Je zou het bijna vergeten, maar onze telefoon is ooit bedoeld om mee te bellen. Een handeling waar verrassend veel mensen moeite mee hebben. Telefoonangst, noemen psychologen het. De oplossing voor telefoonangst heeft ook een naam: ‘cognitieve herstructurering’ – een simpele breintruc.
We hoeven steeds minder te bellen. Dat is zeker. Contact met vrienden en familie onderhouden we via WhatsApp in plaats van bellen, tandarts- en kappersafspraken maken we online – in plaats van bellen, restaurants boeken we via Couverts – in plaats van bellen, vakanties via Skyscanner – in plaats van bellen of een reisbureau bezoeken. Onze smartphones zijn zulke geweldig uitgebreide apparaten geworden dat we bijna altijd wel een alternatief kunnen bedenken voor bellen.
Toch komen we er niet helemaal onderuit. Voor je werk moet je waarschijnlijk regelmatig bellen met collega’s of klanten. En dat belletje naar een verre vriend of oude oma, daar zul je toch aan moeten geloven om die relaties gezond te houden.
Het slechte nieuws voor alle belbangeriken is daarom helaas: bellen (of Skypen) blijft.
Boven: om te bellen! Beneden: om te bellen?
Het goede nieuws daarentegen is mooi: je telefoonangst valt af te leren. En dat kun je in de meeste gevallen prima zelf doen. Hoeft normaal gesproken geen angststoornis gespecialiseerde psycholoog aan te pas te komen. Toch halen we er even een paar van die breinkenners bij. Want om tot de oplossing te komen, moeten we ons probleem eerst even iets beter begrijpen. De kenners leggen uit.
Het probleem met telefoneren
Onze telefoonangst komt niet uit het niks. Er zitten wel degelijk bepaalde verklaarbare angsten achter het telefoneren. Want wat is het precies dat ons zo de stuipen op het lijf jaagt wanneer we een telefoon oppakken om te bellen of moeten opnemen wanneer we gebeld worden? Belangrijk om dat eerst even helder te hebben.
Het antwoord is 5-ledig.
1. Het gebrek aan lichaamstaal beperkt je
Een face-to-face gesprek werkt intuïtief. Je ziet het wanneer iemand aandachtig luistert doordat de ander je aankijkt, je ziet het wanneer iemand is afgeleid doordat zijn blik in het rond schiet, je ziet het wanneer iemand oordeelt door zijn wenkbrauwen samen te trekken, je ziet het wanneer iemand je aanspoort om verder te praten met zo’n klein knikje.
Aan de telefoon zie je niks, zoals je weet. En dat is precies een van de belangrijke aspecten die zorgen voor dat bang en onzeker gevoel, bevestigt Alison Papadakis – klinisch psycholoog en professor die stress onderzoekt aan de Johns Hopkins Universiteit:
“Alles wat we hebben is de stem. Dat kan behoorlijk zenuwslopend zijn voor mensen die telefoonangst hebben ontwikkelt.”
2. De tijds- en prestatiedruk is groot
‘Als gebrek aan lichaamstaal zo’n groot probleem is, waarom heb ik dan geen probleem met berichtjes versturen – waarbij precies hetzelfde aan de hand is?’, zul je denken. Goede vraag. Goed antwoord: dat komt doordat je bij berichtjes sturen zelf de tijd in handen hebt. Jij kunt tikken en typen zoveel en zo lang als je wil. En je kunt corrigeren zoveel je wil, voordat je communiceert.
Dat is precies wat bij telefoneren niet kan. Prof. Papadakis:
“Je kunt aan de telefoon wel soort van corrigeren en iets terugnemen wat je zei, maar niet écht. Wat is gezegd, is gezegd.”
Voor altijd.
3. Het is opdringerig
Iemand opbellen of gebeld worden gaat niet even tussendoor. Je moet andere taken echt neerleggen en je focus volop het bellen storten. Dat maakt het een redelijk grote opdracht, die daardoor best ingrijpend is in jouw tijdschema. Ten opzichte van een berichtje sturen, tenminste.
Waar de meeste bellers niet voldoende bij stilstaan: bij degene die je belt is dat precies hetzelfde. Bel je op, dan is de kans behoorlijk groot dat je stoort. Tenzij je hebt afgesproken om te bellen op een bepaald tijdstip, is hij of zij niet toevallig net aan het wachten op jouw telefoontje.
“Mensen met belangst maken zich zorgen zoals; ‘ga ik deze persoon storen?’ of ‘Ben ik een lastpost als ik nu bel?’”, zegt Jeremy Jamieson – professor in de psychologie aan de Universiteit van Rochester, gespecialiseerd in sociale stress en emotieregulering.
4. Iedereen luistert mee
Werk je in zo’n vreselijke kantoortuin, dan ben je helemaal de sjaak. Iedereen hoort je namelijk. En iedereen luistert mee. Nee, dat is niet iets dat jij je in je hoofd hebt gehaald. Het is waar.
Dit onderzoek van de Cornell Universiteit toonde aan dat zogenaamde ‘halvologen’ (dialogen waar je maar de ene helft van mee krijgt, doordat iemand telefoneert) ontzettend afleidend werken. Je kunt er bijna niet niet naar luisteren. Er valt je collega’s dus weinig kwalijk te nemen, maar vervelend is het wel – dat alle aandacht naar jouw telefoongesprek gaat.
En dat komt juist door het gebrek aan aanwezigheid van die ander, legt klinisch psycholoog met een specialisatie in angststoornissen Alexander Queen uit:
“Wanneer je aan de telefoon zit, is de andere persoon niet aanwezig om de aandacht van jou weg te nemen. Jij gaat de volle focus krijgen, omdat jij de enige persoon in dit gesprek bent die fysiek aanwezig is in de ruimte.”
5. Iedereen oordeelt
Doordat er volop naar jou geluisterd wordt, door je gesprekspartner en als je pech hebt ook nog alle mensen om je heen in de ruimte, wordt wat je zegt ook vanzelf volop beoordeeld. En dat is iets waar ons van nature het zweet van uitbreekt.
Dr. Jamieson:
“We houden er niet van om geëvalueerd te worden door andere mensen. Onze hele overlevingsdrang hangt af van andere mensen – we zijn erg sociale wezens – waardoor het ons telkens veel stress oplevert wanneer we open en bloot staan voor oordelen en evaluaties. Het is dezelfde angst als bij spreken in het openbaar of in een sollicitatiegesprek.
Een angst die iedereen al eens meegemaakt heeft, geef toe.
Alleen sommigen onder ons maken het continu mee wanneer er een telefoontje gepleegd moet worden. Komen we daar ooit van af? Jawel, zegt dr. Selena Snow – psychologe die stress en angsten behandelt:
“Telefoonangst is een aandoening die vatbaar is voor behandeling. Hulp is beschikbaar. Soms denken mensen ‘ik kom hier nooit meer vanaf’, maar dat is niet het geval.”
Ik zei toch dat er goed nieuws was!
De oplossing voor telefoonangst
De combinatie van 5 bovenstaande dingen leveren jou de kriebels (of misschien wel gutsend angstzweet) van je telefoonangst op. Het zijn de oorzaken van je telefoonangst. Nu over naar de oplossing.
En die komt van dezelfde psychologen die je bovenstaande oorzaken hebben uitgelegd. Zij hebben ervaring met dit soort zaken: angststoornissen. Want het is er één, in welke mate hij bij jou ook van toepassing is.
Wat we volgens dr. Papadakis altijd doen wanneer we te maken hebben met angsten, is heel typisch. En helemaal verkeerd.
“Mensen die neigen naar een sociale angst hebben de neiging om erg te focussen op zichzelf en wat ze doen, om er zeker van te zijn dat ze niet iets doen dat verkeerd of genânt is. Dat maakt het alleen maar moeilijker om een gesprek te voeren. Wanneer ik vooral let op wat ik zeg en niet op wat jij vraagt, dan is het heel moeilijk om te reageren en communiceren.”
Kortom: doordat je zo bezig bent met ‘het goed doen’, stop je met het belangrijkste gedeelte van elk (telefoon)gesprek. Luisteren. Daardoor bak je er juist niks van en raak je verder verzeild in je telefoonangst.
De truc
Je helpt jezelf de penarie in, doordat je brein allerlei alarmerende denkpatronen in het wilde weg strooit: “Ik bak hier niks van”, “Ik mag niet per ongeluk iets fout zeggen”, “Ik val de ander waarschijnlijk hartstikke lastig als ik nu bel”. Het zijn allemaal aannames die je angst voeden.
Precies daar zit ‘m de oplossing voor je probleem. Door te beginnen met erkennen dat het aannames zijn, en geen feiten. Of zoals dr. Scharfstein het zegt:
“Onze gevoelens zijn geen feiten, en onze gedachten zijn geen bewijs dat iets waar is.”
Wat je vervolgens doet, is die aannames in een nieuw perspectief zetten. Deze techniek heet ‘cognitieve herstructurering’ en helpt je je angstige denkpatronen weer op het rechte pad te krijgen.
Zodra één van de 5 genoemde zorgen naar boven komt, relativeer je hem met ‘cognitieve herstructurering’:
- ‘Ik stoor de ander waarschijnlijk verschrikkelijk’ wordt ‘Als hij of zij geen tijd voor me heeft, pakt ze de telefoon niet op’.
- ‘Ik moet niks doms zeggen waar ik om veroordeeld kan worden’ wordt ‘Als ik iets doms zeg, is de ander dat 2 minuten nadat ik ophang waarschijnlijk alweer vergeten.’
- ‘Ik bak hier niks van’ wordt ‘Wie is er nu supergoed in telefoneren? Misschien zit de ander wel net zo in de zenuwen als ik.’
Met behulp van deze cognitieve gedragstherapie zwak je je angstige gedachten zo af door een tegengedachte te presenteren. De laatste zal winnen, omdat deze nu eenmaal realistischer is.
En dan oefenen!
Zodra je je telefoonangst onder controle hebt, is het een kwestie van je ervaring opbouwen, zegt dr. Papadakis. Want feit is dat we tegenwoordig nu eenmaal steeds minder ervaring hebben met telefoneren, doordat het ons zo gemakkelijk wordt gemaakt om alternatieven te kiezen met onze smartphone. Daardoor zie je dat vooral veel jongere mensen last hebben van telefoonangst.
Dr. Jamieson:
“Het is ongemakkelijk voor jongere mensen, zoals het voor oudere mensen ongemakkelijk is om Facebook te gebruiken. Je kent de regels niet helemaal en eigenlijk weet je niet precies wat je aan het doen bent.”
Andersom zullen ouderen eerder bellen dan uitvogelen hoe WhatsApp werkt. Allemaal een kwestie van wat je gewend bent en wat voor jou de meeste gemakkelijke en veilige optie is.
Om telefoneren voor jou gemakkelijker te maken, heb je dus meer ervaring nodig. En daar is maar één oplossing voor; vaker bellen.
Bel naar het restaurant waar je van het weekend wil eten, om te reserveren. Als je zover bent, gooi je er misschien nog wat vragen bij. “Tot hoelaat is de keuken open?”, “Serveren jullie ook vegetarische gerechten?”, “Kunnen we een plek bij het raam krijgen?” – allemaal opties om je telefoon-skills te oefenen. Je kunt ze zelfs noteren van tevoren, als dat je telefoonangst wat indamt.
Oefen, oefen, oefen, in elk geval.
Gewoon door je telefoon wat vaker te zien als het bakelieten apparaat dat het ooit was – en even te vergeten dat je kunt berichten via WhatsApp en vragen stellen via Siri. En onthoud: juist door te bellen bereik je vaak veel sneller de resultaten die voor jou (en je werk) van belang zijn.
Dagelijks handige inzichten? Volg ons op social media!
Volg ons onder andere op Instagram of Pinterest. Daar krijg je niet alleen handvatten op het gebied van assertiviteit, je ontvangt ook de slimme tips waarmee je jouw communicatie skills een boost geeft. De laatste artikelen netjes en overzichtelijk in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in voor de wekelijkse nieuwsbrief.
Leer je liever lezend, lees dan ons boek Elke Dag om 15.00 Uur Klaar. Maak kennis met de beste inzichten uit onze trainingen en leer slimmer werken in plaats van harder.
Wie zijn wij? | Cursus Assertiviteit
Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van timemanagement, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.
- 1-daagse training Time Management | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Feedback Geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
- 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog
