Als je zelfverzekerd wilt worden, ben je misschien bang om daarin door te slaan. Wat als je opeens heel arrogant overkomt? Gelukkig kunnen we je geruststellen: zelfverzekerd en arrogant is niet hetzelfde. Ontdek wat het verschil tussen die twee is en hoe jij aan de goede kant blijft door zelfverzekerd te zijn zonder arrogantie.
Zowel arrogante mensen als mensen die zelfverzekerd zijn, lijken overtuigd te zijn van hun eigen kunnen. Dat maakt het onderscheid tussen die twee soms als buitenstaander lastig te maken. Op het eerste gezicht dan.
Stel je voor: je ontmoet op een netwerkborrel een medewerker van een klant. Diegene geeft je een stevige handdruk en vertelt vervolgens in geuren en kleuren over eerdere prestaties waar hij trots op is.
De ene persoon zal denken: “Wauw, wat een zelfverzekerdheid! Mooi om zijn enthousiasme te zien”. Dat terwijl iemand anders, die zich meer bescheiden opstelt, hier misschien het stempel ‘arrogant’ op zou drukken.
Waar ligt dan die grens? Laten we om dat helder te krijgen in de definitie van zelfverzekerd en arrogant duiken.
Zelfverzekerd vs. arrogant
Arrogante mensen kunnen we vaak niet uitstaan, terwijl zelfverzekerde mensen met hun zelfverzekerdheid over het algemeen wel heel goed wegkomen. Iemand die duidelijk is over wat hij kan en wel en niet doet, is immers prettig voor beide partijen. Iemand die opschept en geen oog heeft voor de ander is dat niet.
Maar waar ligt precies die lijn tussen zelfverzekerd en arrogant?
Wat is zelfverzekerd?
Zelfverzekerdheid gaat over zelfvertrouwen, een fijne eigenschap om te hebben. In deze wereld moet je enigszins van je afbijten om niet over je heen te laten walsen. Dat vraagt dus om zelfverzekerdheid. Het kan zijn dat je dit van jezelf al bent. Maar mocht je nog niet blaken van het zelfvertrouwen, dan kun je ook oefenen met zelfverzekerd worden.
Wie zelfverzekerd is, heeft vertrouwen in zijn eigen kunnen en gaat doelgericht te werk.
Je weet waar je goed in bent, toont lef om op je doelen af te gaan en hebt helder wat jouw behoeften en belangen zijn. Maar dat op je doelen en behoeften afgaan, doe je niet ten koste van alles. Zelfverzekerde mensen zijn tegelijkertijd rechtvaardig. Ze hebben het door hun eigen zelfvertrouwen niet nodig om anderen naar beneden te halen of te beledigen.
Kenmerken van zelfverzekerdheid zijn bijvoorbeeld:
- een open houding hebben;
- een duidelijk doel voor ogen hebben;
- je eigen mening durven geven;
- anderen positief en respectvol behandelen;
- samenwerken met anderen om doelen te bereiken;
- ervoor openstaan je fouten toe te geven;
- bereidheid anderen te helpen door je eigen ervaring en kennis te delen;
- recht op je doel afgaan en daarbij niet te snel afgeleid worden door roddels en andere onbenullige zaken.
Kortom: dit zijn allemaal assertieve kenmerken. Assertief communiceren en assertief zijn is in jouw eigen belang: jij geeft je grenzen duidelijk aan en laat niet zomaar over je heen walsen. Maar jouw assertiviteit is ook zeker in het belang van de ander. De ander kan erop vertrouwen dat je zegt wat je denkt en weet dat je het aangeeft als je het ergens niet mee eens bent of een taak niet kunt oppakken.
Daarnaast gaat je assertieve houding niet ten koste van anderen. Je plaatst jezelf op een gelijk niveau als de ander en communiceert ook op die manier.
Wat is arrogantie?
Bij arrogantie ligt dat anders. Een arrogant persoon gaat ervan uit dat hij (ver) boven een ander staat. Je denkt onterecht dat jij beter bent dan anderen, dat zij tegen je opkijken en dat ze naar jouw pijpen moeten dansen.
Kenmerkend voor arrogantie is:
- een gesloten houding aannemen;
- je eigen prestaties overschatten of erover opscheppen;
- vertellen dat je meer kunt dan je werkelijk kunt;
- heel nadrukkelijk aanwezig zijn en daarbij de ander negeren;
- niet openstaan voor meningen van anderen;
- weinig (open) communiceren;
- negativiteit uitstralen;
- agressief reageren en je snel aangevallen voelen;
- weinig (of slecht) samenwerken;
- fouten niet willen toegeven;
- voor het eigen gewin gaan, zo nodig ten koste van anderen.
Hier zie je dus meer kenmerken terug van agressiviteit in plaats van assertiviteit.
Overigens komt het regelmatig voor dat mensen arrogant genoemd worden, maar dat niet per se zijn. Zo kan het ook zijn dat je vanuit verlegenheid niet makkelijk op anderen afstapt en dat anderen je daarom onterecht voor arrogant aanzien.
Hoe merk je het verschil in de lichaamstaal?
Of iemand arrogant of assertief is, is niet altijd in één oogopslag te zeggen. Wat je wel een handje helpt om hierover te oordelen, is een blik op de lichaamstaal van de persoon. Non-verbale communicatie zegt soms meer dan duizend woorden.
Kenmerkende lichaamstaal van een zelfverzekerde persoon is:
- een open houding
- direct oogcontact
- een vriendelijke blik
- rechtop staan met de schouders naar achteren
- een ontspannen houding
Bij een arrogant persoon ziet de lichaamstaal er eerder als volgt uit:
- een gesloten houding
- een onvriendelijke blik
- vaak de kin omhoog gericht (neerkijken op anderen)
- een gespannen, stijve houding
Zelfverzekerd vs. arrogant: hét verschil
Dus: wat is het grote verschil tussen zelfverzekerd en arrogant?
Als je zelfverzekerd bent, vertoon je vooral assertieve kenmerken in je houding, gedrag en communicatie. Je komt op voor je belangen en weet wat je kunt, maar bent daar niet overdreven lovend over. Tegelijkertijd sta je open voor fouten, ga je constructief het gesprek aan als iemand een andere mening heeft en laat je de ander in zijn waarde.
Ben je daarentegen arrogant? Dan ben je niet assertief, maar agressief. Je voelt jezelf superieur aan anderen en laat dat in je gedrag blijken. Wat jij wilt, dram je door. Je kijkt neer op anderen, voelt je snel aangevallen en staat niet open voor kritiek.
Een voorbeeld
Het verschil tussen zelfverzekerd en arrogant kunnen we het beste toelichten met een concreet voorbeeld.
Jij zit in een meeting met drie collega’s en geeft je mening over het marketingplan voor komend jaar. Je bent daar niet heel positief over en brengt dat op een nette en constructieve manier. De collega die dit marketingplan heeft gemaakt, is ook bij de meeting aanwezig. Hij kan dan zelfverzekerd of arrogant reageren.
Een zelfverzekerde reactie kan inhouden dat je collega met een open houding en een vriendelijke blik iets zegt als:
‘Dank voor je feedback op het plan! Ik begrijp je punt en waardeer het dat je er in detail naar hebt gekeken. Ik heb het plan vanuit een duidelijke visie ontwikkeld, maar sta open voor je feedback. Zullen we er morgen over in gesprek gaan?’
Bij een arrogante reactie zou je collega waarschijnlijk direct zijn armen over elkaar slaan, zijn kin omhoog houden en een onvriendelijk gezicht trekken om vervolgens iets te zeggen als:
‘Nou, daar ben ik het niet mee eens. Ik heb goed over dit plan nagedacht en heb bovendien meer ervaring dan jij. Dus dank je voor je feedback, maar ik laat het zo.’
Hoe voorkom je dat je arrogant overkomt?
Wil je aan je zelfverzekerdheid werken, maar ben je bang dat je daardoor straks arrogant overkomt? Deze tips helpen je om dat laatste te voorkomen.
1. Luister actief naar de ander
Openstaan voor de mening van een ander strookt niet met arrogant zijn. Oftewel: dat is hét ding om te doen. Neem in gesprekken bewust de tijd om de ander zijn verhaal te laten doen. Luister actief. Dus onderbreek niet voordat de ander is uitgesproken, maar laat iemand zijn verhaal doen en houd ondertussen je oordeel, eigen ervaringen en mening nog even voor je.
2. Neem een open lichaamshouding aan
Zoals we net al zeiden: je lichaamstaal spreekt boekdelen. Door een open houding (je armen niet voor je lichaam, je rug recht en en een vriendelijke blik) aan te nemen, straal je uit dat jij openstaat voor wat de ander te zeggen heeft.
3. Sta open voor kritiek
Krijg je negatieve feedback? Probeer daar constructief mee om te gaan. Stel vragen om helder te krijgen wat je kunt verbeteren, en laat de kritiek even bezinken in plaats van jezelf direct te verdedigen of in de aanval te schieten. Vaak reageer je dan constructiever en kun je ook beter je voordeel doen met de feedback.
4. Geef respectvolle feedback
En ten slotte: heb je zelf feedback voor de ander? Breng het constructief. Focus je op waar je de ander mee verder helpt en houd het bij jezelf in plaats van de ander te beschuldigen. De ik-ik-jij-methode kan je helpen om feedback respectvol te brengen zonder in de aanval te gaan.
Meer tips voor effectief communiceren?
Wil je meer weten over hoe je effectief én assertief communiceert met respect voor de ander? Dan kun je je hart ophalen op het Instagram-account van Tijdwinst.com. Hier delen we dagelijks tips voor onder meer assertiviteit, effectief communiceren en feedback geven. Ook Björn deelt op Instagram persoonlijke tips om je hierbij op weg te helpen.
En als we toch al met tips aan het strooien zijn, lees ook zeker het boek ‘Elke Dag Om 15:00 Uur Klaar’ om te ontdekken hoe jij op een assertieve manier voortaan zelf de regie over je agenda neemt. Opnieuw: wel zelfverzekerd, niet arrogant.
Mensen vroegen ook | Veelgestelde vragen over zelfverzekerd en arrogant
Leer zelfverzekerd te zijn zonder arrogantie
Wil je nu ontdekken hoe je op een nette en niet agressieve of arrogante manier zelfverzekerd kunt zijn? Volg dan onze nr. 1 training assertiviteit (ook als online training te volgen). Onze trainers helpen je hierbij graag op weg.
Bij deze training leer je op een constructieve manier je grenzen aangeven, opkomen voor je belangen en je mening geven zonder daarbij over de ander heen te walsen. Kortom: je leert zelfverzekerd te zijn zonder in arrogantie te vervallen.
Dagelijks handige inzichten? Volg ons op social media!
Volg ons onder andere op Instagram of Pinterest. Daar krijg je niet alleen handvatten op het gebied van assertiviteit, je ontvangt ook de slimme tips waarmee je jouw communicatie skills een boost geeft. De laatste artikelen netjes en overzichtelijk in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in voor de wekelijkse nieuwsbrief.
Leer je liever lezend, lees dan ons boek Elke Dag om 15.00 Uur Klaar. Maak kennis met de beste inzichten uit onze trainingen en leer slimmer werken in plaats van harder.
Wie zijn wij? | Cursus Assertiviteit
Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van timemanagement, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.
- 1-daagse training Time Management | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Feedback Geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
- 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog
