NLP. Je hebt er vast al eens van gehoord. Er zijn NLP-boeken, NLP-trainingen, NLP-therapie, NLP-instituten… Maar wat houdt NLP – ook wel Neuro Linguïstisch Programmeren – nu eigenlijk in? Wat is NLP precies? Is het echt een effectieve methode of is het de zoveelste zelfhulp-hype? En wat zijn NLP-technieken waar iedereen in het dagelijks leven iets aan heeft?

Wat komt aan bod?

Wat houdt NLP in?

De afkorting NLP staat voor Neurolinguïstisch programmeren. Het is een wereldwijd bekende methode die mensen helpt bij persoonlijke ontwikkeling en communicatie. NLP wordt onder andere toegepast in trainingen, bij coaching, in therapiesessies, in het onderwijs en in het bedrijfsleven.

NLP heeft als betekenis het volgende:

Het is een verandermethode met als uitgangspunt dat je je bewust wordt van onbewuste processen. Op die manier kun je je gedrag, emoties en overtuigingen herprogrammeren (veranderen).

Door je bewust te worden van hoe jij functioneert op verschillende neurologische niveaus en door daarmee te oefenen, kun je beperkende denkpatronen aanpassen, waardoor ook je gevoelens en jouw reactie op de wereld veranderen.

NLP wordt gezien als een methode die je helpt om effectiever te communiceren, je persoonlijke effectiviteit te vergroten en door gedragsverandering te groeien als mens.

Het uitgangspunt is dat je (onbewuste) patronen in je brein kunt veranderen, en dat dat de basis is om ook je leven, je overtuigingen, je gedrag en je gevoelens te veranderen. NLP helpt je te ontdekken welke blokkades je tegenhouden om doelen te behalen of dingen te veranderen én leert je hoe je in beweging komt.

Op allerlei plekken in het land kun je een NLP-opleiding, NLP-cursus of NLP-training volgen. Na afronding daarvan word je in principe NLP Practitioner en kun je vaak doorgaan voor een NLP Master-opleiding.

In therapie en coaching praat je veel over het verleden. NLP focust meer op het nu en de toekomst: hoe kun je (ondanks wat je hebt meegemaakt) je gedachten, patronen, gevoelens en wereldbeeld veranderen?

Wat kan NLP voor je doen?

Maar wat kun je precies met NLP? NLP-technieken worden gebruikt in allerlei soorten contexten. Iedereen kan het met een eigen reden inzetten. Zo zie je NLP-oefeningen vaak in zakelijke contexten, maar ook in leiderschapstrajecten, en in coaching en therapie.

Wat NLP met je doet, is afhankelijk van waar je het voor inzet. Je kunt de NLP-methode toepassen op uitdagingen waar je tegenaan loopt of juist op dingen waar je in wilt groeien. Dit zijn enkele voorbeelden waar NLP bij kan helpen:

  • Je hebt bepaalde doelen, maar vindt het lastig om die te behalen. Denk aan promotie maken, presentaties geven (en daarvoor je spreekangst overwinnen), vaker je mening geven of een spannende uitdaging aangaan.
  • Je hebt moeite met ‘nee’ zeggen en grenzen stellen, en cijfert jezelf vaak weg. Je wilt leren hoe je krachtiger grenzen aangeeft en vaker voor jezelf kiest.
  • Je loopt vast in bepaalde patronen en wilt daarvan afkomen. Je merkt bijvoorbeeld dat je vaak werk aanneemt waar je geen tijd voor hebt of tóch op je vrije dag nog werk oppakt.
  • Je wilt een meer professionele houding aannemen op het werk, bijvoorbeeld door vaker de regie te nemen en meer zelfverzekerd over te komen.
  • Je wilt effectiever communiceren, bijvoorbeeld door korter en krachtiger te zijn in je communicatie en minder twijfeltaal (‘misschien’, ‘eigenlijk’, ‘zou kunnen dat…’, etc.) te gebruiken.
  • Je wilt leren om feedback te geven, op een constructieve manier. Dus op een manier waarbij jij zegt wat je vindt, maar ook de ander verder helpt om te groeien.
  • Je wilt je zelfvertrouwen vergroten en minder meegaan in belemmerende overtuigingen die je over jezelf hebt.
  • Je ervaart veel stress, komt vaak geïrriteerd uit het werk of loopt tegen specifieke frustraties in de werksituatie aan.
  • Je wilt leren om beter te communiceren en beter samen te werken met collega’s, zonder daarbij jezelf te verliezen.
  • Je wilt afkomen van conflictvermijdend gedrag en conflicten op een constructieve manier aangaan, zodat je tot een goede oplossing komt.

Hoe is NLP ontstaan?

De oorsprong van NLP gaat terug naar de jaren ‘70. De grondleggers van de methode zijn dr. John Grinder (hoogleraar taalkunde) en Richard Bandler (student computerwetenschappen). Zij deden onderzoek naar mensen die heel succesvol waren in hun werk, en bekeken wat deze mensen precies succesvol maakte. Ze ontdekten daarbij vooral overeenkomsten in hoe deze mensen (drie succesvolle therapeuten) communiceerden. Zo kwamen ze tot modellen en technieken die mensen helpen om succesvol te zijn.

In eerste instantie was dit bedoeld om meer resultaat te boeken in therapiesessies, maar later kwamen er ook modellen bij voor o.a. het bedrijfsleven. De methode wordt inmiddels wereldwijd in allerlei sectoren gebruikt.

Goed om te weten: wat NLP vandaag de dag is, is niet meer wat het in de jaren ‘70 was. Er komen steeds nieuwe modellen, inzichten en technieken bij. De methode is voor een groot deel gebaseerd op taaltheorieën en bekende psychologische stromingen, zoals hypnotherapie en gedragstherapie. Ook kun je er motiverende gespreksvoering in herkennen.

Wat zijn de basisprincipes?

Oké, maar wat is neurolinguïstisch programmeren dan precies? En hoe werkt NLP? Bij NLP ga je aan de slag met je waarneming, denkpatronen en gevoelens. Daarbij is het doel dat je je bewust wordt hoe dat alles jouw gedrag beïnvloedt. NLP leert je om vroegere gebeurtenissen en ervaringen anders te bekijken, waardoor je er anders mee omgaat.

Je kunt diverse NLP-technieken inzetten om jouw patronen op professioneel en persoonlijk vlak te veranderen. Daarbij spelen verbale en non-verbale communicatie een belangrijke rol. Het idee is dat communicatie (met anderen én met jezelf) een grote invloed heeft op hoe je je voelt, hoe je denkt en hoe je je gedraagt.

Iedereen neemt dezelfde wereld waar. Toch reageren we daar allemaal anders op. Dat komt door hoe we onze zintuiglijke waarnemingen omzetten in gedachten, communicatie en gedrag. Dit wordt samengevat in het NLP-model.

Het communicatiemodel van NLP gaat uit van meerdere neurologische niveaus. Het idee is dat we informatie van buitenaf via 3 processen verwerken: we laten dingen weg, vervormen dingen en passen generalisaties toe. Dat alles gebeurt onbewust. Die processen bepalen hoe we naar een situatie kijken, hoe we ons erbij voelen en hoe we ons gedragen. En dat heeft dan weer invloed op het resultaat. Maar in feite bestaat de werkelijkheid uit veel meer dan wat we waarnemen.

Het model hieronder laat zien hoe dat werkt:

Een tabel die uitlegd hoe NLP werkt

Hoe je dit model moet interpreteren? We gebruiken volgens het NLP-communicatiemodel 8 filters waar we informatie doorheen laten gaan. Dat zijn o.a. tijd en ruimte, taal, waarden en overtuigingen, en eerdere gebeurtenissen.

Heb jij bijvoorbeeld eerder nare ervaringen gehad tijdens presentaties? Dan zullen fluisterende mensen in het publiek tijdens jouw presentatie iets anders met jou doen dan bij iemand die altijd lovende woorden over zijn presentatieskills heeft gehad. De situatie is hetzelfde, maar jouw gefilterde interpretatie ervan is anders.

Vrouw die lacht naar haar gesprekspartner

Oké, hoe effectief is NLP?

Allemaal leuk en aardig, maar is NLP wetenschappelijk bewezen? Nou ja, NLP is niet één techniek. Het is dan ook lastig om de methode in zijn geheel te bewijzen. Wel zijn specifieke technieken wetenschappelijk onderbouwd. Verder is het idee bij NLP vooral dat je meerdere technieken probeert en daaruit de technieken kiest die voor jou goed werken.

Waarom NLP goed kan werken? Dat heeft er vooral mee te maken dat je aan de slag gaat met onbewuste patronen die je niet helpen. Verandering begint vaak al met bewustwording. Als jij opmerkt dat je in valkuilen trapt en weet waarom je dat doet, is stap 1 richting verandering gezet.

Oh ja, laten we nog een misverstand uit de wereld helpen. NLP is geen kwakzalverij. NLP is ook niet gevaarlijk. Het heeft niets te maken met hypnose, gedachten lezen of wat dan ook. Het is vooral een praktische methode, waarbij de insteek is dat je zelf kiest welke tools je wel en welke je niet wilt proberen. Natuurlijk is het wel belangrijk om een erkende NLP-opleiding te volgen. Er zijn ongetwijfeld ook negatieve ervaringen met NLP en critici die een pleidooi afsteken over waarom NLP niet werkt. Maar je kunt het altijd proberen en kijken wat jij er wel en niet uit haalt.

4 NLP-technieken voor persoonlijke ontwikkeling

Je hoeft niet specifiek een training NLP te volgen of al je tijd te steken in een dikke stapel NLP-boeken. Ook online kun je al veel vinden over NLP-technieken. We tippen je 4 NLP-technieken waar je direct mee kunt oefenen om meer de regie te nemen, je zelfvertrouwen te vergroten en zelfverzekerder te handelen.

1. Ankeren

Ankeren is binnen NLP een van de bekendste technieken. Normaal gesproken wekken bepaalde prikkels van buitenaf in no-time een specifieke stemming op en stem je daar je gedrag op af. Als je telefoon gaat, schiet je misschien acuut in de stress-modus en wil je al het werk uit je handen laten vallen (terwijl dat niet altijd nodig is). En als je een auto vlak voor je ziet remmen, trap je uit angst ook direct op de rem.

Niet altijd zijn die automatische patronen helpend. Misschien wil je helemaal niet altijd direct naar je telefoon sprinten, maar eerst rustig je werk kunnen afmaken. Ankeren kan helpen om jouw automatische reactie op dit soort externe prikkels te veranderen. Je leert om aan een bepaalde prikkel of associatie een andere stemming en reactie te koppelen. Bijvoorbeeld om niet direct in de stress te schieten in bepaalde situaties, maar kalm te blijven.

Dit gaat in een paar stappen:

  • Probeer je een ervaring uit het verleden levendig voor te stellen.
  • Laat je blootstellen aan een specifieke stimulus als je dit heel levendig voor je ziet. Dat is een stimulus die je natuurlijke reactie versterkt.
  • Verander je stemming met een zogenaamde break state op dit hoogtepunt.
  • Test of dit is geslaagd door nu het anker toe te dienen.

2. Het meta-model van NLP

Het meta-model gaat erover dat onze visie op de wereld weerspiegeld is in de taal die we gebruiken om dingen te beschrijven. Hierbij zie je vaak allerlei generalisaties, vervormingen en weglatingen. Dat zijn de drie filters die je eerder ook al in het NLP-communicatiemodel zag.

De ene persoon zal bijvoorbeeld zeggen “Iedereen deed actief mee aan de vergadering”, de ander zal na diezelfde vergadering roepen “Dat ging echt totaal niet efficiënt. Iedereen riep maar dingen door elkaar heen”. De vergadering was hetzelfde; jullie interpretaties ervan (en de woorden die je daaraan geeft) niet.

Het meta-model helpt om je bewust te worden van jouw visie op de wereld en te zien dat je ook anders kunt kijken. Zo wordt verandering mogelijk.

Vanuit het meta-model kun je jezelf allerlei kritische vragen stellen om bijvoorbeeld een vervorming op te sporen. Denk aan:

  • Je probeert gedachten te lezen: “Hij vindt mij echt stom.” → Hoe weet je dat?
  • Je zoekt de oorzaak buiten jezelf: “Door mijn leidinggevende voel ik me slecht over mezelf.” → Wat maakt dat je leidinggevende dat gevoel bij jou aanwakkert? Waarom kies je ervoor om je je door je leidinggevende slecht te voelen? 
  • Je doet een vooronderstelling: “Als ze zou weten hoe vol mijn agenda zit, dan zou ze niet ook nog dit werk bij me over de schutting gooien.” → Hoe weet je dat zij geen idee heeft dat jouw agenda vol zit? Wat maakt dat je dit ziet als werk over de schutting gooien?

Een weglating opsporen doe je bijvoorbeeld zo:

  • Je doet een algemene uitspraak zonder referentie: “Niemand luistert ooit naar mij.” → Wie bedoel je met niemand? Waar luisteren ze niet naar?
  • Je gebruikt een vaag werkwoord: “Piets woorden raken me.” → In welke zin raken zijn woorden je? Wat bedoel je daarmee? 

Door jezelf dit soort vragen te stellen, ga je merken dat jij soms meer een keuze hebt dan je denkt in hoe je met bepaalde situaties omgaat. Deze vragen helpen om uit de slachtofferrol te komen.

Groep mensen die vol zelfvertrouwen de vergadering ingaan

3. Swish-patroon

Nog een NLP-oefening is die van het Swish-patroon. Daarbij verander je het beeld dat je eerst had van een bepaalde situatie, waardoor je niet meer op jouw standaard niet-helpende manier reageert in dat soort situaties.

Vanwaar de naam met het gekke woord ‘Swish’? Omdat je het woord ‘Swiiiiisssssshhh’ uitspreekt als je deze oefening doet.

Het werkt als volgt:

  1. Haal jezelf een beeld voor de geest van gedrag dat je wilt veranderen.
  2. Stel jezelf nu levendig het gedrag of de houding voor die je liever zou hebben.
  3. Verander de visuele kenmerken van de gewenste situatie. Probeer hem groter of helderder voor je te zien, meer in kleur en dichterbij.
  4. Neem nu het oude beeld weer voor je en kijk daarnaar.
  5. Zet het gewenste beeld voor je in de linker bovenhoek van jouw beeld en maak het in gedachten klein, donker en vaag.
  6. Trek nu in één keer (met één beweging) het gewenste beeld over het oude (ongewenste) beeld. Zie in gedachten voor je hoe het oude beeld naar de achtergrond verdwijnt. Maak daarbij het geluid ‘Swiiiiisssssshhhhh’.
  7. Herhaal dit nog vijf keer totdat je het gewenste beeld heel helder voor je ziet.

4. Oogbewegingen volgen en interpreteren

Nog een techniek die je in veel NLP Practitioner-opleidingen leert, is oogbewegingen van anderen volgen. Uit de oogbewegingen van de ander kun je veel afleiden. Praat diegene bijvoorbeeld tegen zichzelf? Denkt hij of zij terug aan gebeurtenissen uit het verleden? Dit soort technieken helpen je om je beter te verplaatsen in de belevingswereld van de ander.

Oogbewegingen geven een beeld hoe iemand informatie verwerkt. Is dat in beelden (visueel), in geluid (auditief) of via emoties (kinesthetisch)?

  • Herinnert de ander zich een beeld? Dan bewegen de ogen vaak naar boven.
  • Gaat het om een auditieve herinnering (in geluid)? Dan zie je vaak oogbewegingen in het midden.
  • Voelt iemand iets of is er een interne dialoog? Dan zal je vaak oogbewegingen naar beneden zien.

Dit soort patronen zijn handig om bij anderen op te letten. Merk je bijvoorbeeld dat een collega de ogen naar beneden beweegt? Dan is er misschien sprake van een interne dialoog of doet de situatie iets met diegene. Je kunt dan vragen stellen als “Wat voel je op dit moment?”.

Oké, NLP – wat kun je ermee in het dagelijks leven?

NLP is dus een verzameling van technieken die je op het werk en privé kunt inzetten om bijvoorbeeld effectiever te communiceren, meer de regie te nemen of meer zelfvertrouwen uit te stralen. Het is een van de vele tools om jezelf op professioneel én persoonlijk vlak te ontwikkelen.

Als jij merkt dat je vaak vastloopt in patronen of het lastig vindt om de regie te pakken, dan kun je ook veel baat hebben bij een training assertiviteit (waar je leert om je krachtiger en zelfverzekerder op te stellen), een cursus gesprekstechnieken (om effectiever te communiceren) of een cursus feedback geven (waarin je ontdekt hoe je anderen constructieve feedback geeft). Al die methoden vullen elkaar goed aan.

De conclusie is: raak hoe dan ook nooit uitgeleerd, zie in valkuilen ontwikkelpunten en sta ervoor open om oude overtuigingen te vervangen door nieuwe. Daarmee kom je verder.

Groep mesnen die goed een vergadering ingaan

Wie zijn wij? | Tijdwinst.com

Bij Tijdwinst zijn we gespecialiseerd in slimmer (samen)werken en daarmee alles uit jezelf, uit je communicatie en uit samenwerkingen halen. Daarom geven we trainingen over o.a. assertiviteit, gesprekstechnieken, feedback geven en timemanagement. Daar heb je op het werk én in je persoonlijke leven veel aan. Al onze trainingen zijn praktisch en interactief, zodat je de geleerde stof direct in de praktijk kunt toepassen. Volg de trainingen op een locatie bij jou in de buurt of online.

Ben je nieuwsgierig naar onze trainingen of naar onze andere artikelen? Lees verder op onze websites of schrijf je direct in voor een training.