Verdrietig zijn is de meest ondergeschoven emotie die we hebben. Als je het bent, moet je worden opgevrolijkt. Vergeet dat, zeggen psychologen die o.a. meewerkten aan de bekende Pixar film ‘Binnenstebuiten’. Verdrietig zijn mag… – Nee, moet weer!
Belangrijk, voordat je verder leest: we hebben het hier over ‘verdrietig zijn’ als tijdelijke emotie. ‘Depressief zijn’ op lange termijn en veelvuldig verdrietig zijn valt buiten deze categorie. Heb je hier last van? Bezoek dan alsjeblieft je huisarts, om te worden doorverwezen naar een erkend therapeut voor de juiste behandeling.
Ben je af en toe verdrietig, maar wil je er altijd snel weer vanaf om weer vrolijk en gelukkig te zijn? Lees dan wél gauw verder, want ik heb verrassend nieuws voor je.
Verdrietig zijn – het grote misverstand
Verdrietig zijn is het altijd-in-de-hoek-gezette kindje van onze emotiefamilie. Ze zijn met 5 leden in totaal, volgens de reguliere psychologie:
- Boos zijn
- Bang zijn
- Afkeer voelen
- Gelukkig zijn
- Verdrietig zijn
Kijk maar naar de complete cast van de (door psychologen en breinwetenschappers geprezen) Pixar film ‘Binnenstebuiten’ over de basisemoties in je hoofd en hoe ze (samen)werken:
Het zijn letterlijk de namen van de personages. En dat zijn precies de personages waar je in jouw hoofd mee te maken hebt. (Oké, volgens sommige wetenschappers heb je nog ‘Minachting’ en ‘Verrassing’, maar laten we die even buiten beschouwing laten.)
Over die 5 basisemoties in onszelf hebben we nogal een eenzijdige en onwrikbare visie.
De eerste 3 – ‘boos zijn’, ‘bang zijn’ en ‘afkeer voelen’ – zetten we weg als evolutionair logische emoties. We hebben ze nodig om te overleven, van vroeger uit. Kwaad worden moet vijanden wegjagen, bang zijn moet je voorzichtig maken voor potentiële bedreigingen in de buurt en afkeer voelen is van belang om in te schatten welke wezens (of zelfs welk voedselbronnen) goed en slecht voor je zijn. Logisch.
Nummer 4 – ‘plezier hebben’ of ‘gelukkig zijn’ – is de belangrijkste emotie die we lijken te hebben. ‘Plezier’ is niet voor niets de ster in Binnenstebuiten. Gelukkig zijn staat voorop, koste wat kost. We willen het altijd zijn, want het is een vrolijke emotie. Logisch.
‘Plezier’ is dus primair, de rest is evolutionair relevant. Maar wat moeten we dan denken van nummer 5 – ‘Verdriet’ – dat irritante, nare blauwe lid van de emotiefamilie?
“Weg ermee!”, is de meest gebruikelijke reactie.
We willen niet huilen, we willen lachen. Als je verdrietig bent, moet je ‘gefixt’ worden. Opgevrolijkt. Verdriet is vervelend. Het moet weggaan zodra we het voelen, en wel zo snel mogelijk.
Maar wat als we het daar mis hebben?
En laat dat nou net het geval zijn, zeggen evolutionair psychologen en brein onderzoekers.
“Verdrietig zijn is goed voor je”
“Wanneer iets zo diep in ons biologisch systeem zit, dan zit het daar omdat het een bepaald voordeel heeft. Anders zouden we er niet mee opgezadeld zitten. We moeten niet klooien met dit deel van ons biologisch gestel.”
De woorden van psychiatrisch professor Jerome Wakefield. En met “klooien” bedoelt hij dat we verdrietig zijn niet moeten proberen te verhullen, fixen of wegwerken. We moeten het ervaren en ervan profiteren, want het heeft een belangrijke biologische functie.
Verdrietig zijn mag in eerste instantie namelijk als een negatieve en vervelende emotie aanvoelen; het heeft ontzettend positieve effecten! Als je weet wat ze zijn, tenminste.
Daarom, op een rij: dé automatische biologische voordelen die je cadeau krijgt bij het verdrietig zijn.
Dé voordelen van verdrietig zijn
1. Het belangrijkste evolutionaire voordeel, is dat je helderder denkt wanneer je verdrietig bent. Daardoor krijg je de ruimte om te reflecteren op wat er precies aan de hand is waardoor je zo verdrietig bent, en krijg je de helderheid om te zien wat je eraan kunt doen om dat te veranderen.
En dat is behoorlijk belangrijk. Want zonder heldere reflectie op de dingen die ons verdrietig maken, zijn we aardig de pineut, volgens psychiater en onderzoeker dr. Paul Keedwell:
“Verdrietig zijn redt ons van de effecten van langetermijn stress. Zonder die tijd en mogelijkheid om te reflecteren, zou je chronisch in een staat van stress kunnen verkeren tot je er uitgeput van raakt of aan doodgaat.”
Misschien een wat extreme conclusie, maar het illustreert wel heel duidelijk de biologische functie van verdrietig zijn: heldere reflectie op wat je verdriet oplevert, zodat je die stress-bron kunt opheffen, om er niet aan onderdoor te gaan.
Wat we – buiten niet doodgaan of uitgeput raken – nog meer aan handige voordelen uit dat heldere moment van verdrietig zijn kunnen halen? De natuur heeft er nog een paar voor je in petto, volgens verschillende recente onderzoeken van psychologen aan Berkeley University:
2. Verdrietig zijn geeft je de motivatie en het doorzettingsvermogen die je nodig hebt om de nodige dingen te veranderen, of om dingen aan te pakken waar je tegenop ziet. Vervelende dingen oplossen is lastig, weet de natuur. Dit is haar trucje om je vooruit te helpen.
3. Verdrietig zijn geeft je de helderheid om meer doordachte keuzes te maken, met aandacht voor jezelf én anderen. Verdrietig zijn verbetert namelijk je inschattingsvermogen van personen of situaties, doordat je de zaken aandachtiger bekijkt.
4. Verdrietig zijn verbetert je geheugen op dat moment. Je hebt meer aandacht voor details en maakt minder fouten. Herinneringen worden correct opgeslagen, zonder verstoringen of veranderingen. (Ooggetuigen die niet bepaald vrolijk zijn, zijn bijvoorbeeld behoorlijk betrouwbaar en gedetailleerd in hun verslaglegging.)
5. Verdrietig zijn maakt je beleefder, concreter en helderder in sociale interactie. Evolutionair gezien heb je anderen namelijk nodig om te overleven. Verdrietig zijn benadrukt dat fundamentele feit.
6. Verdrietig zijn is een heel goede trigger voor artistieke creativiteit. Het stereotype van de lijdende kunstenaar lijkt dus waarheid te bevatten.
Dát doet verdrietig zijn allemaal met je. Lekker voordelig, mits je er wat mee doet.
Dus?
Doe er wat mee.
Je hoeft niet de hele tijd verdrietig te zijn, omdat je daar zo artistiek of verbaal ontwikkeld door wordt. Weet alleen dat je verdrietig mag zijn, wanneer je het bent. Moet zijn, zelfs. Omdat het de nodige biologische functies in zich heeft om de juiste weg (terug) naar geluk, plezier en onbezorgdheid in te slaan.
Het geeft je namelijk helder inzicht in wat jou precies stress oplevert en verdrietig maakt. Het biedt je de mogelijkheid om de negatieve factor in je omgeving aan te wijzen en geeft je de motivatie om hem op te lossen en je leven weer zorgeloos te maken. Als je daar gebruik van maakt, in plaats van je verdrietige gevoelens te negeren of weg te werken.
‘Goed’ verdrietig zijn, doe je zo
Zit je met een breakup, ben je net ontslagen, of heb je op een andere manier met een verlies in je omgeving te maken? Dan is verdrietig zijn de logische evolutionaire reactie. Bén dat op dat moment dan ook. Niet geforceerd, maar als het voelt, laat het er dan zijn.
Een paar praktische tips om dat te doen:
- Probeer jezelf niet op te vrolijken met een lachfilm om je verdriet te vergeten, maar kijk liever een tranentrekker. Laat alles gaan!
- Wil een vriend je ‘opvrolijken’, vraag dan of jullie er ook gewoon over kunnen praten – al is het eerder verdrietig dan vrolijk.
- Schrijf over je verdrietige gedachtes, dat doet het altijd goed. Gewoon vooraan beginnen en neerpennen wat je denkt. Helpt je enorm om je heldere gedachtes die je dankzij je verdriet hebt, op een rij te krijgen. Gebruik dat inzicht om de verandering in je leven in te zetten, waar je psychologisch gezien nu zo klaar voor bent.
- Vertaal je zorgen en verdriet op een artistieke manier, die nu waarschijnlijk in je ontwaakt is. Pak een schilderskwast op, start een workshop kalligrafie, schrijf poëzie, richt je huis opnieuw in, probeer andere recepten in de keuken uit of doe voor mijn part aan vouwkunst. Meer creatieve inspiratie vind je hier.
Om (weer) te kunnen lachen, moet je dus af en toe huilen. En er bewust over nadenken en er mee bezig zijn om inzicht te krijgen, het los te kunnen laten en opnieuw vooruit te komen in je leven. Want zó kom je juist als een beter en gelukkiger mens uit je eigen verdriet.
Net als in ‘binnenstebuiten’: ‘Plezier’ mag dan de ster van de film zijn, uiteindelijk is het ‘Verdriet’ die onverwacht de heldin speelt en de hele boel redt van de ondergang en iedereen naar het eind-goed-al-goed gedeelte leidt.
Professor in de psychologie Dacher Keltner over de emotie en het personage ‘Verdriet’ in Binnenstebuiten:
“Het laat goed zien hoe belangrijk verdrietig zijn is.”
Ga ‘m maar eens kijken, de film. En dan mag je best een traantje laten bij de verdrietige of ontroerende scènes. Da’s goed voor je 😉
Dagelijks handige inzichten? Volg ons op social media!
Volg ons onder andere op Instagram of Pinterest. Daar krijg je niet alleen handvatten op het gebied van assertiviteit, je ontvangt ook de slimme tips waarmee je jouw communicatie skills een boost geeft. De laatste artikelen netjes en overzichtelijk in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in voor de wekelijkse nieuwsbrief.
Leer je liever lezend, lees dan ons boek Elke Dag om 15.00 Uur Klaar. Maak kennis met de beste inzichten uit onze trainingen en leer slimmer werken in plaats van harder.
Wie zijn wij? | Cursus Assertiviteit
Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van timemanagement, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.
- 1-daagse training Time Management | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Feedback Geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
- 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog
