Je kent ‘m wel: de popi Jopie. Herkenbaar? Niets om trots op te zijn. Jaloers? Niet nodig. Leuk gevonden worden door bepaald narcistisch gedrag werkt in eerste instantie, maar nekt je relaties binnen 3 maanden – toont nieuw onderzoek. Lees hier hoe je liever geliefd wordt (én blijft).
Je komt op een feestje, kent eigenlijk alleen degene die je uitnodigde en verder niemand. Er klinkt wat geroezemoes, iedereen kletst, drankje in hand. En dan komt er iemand binnen die altijd wel op een tuinfeestje te vinden is. Of op een borrel. In een café. Bij een vereniging. Op kantoor. Eigenlijk overal waar je komt en er een groep mensen is, is deze persoon:
De popi Jopie.
Hij komt blakend van charme de ruimte binnen gezwaaid. Iedereen heeft het meteen door, een groot deel kijkt als vanzelf zijn kant op. Hij slaat de eerste persoon die hij ziet amicaal op z’n schouders, altijd iets te hard. Zijn stem klinkt boven iedere andere en de brede harde lach is niet van zijn gezicht te slaan. Je hebt het geprobeerd, in je hoofd.
Dit is het soort narcistisch gedrag dat iedereen wel kent. Ja, we hebben het hier al over narcistisch gedrag! Het maakt je niet meteen een narcist in zijn puurste vorm: iemand met een narcistische persoonlijkheid. Maar elke persoonlijkheid kent een vleugje narcistisch gedrag: egocentrisch zijn of jezelf opvijzelen ten koste van anderen, bijvoorbeeld. En iedereen kent dat gedrag, zoals voorkruipen in de rij of roddelen over collega’s. Waarschijnlijk doe je het zelfs, al is het maar af en toe.
En zo heb je de popi Jopie, die het naar hartelust inzet. Luid praten, lachen om anderen, iemand onderbreken om zijn eigen anekdote te verkondigen. En daar lijkt op het eerste gezicht niks mis mee, dat soort narcistisch gedrag. De popi Jopie is namelijk altijd degene die als snelst sociaal contact heeft en binnen een oogwenk zelfs een heel groepje mensen om zich heen heeft staan. Hij wekt opzien. Hij trekt aan.
Wat er tóch mis is, met dit narcistisch gedrag
Aan datzelfde narcistisch gedrag zit een naar nasmaakje. Iets dat je niet op het eerste gezicht ziet. Eerst is het alleen maar gelach, geschouderklap en gegrol. Tot zover vaak geen vuiltje aan de lucht. Je hebt te maken met iemand die gewoon ‘lekker aanwezig is’. Maar soms slaat het om en merk je dat de grappen ineens ten koste van een ander gaan, bijvoorbeeld. Of een nare roddel die hij gebruikt om de oren weer zijn kant op te krijgen.
De popi Jopie heeft namelijk bevestiging nodig. Dat is alles waar hij naar op zoek is met zijn narcistisch gedrag. En het moet non stop geleverd worden, die aandacht, anders gaat hij over tot steeds vervelendere methodes. Wat steeds vervelendere situaties oplevert. Steeds minder assertief en sociaal – en steeds meer agressief en egocentrisch.
Want:
Eigenlijk is popi Jopie gedrag een toonbeeld van (verborgen!) egocentrisme, grootheidswaan en het tegenovergestelde van sociaal, assertief gedrag. Typisch, want in eerste instantie worden het juist bestempeld als “hij is enorm sociaal”, “hij heeft zoveel vrienden” en “zo’n leuke gast, fleurt elk feestje op”.
En wie wil dat stempel nu niet krijgen?
Wat er dus gebeurt
We vertonen licht tot matig narcistisch gedrag (let op: narcistisch gedrag vertonen is iets anders dan een volwaardig narcist zijn!). We zoeken bevestiging. Doen amicaal tegen mensen die we eigenlijk niet mogen. Zetten de beste foto’s van onszelf online, op de beste momenten, vanuit de beste hoek.
Je doet het zelf waarschijnlijk ook, op jouw manier – je af en toe narcistisch gedragen.
Poseren met zoveel mogelijk verschillende ‘vrienden’. Onvoorwaardelijk is die relatie echter lang niet altijd. We verspreiden soms zelfs nare verhalen over diegenen – omdat we weten dat iedereen wel oren heeft naar een sappige roddel, waardoor we gegarandeerd gehoord worden. En bevestiging krijgen.
Maar bevestiging en aanzien is niet hetzelfde als een gezonde relatie. En het is al zeker geen vriendschap. Vroeg of laat valt degene die dit soort narcistisch gedrag vertoont zelfs gegarandeerd door de mand.
Binnen 3 maanden, om precies te zijn – als we sociaal psychologe en persoonlijkheidsonderzoeker aan de Universiteit van Krakau Anna Czara mogen geloven.
Wat er gebeurt na 3 maanden
Dr. Anna Czara:
“Sinds de middelbare school is het mij een raadsel waarom mensen die egoïstisch, vol van zichzelf en niet prosociaal zijn zo populair zijn.”
Ze besloot het raadsel op te lossen en trommelde een paar honderd onderzoeksdeelnemers op om hen na samenkomst te laten weten wie zij het leukst vonden. Wie dus het populairst werd geacht.
Die beoordeling gaven de groepsleden na een eerste indruk en nog een keer na 3 maanden, nadat ze regelmatig tijd hadden doorgebracht. De verschillen tussen de eerste indruk en het oordeel na 3 maanden was enorm. Een omslag, mag zelfs gezegd worden.
Degenen die in het begin narcistische trekjes vertoonden, wonnen in eerste instantie weliswaar de meeste mensen, maar die populariteit verbleekte al gauw. Juist de popi Jopies hadden de meeste moeite om veel mensen om zich heen te houden en werkelijke vriendschappen op te bouwen. En dat terwijl de mensen die zich in eerste instantie kalm hielden en niet te veel branie maakten, uiteindelijk de beste vrienden bleken. Oftewel: het narcistisch gedrag viel al snel door de mand.
“Na een tijdje leren mensen narcisten beter kennen en ontdekken ze hun egoïstische, oppervlakkige aard en hun neiging om anderen te uit te buiten en manipuleren”, legt dr. Anna uit.
De popi Jopies met hun narcistisch gedrag waren na een tijdje duidelijk zo populair niet meer. Maar hoe kan het dat anderen dat uiteindelijk wel werden? Wat deden zij anders – en blijkbaar goed?
Hoe je wél populair wordt (en blijft!)
Degenen met de blijvende goede relaties na de periode van 3 maanden hadden iets specifieks in hun gedrag:
- Het was vooral géén narcistisch gedrag. Geen oppervlakkigheid, geen geroddel, en geen constante behoefte aan de spotlight.
- Ze gedroegen zich wél assertief, door hun EQ (emotionele intelligentie) in te zetten. Precies dat is wat zo goed werkte bij deze groep, volgens het onderzoek.
“Emotionele intelligentie is niet iets dat je meteen kan zien aan een persoon. Je kunt niet meteen herkennen dat ze goed zijn in het begrijpen van je emoties en je emotionele reacties”, zegt dr. Anna Czarna. “Maar na een tijdje zijn er genoeg gelegenheden geweest om hun gedrag en hun beweegredenen te herkennen.”
Dat is precies de reden dat mensen in eerste instantie de voorkeur geven aan een popi Jopie. Narcistisch gedrag is namelijk juist niet meteen te herkennen. Het lijkt in eerste instantie allemaal jolig en leuk gedrag. Na een tijdje ontdek je zijn of haar ware aard.
Bij assertief gedrag waarbij iemand een hoog EQ heeft, werkt dat precies andersom. In eerste instantie is het niet zichtbaar, maar zodra de persoon de kans krijgt en je hem of haar leert kennen – merk je dat deze gedragingen een diepere aard hebben. Een luisterend oor, een goed gesprek, oprecht zijn. Dat is assertiviteit, het tegenovergestelde van narcistisch gedrag. Iets waar je op lange termijn op kunt bouwen. En dus iemand op wie je op de lange termijn kunt bouwen. Na een tijdje (3 maanden bijvoorbeeld) zal je voorkeur uitgaan naar deze persoon, in plaats van naar de popi Jopie.
(Meer weten over EQ en hoe je het aanleert? Lees het hier.)
En dat is goed nieuws voor degenen onder ons die niet meteen hoog van de toren blazen in gezelschap. Degenen die niet in het midden van een kring moppen staan te tappen, maar zich wat afzijdig houden en daar een goed gesprek met iemand voeren. Degenen die in eerste instantie verlegen overkomen (misschien zelfs wat sub-assertief), maar in feite juist enorm assertief zijn met hun hoge EQ.
Dat zijn namelijk degenen die ware vrienden aan zich kunnen binden. En dát is wat het verschil maakt voor een lang en gelukkig leven, volgens 80-jarig geluksonderzoek: de relaties met de mensen om je heen.
In dr. Anna’s woorden:
“Deze specifieke studie heeft uiteindelijk een erg geruststellende boodschap. Dat mensen door oppervlakkige charme heen kunnen kijken van degenen die niet de kwaliteiten van een goede vriend hebben – en dat narcistisch gedrag geen blijvend effect heeft op populariteit.”
Op het eerstvolgende feestje hoef jij je dus geen zorgen te maken als je niet alle aandacht krijgt, maar de meest narcistische persoon in het gezelschap wel. Jij weet nu hoe het zit. Uiteindelijk hou jij de meeste populariteit onder jouw vriendenkring over met je enorme emotionele intelligentie – zoals je assertieve houding, je luisterend oor en je inlevingsvermogen.
Mooi toch?
Leren hoe jij beter met narcistische mensen kunt omgaan?
Inge legt het je in deze video uit:
Dagelijks handige inzichten? Volg ons op social media!
Volg ons onder andere op Instagram of Pinterest. Daar krijg je niet alleen handvatten op het gebied van assertiviteit, je ontvangt ook de slimme tips waarmee je jouw communicatie skills een boost geeft. De laatste artikelen netjes en overzichtelijk in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in voor de wekelijkse nieuwsbrief.
Leer je liever lezend, lees dan ons boek Elke Dag om 15.00 Uur Klaar. Maak kennis met de beste inzichten uit onze trainingen en leer slimmer werken in plaats van harder.
Wie zijn wij? | Cursus Assertiviteit
Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van timemanagement, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.
- 1-daagse training Time Management | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Feedback Geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
- 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog
