Zeker voor Amerikaanse begrippen was hij “een stille”: Steve Jobs. Maar in Nederland kunnen we er ook wat van. “Wat ben je stil”, klinkt zorgelijk. Maar stil zijn hoeft helemaal niet zorgwekkend te zijn. Het is zelfs een bijzonder effectieve communicatietechniek – met 3 grote voordelen.
Stil zijn heeft niet bepaald een goed imago in onze maatschappij. Er wordt naar gekeken met emoties variërend van bezorgdheid tot argwaan. Communicatie-expert Amber Wright legt uit hoe dat kan:
“Stilte is onaangenaam voor veel mensen. Terwijl het niet per sé iets slechts is, voedt het wel het idee dat stil zijn onprettig en onaantrekkelijk is. Dat is helemaal niet waar, het maakt mensen gewoon ongemakkelijk.”
Het maakt ons ongemakkelijk, omdat onze standaard een extraverte persoonlijkheid is: iemand die met gemak een eind weg kletst en moeiteloos het hoogste woord voert. Niet zo gauw neigend naar kletspraatjes en hoge woorden, is de introverte persoonlijkheid. Je kan het wel, maar ziet er niet zoveel in. Of hebt er gewoon niet zo’n zin in. En daar is niets mis mee.
Stil zijn is zelfs een bijzondere kwaliteit, in plaats van een tekortkoming, als je het goed doet. Eentje die van pas kan komen als communicatie techniek voor elke persoonlijkheid, of je nu introvert of extravert bent. Af en toe even je mond houden, brengt je verder dan alle hoge woorden bij elkaar.
Sterker nog: stil zijn is assertief zijn.
Stil zijn is assertief zijn
Het zal je misschien verbazen. Eerst de bewering dat stil zijn een goed idee is. En dan de bewering dat stil zijn assertief zijn is. Terwijl assertief zijn juist betekent dat je eindelijk eens van je laat horen… Toch?
Nee.
Het is de grootste misvatting over assertiviteit. Het betekent niet dat je het hoogste woord voert en in een gezelschap altijd te horen bent – of dat nu op een feestje, aan de telefoon of in een vergadering is.
Assertief zijn betekent dat je aangenaam gezelschap bent, in plaats van aanwezig gezelschap. Dat je weet hoe je zelfverzekerd, in plaats van zelfingenomen overkomt – en dat je weet hoe je tactisch communiceert, in plaats van iedereen te overstemmen.
Niét het hoogste woorde te voeren, maar af en toe even stil zijn dus. Dat is de assertieve aanpak, in plaats van de agressieve.
Stil zijn werkt (zo), voor 3 voordelen
Journalist Michael Grothaus, van zichzelf niet per sé de stilste, besloot het te proberen. Hij wilde wel eens zien of stil zijn hem iets kon brengen, en hoe dat dan zou werken. Het bracht hem iets. Drie bijzondere resultaten kon hij zelfs noteren, naar aanleiding van zijn stilte-als-communicatietechniek-experiment. En dit is hoe hij het aanpakte.
De hele tijd alleen maar stil zijn, brengt je weinig voordeligs. Net zoals de hele tijd spreken niet werkt. Maar als je op de juiste momenten stil bent én op de juiste momenten spreekt – zorgvuldig en weloverwogen – dan werkt stil zijn in je voordeel, merkte Grothaus. En daar zit toevallig een overeenkomst met hoe het voor grootheid-maar-niet-grootspreker Steve Jobs werkte.
1. Kort stil zijn, als je lang spreekt – komt zelfverzekerd over
Stiltes werken wél voor je, als je ze gebruikt terwijl je aan het woord bent. Je vertelt een anekdote aan een paar mensen op een borrel, je geeft een presentatie voor een klant op het werk of je houdt een speech op de bruiloft van je beste vriend.
Jij spreekt, anderen luisteren – laat stiltes dan af en toe het werk doen. Zorg voor stiltes van ongeveer 5 tot 10 seconden tussendoor:
- Even nadat je een belangrijk punt hebt gemaakt,
- telkens wanneer je normaal gesproken een stopwoord als denkpauze zou gebruiken – zoals “uh” of “dus” –
- en vlak voordat je doorgaat naar het volgende, om de aandacht op te bouwen.
Je komt met deze tactische stiltes zelfverzekerder over als spreker, doordat het duidelijk is dat jij de controle hebt, je je woorden bewust kiest (en niet in een onbewuste “uh” of “dus” schiet) en je in alle rust vertelt (zelfs als je een beetje nerveus bent – je komt rustig over).
Weet je bijvoorbeeld nog hoe rustig, zelfverzekerd en bewust Steve Jobs overkwam tijdens zijn legendarische Apple-productpresentaties? Maar ook in zijn beroemde speech aan de studenten van Stanford University in 2005 – de geschiedenis ingegaan als “Stay Hungry, Stay Foolish” – zie je hoe stiltes hun werk doen:
- Meteen bij de opening zie je dat het applaus wegebt, en hij precies nog een paar seconden langer stil blijft. Hij glimlacht even en neemt de tijd om rond te kijken. Studenten zitten op de punt van hun stoel.
- Een tweede voorbeeld is de pauze na zijn eerste belangrijke punt – rond 05:15 – waarna iedereen maar liefst 6 seconden stilte cadeau krijgt, om zijn woorden even goed te laten bezinken.
2. Lang stil zijn en kort spreken – trekt aandacht
Natuurlijk hoeft niet iedereen altijd op de punt van zijn spreekwoordelijke stoel te zitten, zodra jij iets zegt. Maar je wil wel de aandacht. Je wil dat mensen luisteren, wanneer jij iets zegt, op z’n minst met gespitste oren.
Als jij duidelijk aan het woord bent, zoals in een presentatie of speech als die van Jobs, dan pas je een paar tactische stiltes van een paar seconden toe. Begeef je je echter in een groep, zoals in een vergadering of in een discussie op een feestje, dan ben je vooral stil – en spreek je alleen een paar seconden op bewuste momenten.
Grothaus testte het:
“Ik sprak minder tijdens vergaderingen, om mezelf de tijd te geven om woorden te formuleren die het uitspreken echt waard zijn.”
Alleen dán zullen anderen extra goed luisteren wat je te zeggen hebt. Doordat je “spreekt met intentie”, zoals Amber Wright het noemt. Men beseft dat je alleen spreekt wanneer je iets bewust en met intentie te zeggen hebt – en de rest van de tijd stil bent. Ze weten dan dat er iets komt dat het aanhoren waard is, zodra jij je mond opentrekt.
Een kwestie van spreken met kwaliteit, in plaats van kwantiteit. Heel assertief.
3. Lang stil zijn en luisteren – verdiept relaties
Grothaus:
“Ik laat het merendeel van het praten in gesprekken aan anderen over.”
Dezelfde communicatietechniek – vooral stil, en alleen op de juiste momenten even spreken – levert je nog een voordeel op. Pas je het toe in elk gesprek dat je hebt – met meerdere mensen in een vergadering, maar ook in een één op één gesprek met een vriend of collega – dan zul je merken dat jij beter luistert, en de ander zich meer en meer gehoord voelt. Allebei heel belangrijk, volgens Wright:
“Wanneer we ons gehoord voelen, voelen we ons gewaardeerd. De beste manier om te laten zien dat je om een ander geeft, is naar hen luisteren – oprecht, en met intentie.”
Actief luisteren, noemen we het ook wel. Niet bezig zijn met wat jij zometeen gaat zeggen als reactie, maar echt alleen maar luisteren naar wat de ander zegt. Een uitdagende exercitie voor velen, beaamt Wright:
“We luisteren vaak om te reageren, in plaats van luisteren om te verbinden.”
En verbinden, je relatie met de ander hechter en dieper maken, is precies waar assertief communiceren om draait. Verbinding die je dus bereikt door stil zijn en luisteren, in plaats van spreken.
Maar wat als je daar toch nog wat ongemakkelijk van wordt in dit geval, al die stilte? Heeft Grothaus een tip voor:
“In plaats van focussen op de stilte, focus je op wat de andere persoon aan het zeggen is, en er zal vanzelf een natuurlijke stilte uit voortkomen.”
Dus
Probeer het eens. Test zelf hoe stil zijn en assertief zijn samengaan, als je het goed doet – zoals Michael Grothaus het testte, Amber Wright het aanbeveelt, en Steve Jobs het van nature deed:
- Stil zijn en luisteren terwijl je de ander laat spreken, in een gesprek. (“Luister met intentie.”)
- Stil zijn, totdat je iets doordachts en kwalitatiefs te zeggen hebt, in een groter gezelschap. (“Spreek met intentie.”)
- En 5 tot 10 seconden stil zijn op de juiste momenten, wanneer je langere tijd aan het woord bent. (Denk: “Stay Hungry, Stay Foolish”.)
Meer weten over effectief en assertief communiceren, om gehoord te worden zonder het hoogste woord te voeren? Je leert het binnen 1 dag, in onze Assertiviteitstraining.
Dagelijks handige inzichten? Volg ons op social media!
Volg ons onder andere op Instagram of Pinterest. Daar krijg je niet alleen handvatten op het gebied van assertiviteit, je ontvangt ook de slimme tips waarmee je jouw communicatie skills een boost geeft. De laatste artikelen netjes en overzichtelijk in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in voor de wekelijkse nieuwsbrief.
Leer je liever lezend, lees dan ons boek Elke Dag om 15.00 Uur Klaar. Maak kennis met de beste inzichten uit onze trainingen en leer slimmer werken in plaats van harder.
Wie zijn wij? | Cursus Assertiviteit
Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van timemanagement, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.
- 1-daagse training Time Management | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Feedback Geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
- 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog
