Gedachten lezen lijkt thuis te horen in de categorie kwakzalverij. Toch is dat niet helemaal waar. Met een paar eenvoudige technieken kun je je empathie vergroten, waardoor je op een praktische manier iemands gedachten kunt leren lezen. Zo peil je makkelijker wat iemand over jou of een bepaald onderwerp denkt.
Empathie is een groot goed, zo zegt ook actrice Meryl Streep die zonder dat niet zou kunnen acteren. Streep:
‘Als acteur leef je je in in andere mensen, mensen die je nooit hebt ontmoet. Empathie is het grootste wapen van een acteur en het grootste cadeau van mensen.’
Mediums, waarzeggers, tarotleggers, ze bestaan al honderden jaren lang en hebben altijd een grote aantrekkingskracht gehad. Sinds het begin van de mensheid zijn we nieuwsgierig naar hoe ons leven ervoor staat en hoe andere mensen over ons denken.
Maar zoek het eens dichter bij huis: hoe mooi zou het zijn als je de sollicitatiecommissie tijdens je gesprek beter kunt inschatten of eerder ziet wat je baas, partner of beste vriend(in) over jou of een bepaalde situatie denkt? Dat kan, ook zonder magische drankjes of waarzeggerij. Want of je nu een man of een vrouw bent, je hebt alle eigenschappen om gedachten te lezen in huis… mits je ze leert te gebruiken, want dat is volgens dichteres Mary Angelou nog lastig:
‘We hebben allemaal bakken vol empathie en toch zie je het weinig. Empathie lijkt kwetsbaar, ik denk dat niet iedereen daarom zijn empathie ook durft te gebruiken.’
Gedachten lezen was vroeger makkelijker
Hoewel we van nature geweldig uitgerust zijn met alle ‘tools’ die we nodig hebben om gedachten te lezen, doen we het steeds minder. Dat komt omdat ons leven tegenwoordig zo snel, druk en versnipperd is, dat we veel minder goed opletten op wat er om ons heen gebeurt. We kijken mensen minder vaak met aandacht in de ogen, laten communicatie veelal indirect via beeldschermen verlopen en letten minder op elkaars gevoelens en intenties dan voor de digitale revolutie.
Sterker nog, uit onderzoek van Sara Konrath aan de universiteit van Michigan blijkt dat studenten in 2015 40% minder empathie tonen ten opzichte van studenten in de jaren ‘80 en ‘90. En dat terwijl juist empathie de poort is naar goede sociale relaties en het lezen van gedachten.
Is het dan zo slecht met ons gesteld nu we allemaal dagenlang met schermpjes voor onze neus zitten en komt het niet meer goed? Dat valt gelukkig wel mee, want ook al gebruiken we onze talenten tot interactie minder, ze zijn er nog steeds en jij kunt ze weer (leren) gebruiken. Of zoals Buddha het zei:
Blijf niet hangen in het verleden, droom niet over de toekomst, maar concentreer je op dit moment.
Spiegeltje, spiegeltje aan de wand
Jouw brein is van nature empatisch, waardoor je het vermogen hebt om je in andere personen in te leven. Dankzij je spiegelneuronen, gaan jouw hersenen op dezelfde frequentie werken als die van de persoon die je observeert: zie het als een soort WiFi, maar dan met gedachten. Dankzij deze connectie via spiegelneuronen, ben je in staat om de emoties, bewegingen en intenties van de ander veel beter te voelen.
Dit merk je al als je op straat loopt of in een winkel bent. Stel je komt iemand tegen in het gangpad van de supermarkt. Je gaat allebei aan de kant voor de ander, zodat jullie gemakkelijk elkaar kunnen passeren. Toch lukt dat nooit in een keer. Hoe vaak is het jou niet overkomen dat je precies dezelfde kant opstapt als die ander? En dan nog een keer?
Dat komt omdat je spiegelneuronen aan het werk zijn en je automatisch elkaars gedrag overneemt. dr. Keysners van de universiteit in Groningen vertelt over hoe empathie ervoor zorgt hoe je ‘in elkaars schoenen’ kunt stappen. Keysners:
‘Ken je dat gevoel dat je een spin op de hand van iemand anders ziet en dan zelf je hand voelt kriebelen? Dat heeft te maken met spiegelneuronen en empathie. Datzelfde kan mentaal. Als je ziet dat iemand die je lief hebt, wordt weggeduwd of afgewezen, dan ervaar jij datzelfde gevoel van afwijzing. Waarom sport op tv je tot tranen kan roeren als jouw team wint? Het zijn de spiegelhormonen die jou een glimp laten opvangen van wat het winnende (of verliezende) team waarvoor jij supportert ervaart. Dat gebeurt vooral veel bij sociale emoties, zoals schuldgevoel, schaamte, trots, lust en afschuw.’
Waarom is dit zo belangrijk bij gedachten lezen leren? Alleen in het heden en in fysiek gezelschap kun je een connectie maken met een ander brein, dat lukt niet in het verleden, de toekomst, per email of via Whatsapp. Zorg dus dat je altijd – als je iemands gedachten wilt lezen – ook echt in de buurt bent.
De volgende vier praktische stappen helpen je om deze basisbeginselen van menselijk empatisch vermogen toe te passen bij gedachten lezen:
1. Wees stil, van binnen en van buiten
Er is niets zo afleidend als je eigen brein dat maar door blijft kletsen in je hoofd terwijl je met iemand in gesprek bent. Praat jij (al is het in gedachten), dan lukt het je nooit om de gedachten van de ander op te pikken. Dit komt mede omdat een actief spraakcentrum in je brein veel mentale capaciteit benut. Leer dus om je gedachten in toom te houden en stilte in je hoofd te creëren, zodat je meer mentale ruimte hebt voor de ander. De snelste weg naar een stiller brein is leren mediteren.
Leren mediteren doe je natuurlijk niet als je in gesprek bent, daarom vergt deze tip om voorbereiding. Kies iedere dag een moment waarop je 5 minuten ongestoord kunt oefenen met meditatie. Op dat moment let je op je ademhaling. Iedere keer als je gedachten afdwalen, ga je met je aandacht terug naar je ademhaling. Probeer je gedachten zo lang mogelijk gefocust te houden op je ademhaling. Je zult merken dat dit elke dag een beetje beter zal lukken.
Hoe pas je dat vervolgens toe in een gesprek? Door te mediteren, oefen je om je aandacht op een plek te houden. Datzelfde doe je in een gesprek. Heb je ook wel eens dat je al nadenkt over een antwoord of je eigen verhaal als die ander nog praat? Of kijk je zelfs om je heen of op je telefoon? Leid je aandacht dan rustig terug naar die ander (net zoals bij het mediteren naar je ademhaling). Je zult merken dat je veel beter luistert en ook veel meer hoort. Door je oefening in mediteren train je ook je aandachtsspanne en wordt het steeds makkelijker om je langer op een gesprek te concentreren.
2. Luister met je oren én ‘luister’ met je ogen
Hoe beter je in staat bent emoties van anderen te herkennen, des te makkelijker kun je gedachten lezen leren. Luister dus goed naar wat de ander zegt en kijk hoe die zich gedraagt. Let daarbij goed op lichaamstaal, want spraak is slechts 7% van de boodschap die wordt overgebracht.
In haar TEDtalk over het vinden van de waarheid en het detecteren van leugens vertelt onderzoekster Pamela Meyer hoe je ziet of de persoon tegenover je de waarheid spreekt en waar je op moet letten als je iemand bestudeert. Want al is een leugentje nog zo snel, als iemand niet de waarheid spreekt, achterhaal je die leugens wel.
Een kenmerk van liegen is bijvoorbeeld om heel nadrukkelijk en formeel te praten. Of om je rechtermondhoek omhoog te trekken. Ook is het verdacht als je gesprekspartner expres een voorwerp tussen jullie in plaatst en afstand neemt.
Er zijn veel gebaren, houdingen die verraden wat de ander voelt. Staat of zit hij bijvoorbeeld met zijn voeten naar jou toe gekeerd of zie je kleine kraaienpootjes rond zijn ogen als hij glimlacht, dan weet je zeker dat je met iemand te maken hebt die oprecht en positief is en hoef je niet te twijfelen aan zijn positieve intenties.
Vind je het lastig om te oefenen op ‘echte mensen’? Kijk dan eens op een andere manier naar je favoriete serie of naar een film met het geluid uit, je zult verbaasd zijn wat je allemaal kunt aflezen aan lichaamstaal zonder dat je de woorden erbij hoort!
