaar te geven.
Stiekem als ze zijn, pikten David en Nathan er een paar tussenuit om zelf ontzettend uit de duim gezogen negatieve feedback op te zetten. “Dit is het slechtste stuk dat ik ooit gelezen heb”, was er zo eentje. Kun je de mate van negativiteit inschatten. Ontzettend negatief. Ronduit beledigend zelfs.
Vervolgens werd het gemoed gemeten van alle deelnemers: “Hoe voel je je nu?” – Kun je raden, voor die deelnemers met vervelende feedback. “Khhuuuwwaaaad!”
Wat werkte (wraak nemen)
Ja, echt. Die deelnemers die niet zo in hun sas waren met de uitkomsten, kregen een kans op wraak nemen. Om een bloedbad te voorkomen deden ze dat niet rechtstreeks richting de vermeende ‘daders’, maar via een andere weg.
De eerste optie
Een klassieker, haalden dr. David en prof. Nathan voor deze ultieme test uit de kast: de voodoo pop!
De benadeelde deelnemers mochten zich helemaal uitleven op het ding, als surrogaat-dader. En raad nog eens? Het werkte. Ontzettend goed.
Het gemoed van deze boze groep was volgens een volgende meting weer gelijk aan dat van degenen die positieve feedback hadden gekregen.
Maar dit was niet de enige manier om dat voor elkaar te krijgen.
De tweede optie
Pillen. Geen echte. Pseudo-pillen, met placebo effect. Maar dat wisten de deelnemers van David en Nathan’s tweede test natuurlijk niet.
De deelnemers die deze pillen toegediend kregen, werd verteld dat ze hun gemoed een aantal uur stabiel zouden houden. Daarna speelden alle deelnemers een computerspel tegen elkaar, waarbij een bal overgespeeld moest worden. Dit spel was door de stiekeme onderzoeksleiders natuurlijk zo geprogrammeerd dat sommige deelnemers de bal telkens niet kregen. Gevolg: gevoel van buitensluiting. Gevolg, neuro-gedeelte voor wraak nemen: geactiveerd.
Dat wraak nemen mochten ze in de volgende ronde weer naar hartelust uitvoeren. Dit keer door de decibellen voor bepaalde deelnemers te bepalen, die een toeter te horen kregen wanneer ze iets fout deden in het spel, tot aan het niveau van een helikopter die vlak boven je hoofd vliegt (105 decibel).
Uitslag: degenen die de ‘pil’ hadden gekregen, maar wel benadeeld waren in het spel, maakten hier geen gebruik van. Ze gaven in een eerdere meting wel aan dát ze zich vervelend en benadeeld voelden, maar het brein-gedeelte voor wraak nemen was desondanks niet geactiveerd. Door die illusie van de pil.
Wat jij daar aan hebt
Aan die tweede: eerlijk gezegd niet veel. Die pil bestaat niet, en jezelf een placebo-effect toedienen bestaat ook niet.
Wat wél bestaat, is de eerste optie: de voodoo pop. Misschien wil je niet meteen in zo’n enge pop gaan prikken, maar het idee is het overwegen waard. Wellicht in een andere vorm, maar het concept werkt in elk geval! En dat is het belangrijkst.
Je krijgt namelijk dagelijks te maken met situaties of mensen die je tot ergernis drijven. Die zullen er altijd zijn. Bedoeld of onbedoeld. Door een collega, of een onbekende weggebruiker. Die agressie wordt nu eenmaal aangewakkerd en dat wraak nemen gedeelte in je brein wordt nu eenmaal getriggerd. Het is je natuur. Het is zelfs de sleutel tot de oplossing; die wraak ook daadwerkelijk nemen. Doe het – op jouw manier.
Dan bedoel ik natuurlijk nooit dat je je agressief moet gedragen richting de persoon die je wraakgevoelens heeft aangewakkerd. Maar die agressieve gevoelens zítten er wel, dus je zult ze moeten afreageren om er vanaf te komen. Een punt waar dr. David en prof. Nathan het mee eens zijn:
“Om dat positieve effect te bereiken van vergeldingsagressie, mogen mensen actief provocatie opzoeken in hun dagelijks leven.”
Wat ze daarmee willen zeggen is dat je je mág uitleven, wanneer je boos bent en dat gevoel van wraak nemen naar boven komt borrelen. Belangrijk detail: als “provocatie” suggereren zij geen meppartij, maar:
“Reflectie, meditatie en dergelijke.”
Nu is het inmiddels lang en breed bewezen dat meditatie écht werkt, maar ik kán me zo voorstellen dat dat op het moment dat je boos bent nogal een uitdaging is. Niet bepaald een realistische provocatie, lijkt me.
Dus
Dus ik zeg: pak die voodoo pop, voor mijn part. Leef je uit in de sportschool. Terwijl je op die beanbag ramt, denk je aan degene die je onderweg ernaartoe de pas afsneed. Terwijl je op de loopband staat, vertrap je met elke pas een stukje wraak. Smijt een ei kapot. Schaf een boksbal aan. Hang een dartbord op en ga darten! Hang de ‘medewerker van de maand’-foto van je vreselijkste collega voor je bord en leef je uit. Niet in de kantine, maar ergens waar niemand het ziet en niemand zich beledigd kan voelen.
Want terugbeledigen en terugpijnigen is echt niet de oplossing. Daarmee maak je alleen maar meer mensen kwaad en dan is het einde van boze mensen in deze wereld zoek. Wordt niemand blij van.
Waar jij in elk geval weer blij van wordt als je boos bent, is die ‘provocatie’ lekker zelf opzoeken. Het werkt even effectief – zoals dr. David en prof. Nathan aantoonden – en er vallen – zoals beloofd – geen gewonden.
En
O, en als je dan toch bezig bent met jezelf beter en assertiever maken – in plaats van slechter en agressiever – vergeef de ander na je uitleefsessie dan ook. Doe je dat niet, hou je vast aan je agressie en nijd, dan doe je alleen jezelf (nog meer) pijn. Letterlijk. Het maakt je lijf kapot.
Het kan helpen om een beetje empathie in jezelf op te roepen. Leef je in in de ander. Wilde hij/zij jou echt met opzet pijn doen? Heeft hij/zij überhaupt door wat er gebeurde? Waarschijnlijk niet. Leef je gerust even hard uit op je bokszak, dartbord of voodoo pop; leef je daarna in in de ander en vergeef.
Dagelijks handige inzichten? Volg ons op social media!
Volg ons onder andere op Instagram of Pinterest. Daar krijg je niet alleen handvatten op het gebied van assertiviteit, je ontvangt ook de slimme tips waarmee je jouw communicatie skills een boost geeft. De laatste artikelen netjes en overzichtelijk in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in voor de wekelijkse nieuwsbrief.
Leer je liever lezend, lees dan ons boek Elke Dag om 15.00 Uur Klaar. Maak kennis met de beste inzichten uit onze trainingen en leer slimmer werken in plaats van harder.
Wie zijn wij? | Cursus Assertiviteit
Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van timemanagement, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.
- 1-daagse training Time Management | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Feedback Geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
- 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog
