Je wil jezelf presenteren. In een goed daglicht als het even kan. Bij je baas, je collega’s of een date. Maar over jezelf opscheppen wil je nu ook weer niet. Oplossing: het belangrijke verschil kennen tussen zelfpromotie en opschepperij, volgens communicatie-experts.
Of je nu een sollicitatiegesprek of een date hebt, je wil jezelf van je beste kant laten zien. Alle prachtige kanten die je hebt moeten aan bod komen, zodat de ander weet wat je in huis hebt. Niet om arrogant over te komen, maar om goed uit de verf te komen. Hoe hou je het bij dat laatste?
Met zelfpromotie: de spotlight op jezelf, zonder de show te stelen.
Helaas heeft zelfpromotie een heel andere uitleg in de praktijk. Het heeft namelijk een behoorlijk negatief imago gekregen, te wijten aan de opschepperige egoïsten die het helemaal verkeerd aanpakken. We associëren zelfpromotie door hen al gauw met dikdoenerij en egotripperij. Maar dat hoeft het helemaal niet te zijn! Als je jezelf presenteren net even anders aanpakt – goed aanpakt – dan pakt het enorm goed voor je uit.
En die spotlight bescheiden op jezelf te zetten, werkt niet alleen in een eerste ontmoeting. Juist als je elkaar al langer kent (als collega’s bijvoorbeeld), helpt het om af en toe uit te lichten wat je voor elkaar gekregen hebt. Je baas en je collega’s waarderen je harde werk, jij krijgt de credits waar je voor gewerkt hebt en niemand zal twijfelen aan jouw kundigheid. Zonder dat je boven iedereen uit hoeft te schreeuwen hoe fantastisch jij wel niet bent; belangrijk detail.
Zelfs als je van nature geen spotlight-nemer maar een muurbloem bent, mag je dat gewoon lekker blijven én evengoed aan zelfpromotie doen. Je gaat jezelf namelijk niet veranderen – alleen je manier van communiceren heeft een kleine twist nodig.
De loftrompet die niet vals klinkt
Peggy Klaus – communicatiecoach en auteur van ‘Brag! The Art of Tooting Your Own Horn Without Blowing It’ – kan je daar meer over vertellen. Zij weet namelijk, zoals haar boektitel luidt, hoe je je eigen loftrompet kan laten schallen zonder vals te spelen.
Allereerst is het belangrijk om het letterlijke verschil te kennen tussen opscheppen en bescheiden zelfpromotie.
Klaus over de definitie van opscheppen:
“Een opschepper heeft het altijd over zichzelf. Het is altijd “Ik dit…” en “Ik dat…”. Ze razen maar door, ononderbroken en zonder enige relevantie, terwijl ze geen greintje credit aan een ander geven.”
…en zelfpromotie:
“Effectieve zelfpromotie daarentegen draagt altijd bij aan een bestaande conversatie en aan de mensen die er aan deelnemen. Een bescheiden zelfpromotor biedt altijd waardevolle informatie die absoluut relevant is op dat moment.”
Hoe dat werkt, bij jezelf presenteren
Waardevolle informatie bijdragen aan de conversatie dus, in plaats van in het wilde weg positieve dingen over jezelf te roepen.
Hoe je die waardevolle informatie bijdraagt: verpak het in in een anekdote. Eentje die een praktijkvoorbeeld bevat van iets dat net besproken wordt in het gesprek. En dan toevallig eentje waarin jij een glansrol speelt! Niet te opvallend natuurlijk, je wil bescheiden blijven.
Waar het om gaat is de rol van de anekdote. Een anekdote is namelijk in feite een verhaal. En verhalen doen het enorm goed bij mensen. Verhalen zorgen ervoor dat je geboeid blijft luisteren én onthoudt wat er verteld is. Storytelling is de sleutel tot bescheiden zelfpromotie.
Of zoals professor Dorie Clark van Duke University’s Business School het zegt:
“Het is belangrijk dat je je expertise demonstreert door midden van verhalen, niet woorden.”
Daar is de wetenschap is het ook mee eens. Storytelling als zelfpromotie-middel werkt om zonder irritatie gehoord te worden én door te dringen bij een ander. Letterlijk zelfs. Verhalen doen namelijk dezelfde gedeelten in het brein oplichten bij de verteller als de luisteraar, waardoor we echt letterlijk doordringen in het hoofd van de ander. Zegt onder andere onderzoek van Princeton University en andere studies.
Onder 2 voorwaarden!
Aan die ‘story’ hangen echter een paar voorwaarden, om te werken als assertieve zelfpromotie:
- Je verhaal moet relevant zijn voor het moment, en inhaken op wat er door anderen verteld wordt.
- Je verhaal moet bescheiden zijn, zonder de nadruk te dik op jouw hoofdrol te leggen.
Vooral dat laatste luistert heel nauw. Als je het net te onbescheiden doet, kom je toch nog arrogant en opschepperig over. Blijf dus aan de goede kant van de grens, als je jezelf presenteren effectief wil houden.
Professor Clark:
“Zelfpromotie werk het beste wanneer het natuurlijk en ongeforceerd is; je wil op ongekunstelde wijze bijdragen aan de conversatie, niet de schijnwerpers kapen.”
Dat wil zeggen: je blijft dicht bij jezelf en doet jezelf niet groter voor dan je bent – het liefst zelfs een beetje minder groot, als het even kan!
En ook hier is de wetenschap het mee eens. Uit Harvard Business Review:
“Stapels aan psychologische studies laten zien dat door anderen gezien worden als ‘bescheiden’ wordt geassocieerd met een breed scala aan positieve uitkomsten. De boodschap is helder: mensen waarderen zelfverzekerdheid niet als het niet vergezeld gaat met competentie. En zelfs als het dat wel is, zien ze liever zo min mogelijk overdadige zelfverzekerdheid als mogelijk.”
Wat wil dat dus zeggen? Spreek niet meer dan je te zeggen hebt. Schreeuw niet van de daken hoe fantastisch je bent, vermeld het subtiel – alleen dan zul jij geloofd en je competenties gewaardeerd worden.
Jezelf presenteren, in de praktijk
Je bent al zover dat je het storytelling bij het jezelf presenteren onder de knie hebt. Je vertelt een anekdote over de tijd dat je in China hebt gewoond. Vervolgens vraagt iemand of je dan ook Chinees hebt leren spreken?
Je zou dan zeker kunnen zeggen: “Ik spreek vloeiend Mandarijn” en het daar bij laten.
Het volgende wekt echter veel meer geloofwaardigheid en waardering op, door zijn bescheidenheid:
“Ik heb het geluk gehad dat mijn middelbare school lessen in Mandarijn aanbood. Dat heb ik dus een paar jaar gedaan, waarop ik met mijn praktijkervaring erbij behoorlijk vloeiend in de taal ben geworden.”
Je competentie is nog altijd behoorlijk indrukwekkend – en terecht, want je spreekt de waarheid en het is best cool – maar je hebt je kundigheid wereldkundig gemaakt door er niet achteloos over te doen, een en ander toe te lichten en de ander zo geen pompeus of opschepperig gevoel met je boodschap mee te geven. Je hebt er een verhaal van gemaakt. Subtiel, en minstens zo effectief.
Hang daar nog een mooie anekdote aan op over een misverstand met een Chinees door een verkeerde intonatie – en je promotie kan niet meer stuk.
Zie je hoe subtiel dat werkt? Spui je competenties en kundigheden dus niet in het wilde weg over tafel (“Ik spreek Chinees!”). Daar kan niemand wat mee, en zet jou juist in een arrogant daglicht. Pak de spotlight effectiever door je competenties in te pakken, in een mooi verhaal dat blijft hangen (“Toen we in China woonden daar gaven ze les in Mandarijn, …).
En: luisteren!
Blijf vervolgens vooral niet alleen bij je eigen verhaal hangen. Stel relevante vragen aan degene tegenover je, want luisteren is nog altijd net zo effectief gebleken om in een goed daglicht te komen staan dan (over jezelf) vertellen. Of je dat nu bij een date of een potentiële werkgever doet, het zijn allemaal mensen – mensen met dezelfde psyche, dezelfde zwaktes en dezelfde gevoeligheid voor verhalen.
Jouw verhaal, als je het goed doet.
Dagelijks handige inzichten? Volg ons op social media!
Volg ons onder andere op Instagram of Pinterest. Daar krijg je niet alleen handvatten op het gebied van assertiviteit, je ontvangt ook de slimme tips waarmee je jouw communicatie skills een boost geeft. De laatste artikelen netjes en overzichtelijk in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in voor de wekelijkse nieuwsbrief.
Leer je liever lezend, lees dan ons boek Elke Dag om 15.00 Uur Klaar. Maak kennis met de beste inzichten uit onze trainingen en leer slimmer werken in plaats van harder.
Wie zijn wij? | Cursus Assertiviteit
Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van timemanagement, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.
- 1-daagse training Time Management | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Feedback Geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
- 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog
