Waarom jij af en toe (of heel vaak) geen motivatie hebt, hangt geheel af van wat je tegen jezelf zegt. Is jouw interne dialoog er één van een ‘perfectionist’ (“dit moet beter!”) dan klinkt de oplossing heel anders dan wanneer je jezelf te ‘soft’ toespreekt (“ik weet niet of dit je gaat lukken, hoor”). Dit is hoe je in alle gevallen een ‘aanpakker’ wordt – met de juiste woorden voor motivatie, via 1 breintruc op maat.
Motivatie begint in je brein. Het is een psychisch dingetje, dat je precies op de plek aanpakt waar het misgaat: in je prefrontale cortex. Het voorste deel van je brein – bij je voorhoofd, en richting de kern – dat je emoties reguleert.
‘Motivatie’ komt niet voor niets van het Latijnse woord ‘motere’. Woord-wortels die het deelt met ‘emotie’. En ‘motief’: ook uit die hoek. Ze zitten niet voor niks zo dicht bij elkaar in hun oorsprong: motivatie en emoties hebben alles met elkaar te maken.
Die prefrontale cortex reguleert dus je emoties, je gedachten en daarmee dus je motivatie. De ‘interne dialoog’ die uit die cortex voortkomt, is wat het verschil maakt tussen veel, weinig of geen motivatie. Wat jij (of beter: je brein) zegt tegen jezelf, bepaalt hoe gemotiveerd je bent.
Bijzonder detail: dat stukje brein werkt voor iedereen anders, als het op motivatie aankomt – ontdekte een neurowetenschapper – afhankelijk van welk type je bent.
4 motivatie types. Welke ben jij?
Opvallend. Neurowetenschapper Richard Davidson zag in zijn brein-studies dat de linker- óf rechterhersenhelft oplicht bij verschillende soorten (gebrek aan) motivatie en hoe je omgaat met het starten, het doorzetten of het afronden van een taak of project.
Zo ontdekte hij een paar varianten van interne dialogen die iemand een motivatie overdrive, underdrive of gewoon geen drive opleveren. Welke interne dialoog voer jij, en welk stukje cortex licht bij jou dus op zodra er iets gedaan moet worden:
- Ga jij in de agressieve overdrive (de perfectionist),
- praat jij jezelf een subassertieve underdrive aan (de softie)
- of heb je last van chronische passieve underdrive (de uitsteller)?
Belangrijk, om zometeen te ontdekken hoe je daarmee omgaat – en wél met een gezonde dosis motivatie te werken, door je dialoog assertiever te maken, en zo een heuse aanpakker te worden.
De eerste variant:
1. Motivatie overdrive – de perfectionist
Licht je cortex een beetje richting links op, ontdekte Davidson, dan heb jij niet zo’n probleem met motivatie om te beginnen, maar heb je vooral last van gebrek aan motivatie om te stoppen: je bent een perfectionist. En vaak een workaholic.
Dat helpt om lekker aan de gang te gaan en (hard) te werken voor een goed resultaat (“kom op! aanpakken!”) – maar jij wil geen goed resultaat. Jij wil een perfect resultaat (“dit kan beter”). Je motivatie-drive is té groot, en gaat al gauw op overdrive. Erg ongezond.
Deze motivatie-dosis is namelijk de agressieve variant. Jouw doorzettingsvermogen is zó groot, dat die focus en energie gauw dreigt om te slaan in agressieve emoties: irritatie, frustratie, en zelfs ronduit woede – als je werk niet goed (genoeg) is, volgens jouw interne dialoog.
Die energie helpt je wél om dingen voor elkaar te krijgen, maar niét om ze af te ronden en bovendien gaat het resultaat altijd ten koste van jouw welzijn.
Niet goed!
Of heb jij juist last van het tegenovergestelde?
2. Motivatie underdrive – de softie
Bij een motivatiegebrek licht het rechtergedeelte van je prefrontale cortex op. Het kenmerkt de emotie angst met de bijbehorende voorzichtigheid, stressgevoel en dreiging voelen.
Neurologen noemen het ook wel “de gedragsremmer”:
Je hoofd zegt alleen maar “het gaat vast niet lukken”, “er gaat vast iets mis”, “ik bak er vast niks van” en “ik ben hier niet goed genoeg in”. Het paralyseert daarmee als het ware jouw moed – en daarmee motivatie – om een taak of project op te pakken.
Deze motivatie-dosis is een typische subassertieve variant en gaat vaak gepaard met een laag zelfbeeld en een gebrek aan zelfvertrouwen om aan een taak of project te beginnen – laat staan doorzetten, of tevreden afronden.
Niet handig als je dingen voor elkaar wil krijgen! Bovendien slecht voor je zelfbeeld, en daarmee je algemeen welzijn.
Maar dan is er nog een optie, die buiten bovenstaande 2 staat:
3. Geen drive – de uitsteller
Jouw motivatie-dosis is niet te hoog of te laag, maar (praktisch) afwezig. Je prefrontale cortex licht überhaupt niet op, omdat er geen emoties zijn die je drijven: de drive ís er gewoon niet. Jij denkt dat het ook allemaal wel een ander keertje kan, gedreven door een passieve interne motivatie dialoog:
Je hoofd stuurt je telkens weg van een beoogde actie of project, met de gedachte “ik doe het straks wel” of “ik doe het morgen wel” en “eerst even… – teennagels lakken?”
Herkenbaar? Je hoeft je niet alleen te voelen, want dit is een zeer veel voorkomend motivatie-probleem. En uiteraard: niet handig.
Maar er waren 4 motivatie types, geen 3! Wat er nog overblijft als je niet te maken hebt met overdrive (agressieve vorm), underdrive (subassertieve vorm) of überhaupt geen drive (passieve vorm)? Een gezonde drive – de assertieve vorm!
En het mooie is: iedereen kan overstappen op deze variant, wat jouw typische motivatie probleem nu ook is. Doe je zo.
4. Gezonde dosis motivatie – de aanpakker
Iemand die fris aan een taak begint, geen moeite heeft met doorzetten, en hem netjes en probleemloos afrondt: de assertieve aanpakker. Omdat zijn interne dialoog assertief klinkt. De aanpakker spreekt zichzelf via zijn cortex streng (streng genoeg – niet té, dat is overdrive!) toe om te beginnen én door te zetten. Hij pakt zichzelf aan, zoals hij een ander assertief zou aanpakken.
Klinkt ideaal, maar misschien ook ietwat onbereikaar, omdat jij nu eenmaal zo gewend bent om jezelf met de zweep ervan langs te geven (perfectionist) of neer te halen (softie)? Toch kun jij het ook, ongeacht de interne dialoog die je de rest van je leven hebt gevoerd. Hoe? Met 1 breintruc, op maat gemaakt voor jouw huidige interne dialoog – om hem richting die assertieve aanpakker te sturen.
Je motivatie dialoog aanpakken – met 1 breintruc (op maat)
Een assertieve aanpakker hoef je niet te zijn, je kunt het ook faken. Niet écht valsspelen, maar je brein misleiden – zodat het denkt dat jij zo’n assertieve aanpakker bent. Dat werkt.
Op 3 manieren, precies afgestemd op de 3 problematische motivatie types, onderzocht door Davidson en zijn collega neurowetenschappers:
1. Zeg dit tegen jezelf, perfectionist
Jij bent een stijfkop. Je moet en zal een perfect product afleveren. Je motivatie draait overuren, wat je in het begint helpt, maar wat je uiteindelijk zal uitputten, wat je project (en jezelf!) verre van goed zal doen.
Maar omdat je zo’n stijfkop bent, geloof je het zelf ook. Dat het “perfect” moet zijn. En dat wat je doet “nog lang niet goed genoeg” is. Het zijn dingen die jij bedacht hebt en die jij tegen jezelf zegt. Niemand anders is zo streng op jou en je producten als je zelf bent, nietwaar?
Om daar vanaf te komen, en jezelf en je motivatie-drang te redden, zul je op zo’n stijfkop-doordraai-motivatie-overload-moment 1 ding tegen jezelf moeten zeggen:
“Lekker bezig, joh.”
Het klinkt een beetje droog, en misschien zelfs onnozel in jouw perfectionistische oren, maar het helpt écht. Zegt menselijk gedragsexpert Beverly Flaxington:
“Negatieve self talk en excessieve zelfkritiek zal je alleen maar verbitteren en je motivatie verzwakken. – Positieve self talk aan de andere kant, helpt je veerkrachtiger te zijn en verder vooruit te komen.”
Even niet zo op jezelf zitten zeuren, maar wat aardiger zijn voor jezelf – zoals je dat ook voor anderen zou zijn. Het is en blijft tenslotte je eigen (zure) stemmetje in je hoofd dat je zo stellig terechtwijst. Iets dat psychologen “zelfcompassie” noemen werkt veel effectiever, en heb jij uiteindelijk meer aan.
2. Pak taken meteen op, softie
Wetenschappers hebben iets ontdekt dat “ego depletion” heet. Het betekent dat je wilskracht (motivatie) een uitputtelijke bron is, die je dus maar beperkt kunt gebruiken:
Ben jij een softie, dan is het dus van belang om jouw beperkte motivatie-bron meteen te gebruiken. Voordat je jezelf kunt tegenspreken en tegenhouden.
Datgene waar je als een berg tegenop ziet, is precies wat jij als allereerste op een dag moet oppakken. Nog vóór je ontbijt (15 minuten aan je bedrijfsplan werken) of als éérste taak op kantoor (niet eerst je mail checken, maar een half uurtje die presentatie uit je hoofd leren).
“Slik die kikker” noemen productiviteits-experts het ook wel: de lastigste, zuurste, glibberigste taak pak je als eerste op – wanneer jouw “ego” (motivatie) nog niet “depleted” (op) is, en je jezelf uit je taak kunt praten.
3. Geef jezelf een bonus, “luilak”
Jouw interne dialoog is in zijn geheel afwezig, dus hem aanpassen heeft hier weinig zin. Wat jij nodig hebt is een beloning: iets dat je jezelf belooft (toch weer een beetje een interne dialoog – “als je dit doet, krijg je dat”) zodra je je taak hebt afgerond.
Bijvoorbeeld:
Je bent al weken aan het roepen dat je echt gaat beginnen met je hardlooptraining, maar telkens is het weer zo’n gevalletje “vandaag even niet”. Koppel je aan die training (niet heel leuk) iets leuks (je bonus) dan wordt het een ander verhaal voor jou. Luister tijdens elk rondje lopen bijvoorbeeld een spannend e-book. Met die cliffhangers moét je de volgende dag wel weer gaan lopen, want je wil weten hoe het afloopt!
Bonus, geen geld, wel resultaat – voilà.
Bedenk wat werkt voor jou, wat past bij je activiteit en wat niemand anders je oplegt, maar jij helemaal zelf aan jezelf belooft.
Dus
Probeer dat eens, perfectionist / softie / uitsteller – en zie zelf wat er gebeurt! Ontmoet de assertieve aanpakker in jezelf, en hou die vast.
Meer leren over assertief communiceren en kordaat handelen? Neem eens deel aan de training Assertiviteit – en maak in 1 dag kennis met álle slimme (interne) communicatietechnieken en breintrucs.
Dagelijks handige inzichten? Volg ons op social media!
Volg ons onder andere op Instagram of Pinterest. Daar krijg je niet alleen handvatten op het gebied van assertiviteit, je ontvangt ook de slimme tips waarmee je jouw communicatie skills een boost geeft. De laatste artikelen netjes en overzichtelijk in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in voor de wekelijkse nieuwsbrief.
Leer je liever lezend, lees dan ons boek Elke Dag om 15.00 Uur Klaar. Maak kennis met de beste inzichten uit onze trainingen en leer slimmer werken in plaats van harder.
Wie zijn wij? | Cursus Assertiviteit
Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van timemanagement, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.
- 1-daagse training Time Management | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Feedback Geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
- 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog
