Het liefst houd je iedereen te vriend. Ja, ook die drammerige collega met wie je totaal geen klik hebt. Verrassing: altijd aardig zijn lukt helaas niet. Zeker niet als je daardoor je mening niet geeft of niet voor jezelf opkomt. Dat moet anders. Je moet stoppen met aardig zijn. Zo doe je dat volgens psychologen.
Stoppen met aardig zijn: wanneer ben je té aardig?
Het is niet vreemd om aardig gevonden te willen worden. Al vanaf de tijd dat we als Neanderthalers voor leeuwen moesten rennen, hebben wij mensen de behoefte om geaccepteerd te worden. Aardig gevonden worden was in de oertijd een kwestie van leven of dood. Als anderen je niet mochten, kon jij weleens het eerste slachtoffer zijn wanneer je mede-Neanderthalers omkwamen van de honger.
Tegenwoordig zetten gelukkig niet veel Nederlanders hun tanden meer in een mens. Dus please-gedrag is geen vereiste om het er levend van af te brengen. Nu is met aardig en vriendelijk zijn op zich niets mis. Wel zo leuk voor de mensen om je heen als je niet elke dag met een chagrijnige blik rondloopt. Maar er bestaat zoiets als te aardig zijn. Wat zoveel inhoudt als iemand pleasen en daarbij aan je eigen mening of behoeften voorbij gaan.
Als je te aardig bent en je eigen behoeften daarbij vergeet, kan het je eerder veel negatiefs brengen. In het bijzonder in deze vijf situaties is stoppen met aardig zijn een absolute must.
Of jij ook wat te ver bent doorgeschoten in aardig gevonden willen worden? Dat kun je herkennen aan deze punten:
- Je durft frustraties niet uit te spreken als je je ergens aan stoort, waardoor je frustratie eerder toe- dan afneemt.
- Je slikt jouw mening in, omdat je bang bent dat anderen het er niet mee eens zijn of dat je iemand voor het hoofd stoot.
- Je stopt je eigen gevoelens en behoeften weg in plaats van ze serieus te nemen en ernaar te handelen. In plaats daarvan richt je je op de verwachtingen van anderen.
- Je gaat conflicten uit de weg, waardoor er frustratie in samenwerkingen of relaties kan ontstaan.
- Je geeft je grenzen niet aan. Dat komt je zelfvertrouwen niet ten goede. Je gaat je minder waard voelen dan de ander, vindt grenzen aangeven daardoor nog lastiger en voelt je vervolgens weer minder waard. Zo beland je in een negatieve spiraal.
- Je spreekt anderen niet aan op hun fouten, ook niet als je hen daar een zinnige tip over kunt geven.
- Negatieve gevoelens liggen op de loer. Dat je niet zegt wat je denkt, voelt en nodig hebt, maakt dat een ander daar ook niet aan tegemoet kan komen. Daardoor blijf je in cirkeltjes draaien.
Heb je jezelf een paar keer ja-knikkend betrapt tijdens het lezen van dit lijstje? Dan kunnen we er niet omheen: jij bent dus altijd aardig. Ook als dat jouzelf en je samenwerking met je collega niet ten goede komt.
Stoppen met aardig zijn is ook aardiger voor de ander
Weet je wat het frappante is? Je denkt waarschijnlijk dat je heel aardig bent door de ander een hand boven het hoofd te houden en niet uit te spreken waar je mee zit. Maar het tegendeel is waar.
Wie zich schuldig maakt aan te aardig zijn, is eigenlijk totaal onduidelijk in zijn communicatie. De ander heeft geen idee wat jij nodig hebt en kan je dat dus ook niet bieden. Kun je je voorstellen dat dat voor je collega ook frustrerend zal zijn? Hij krijgt geen hoogte van jou en tast steeds in het duister.
Bovendien: als jij zinvolle feedback te geven hebt, is het niet aardig om die voor je te houden.
En als je je aan iets stoort, is het ook niet aardig om zelf wekenlang met die frustratie rond te lopen, misschien zelfs in de slachtofferrol te kruipen of in het ergste geval erover te gaan roddelen met anderen.
Dat is minder aardig dan je collega gewoonweg op zijn gedrag aanspreken. Ook komt je frustratie er onbewust toch wel uit in de manier waarop je communiceert. Beter dus om je gewoon uit te spreken, zodat de ergernis jullie contact niet in de weg zit.
3 tips van psychologen
Ben je inmiddels overtuigd dat stoppen met aardig zijn geen slecht idee is? Voor jezelf om te voorkomen dat jij volledig aan jezelf voorbij gaat en met allerlei angst en negatieve gevoelens te maken krijgt. En voor de ander om te voorkomen dat jullie samenwerking straks niet meer heel goed verloopt.
Dan komt de volgende vraag: hoe doe je dat, stoppen met aardig zijn? Dit zijn 3 onmisbare tips van psychologen.
Tip 1. Communiceer geweldloos (in 4 stappen)
Voor jezelf opkomen of negatieve feedback geven, kan best lastig zijn. Maar er zijn diverse modellen die je leven gemakkelijker maken. Feedback geven volgens de 4 G’s is er één van. Een ander handig model is de methode van geweldloze communicatie, ontwikkeld door de Amerikaanse psycholoog Marshall Rosenberg.
Bij deze communicatiemethode draait het erom dat je oordelen voor je houdt en focust op wat jij nodig hebt. Je blijft dus dicht bij jezelf in plaats van verwijten te maken.
Laten we kijken hoe dit in de praktijk werkt.
Stel:
Jouw collega heeft een plan gemaakt en doorgestuurd naar de klant zonder jou erbij te betrekken. Dat is hiervóór al vaker gebeurd. Je voelt je gepasseerd, omdat je ook iets zinnigs had kunnen bijdragen, en wilt je collega erop aanspreken.
Het idee bij de methode van geweldloze communicatie is dat je in je feedback vier dingen benoemt (in deze volgorde):
- Wat je feitelijk gezien hebt waargenomen (‘Het viel me op dat je je marketingplan niet aan mij hebt voorgelegd voordat je het naar Patrick stuurde.’)
- Wat voor gevoel je hebt bij die waarneming (‘Dat stelt mij teleur, omdat ik er ook graag iets over had gezegd.’)
- Wat je behoeften zijn op basis van dat gevoel (‘Ik zou het fijn vinden om wel betrokken te worden voordat je een plan naar de klant stuurt.’)
- Wat je verzoek voor de ander is qua concrete actie (‘Kun je mij de volgende keer bij de ontwikkelfase betrekken, zodat ik feedback kan geven op het plan?’)
Het fijne van deze feedbackmethode is dat je de ander niets verwijt. Zo voorkom je dat je collega fel tegen je ingaat omdat hij zich niet in jouw beschrijving herkent.
Wil je hier meer over lezen? Dan is het boek ‘Stop met aardig zijn’ van Thomas d’Ansembourg een goede tip. Dit boek is geschreven aan de hand van de methode van geweldloze communicatie en gaat in op waarom stoppen met aardig zijn belangrijk is en hoe je dat doet.
Tip 2. Combineer aardig zijn met assertief zijn
Het is prima als je vriendelijk bent naar anderen toe. Graag zelfs. Maar het is wat anders als je daarmee jouw mening of behoeften onder stoelen of banken steekt. Iemand pleasen en koste wat kost aardig gevonden willen worden, ook als je daarmee aan jezelf voorbij gaat, is nooit een goed idee.
Wat daarbij kan helpen, is om niet te denken dat je nu volledig moet stoppen met aardig zijn. Aardig zijn mag best. Maar vul jouw aardigheid aan met een andere helpende eigenschap: assertiviteit.
Assertiviteit houdt in dat je stevig in je schoenen staat, duidelijk bent in je communicatie en op een zelfverzekerde manier voor jezelf opkomt in situaties die daarom vragen. Het tegenovergestelde van please-gedrag dus.
Assertief en aardig zijn gaan prima samen
Je bent bijvoorbeeld meestal enthousiast over de plannen van je collega. Maar als hij een keer iets voorstelt waar jij anders over denkt, dan spreek je dat uit.
Je kunt best je partner elke dag stimuleren in zijn tomeloze ambitie, maar hem er wel op aanspreken als hij nu al drie keer te laat voor het eten is thuisgekomen (tip: geef hem het boek ‘Elke Dag Om 15.00 Uur Klaar’ cadeau – ook als ambitieus persoon kun je op tijd klaar zijn met werken, als je je tijd maar goed managet).
Je kunt aardig en behulpzaam zijn op het werk, maar bij dat ene verzoekje op vrijdagmiddag dat net niet uitkomt wél ‘nee’ zeggen.
Voor jezelf opkomen staat niet gelijk aan onaardig zijn. Vaak vindt de ander het juist fijn als jij je eigen verantwoordelijkheid neemt. Hij weet dan: als het niet lukt, dan zeg jij het wel en hoeft hij er niet naar te gissen.
Tip 3. Vraag om bedenktijd
Je eerste reactie op een vraag, verzoek of een vervelende situatie is niet altijd de meest handige. Veel mensen reageren in eerste instantie op een van deze drie manieren op iets wat “potentieel bedreigend” is. Vroeger ging het dan om een leeuw die je achterna zat of een kannibaal die je met huid en haar wilde verslinden. Nu zou je ook een vervelende reactie van een collega kunnen zien als een bedreiging.
Die drie standaard reacties zijn:
- Vluchten
- Vechten
- Bevriezen
Sommige mensen vechten: zij worden furieus, misschien wel meer dan waar de situatie om vraagt. Anderen vluchten door vooral in zichzelf te keren zichzelf te willen bewijzen of te doen alsof er niets speelt. En weer anderen bevriezen, durven niets meer uit te brengen of roepen maar vluchtig en gedachteloos ‘Ja hoor, dat is goed!’.
Geen van die drie reacties is helpend om je behoeften duidelijk te maken. En met geen van de drie zal je bereiken wat je wilt bereiken: dat je collega het voortaan anders aanpakt.
Wat helpt om die drie oerreacties te voorkomen en daarmee niet direct in please-gedrag of conflictvermijding te vervallen? Geef jezelf een denkpauze en kom er later op terug. Het kan helpen om bij jezelf na te gaan hoe jij hierin staat en te voelen wat jouw behoeften hierin zijn.
En als je dan feedback gaat geven, dan kun je goed nadenken hoe je het wilt brengen en wat je liever anders zou zien. Vaak komt je feedback er dan ook sterker uit dan wanneer je op je eerste, minder doordachte, reactie afgaat.
Meer assertiviteitstips?
Zijn ‘nee’ zeggen, grenzen aangeven en je eigen agenda bewaken dingen waar jij vaker tegen aanloopt? Doe jezelf dan een dagelijkse dosis assertiviteit- en timemanagementtips cadeau. Volg Björn en Tijdwinst.com op Instagram voor praktische tips.
Leer bij de training assertiviteit aardig én assertief zijn
We zeiden het net al: assertief zijn en aardig zijn kunnen hand in hand gaan. Met iemand pleasen maak je niet bepaald jouw leven gelukkiger. Dat van een ander ook niet.
Assertieve mensen boeken persoonlijke groei, laten niet zomaar over zich heen lopen en nemen zelf de regie in plaats van te hopen dat de ander hun behoeften aanvoelt. Kortom: allemaal redenen om jouw assertiviteit op te krikken.
Meld je daarom aan voor de nr. 1 training assertiviteit (ook als online training te volgen). Daarna kun jij doordachte feedback geven en op een nette manier zeggen wat je vindt. Please-gedrag gooien we voorgoed de deur uit.