3. Vraag jezelf wat je voelt
Als het je lukt om goed naar de ander te kijken en te luisteren, neem je vaak automatisch een deel van zijn of haar gevoel over. De ene persoon is daar sneller in dan de ander. Let op: het is geen race, neem rustig de tijd om je ‘antenne’ af te stemmen.
Lukt dat niet zo goed? Dan is er een trucje dat je kunt toepassen: spiegelen. Door dezelfde houding, taal en intonatie aan te nemen als je gesprekspartner, is de kans groot dat je je ook zoals die persoon gaat voelen. Dat is precies wat je nodig hebt bij gedachten lezen.
Heb je die emotie eenmaal te pakken, probeer hem dan te duiden. Wat voel je? Is het angst, woede, teleurstelling, haat, vreugde of misschien trots? En als je weet wat je voelt, waar in je lichaam voel je het dan? In je keel, borst, buik of je hoofd? Door de emotie die je ervaart een naam te geven en de plek te vinden, weet je precies wat die ander ervaart én denkt.
4. Test je gevoel
Je bent nu al heel ver: je concentreert je op je gesprekspartner in plaats van op jezelf. Je spiegelt zijn gedrag en je lokaliseert en benoemt emoties. Maar dan? Klopt het wat je voelt?
Hoe beter je de ander kent, des te groter de kans dat dat het geval is. Toch kun je daar niet altijd zeker van zijn. Daarom is de laatste stap heel belangrijk: controleer je bevindingen. Oftewel: check bij de ander of je het bij het juiste eind hebt. Vind je het niks om dat rechtstreeks te vragen? Dat hoeft ook niet. Ook hier bieden eenvoudige technieken uitkomst, waarmee je toch professioneel en respectvol blijft.
Valt je bijvoorbeeld op dat iemand een paar keer kort achter elkaar slikt, probeer dan eens:
‘Ik krijg het gevoel dat dit onderwerp je flink bezighoudt, klopt dat?’ Dat klinkt een stuk neutraler dan: ‘Je vindt dit niks, hè?’
Of zie je iemand de hele tijd over je schouder kijken, zeg dan niet:
‘Ben ik niet interessant?’, maar probeer eens: ‘Ik heb het gevoel dat je dit onderwerp niet zo interessant vindt om bij stil te blijven staan, klopt dat?’
Precies zoals dat ook werkt bij assertief zijn, spreek je telkens vanuit de ‘ik voel’ vorm, waarbij je het bij jezelf houdt en niet voor de ander gaat invullen.
Ken je de persoon tegenover je goed genoeg en durf je te vragen of de emoties die jezelf ervaart tijdens het gesprek ook kloppen voor de ander, dan kun je het ook directer vragen. Hoe het ook zei, pas als je je vermoedens bij die ander checkt, weet je zeker of je het bij het juiste eind hebt en kun je jezelf of iemand anders pas echt verder helpen.
Je hebt alles in je om gedachten lezen te leren
Zoals je ziet, heb je van nature alles in huis om gedachten lezen te leren. Door je eigen gedachten op een tweede plan te zetten en je echt te concentreren op de ander, leer je goed te luisteren. Door het gedrag van de ander te spiegelen, ervaar je zijn emoties beter en als je die vervolgens kunt duiden en lokaliseren, krijg je een goed beeld van wat de ander denkt. Check dat vervolgens op een professionele manier en je weet zeker of je iemands gedachten hebt kunnen lezen. Ontwikkel jezelf in dit praktische 4-stappenplan en je zult verbaasd zijn hoe vaak jij iemands gedachten kunt lezen.
Dagelijks handige inzichten? Volg ons op social media!
Volg ons onder andere op Instagram of Pinterest. Daar krijg je niet alleen handvatten op het gebied van assertiviteit, je ontvangt ook de slimme tips waarmee je jouw communicatie skills een boost geeft. De laatste artikelen netjes en overzichtelijk in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in voor de wekelijkse nieuwsbrief.
Leer je liever lezend, lees dan ons boek Elke Dag om 15.00 Uur Klaar. Maak kennis met de beste inzichten uit onze trainingen en leer slimmer werken in plaats van harder.
Wie zijn wij? | Cursus Assertiviteit
Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van timemanagement, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.
- 1-daagse training Time Management | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Feedback Geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
- 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog
