Wil je effectiever en krachtiger communiceren op de werkvloer? De Roos van Leary biedt waardevolle inzichten om je daarbij te helpen. Ontdek de nuances van verschillende communicatiestijlen, krijg inzicht in menselijk gedrag en ontrafel het geheim van effectieve interactie. Klinkt interessant, toch? Neem de tijd om deze complete handleiding te lezen en ontdek hoe de Roos van Leary je bewuster laat communiceren, je boodschap krachtiger laat overkomen en conflictsituaties transformeert in samenwerking.
Misschien wel de belangrijkste skill: effectief communiceren op de werkvloer
Was het maar zo eenvoudig. Uitblinken in je werk gaat verder dan alleen projecten met nauwkeurigheid en expertise uitvoeren. Het vraagt ook om duidelijke communicatie, het opbouwen van rapport, collega’s overtuigen en jouw leidinggevende meekrijgen in jouw voorstel. Met andere woorden, effectieve communicatie is gewoon heel belangrijk. En wanneer je dit op een goede en overtuigende manier doet, ontstaat begrip en samenwerking. Loopt het scheef, dan kunnen echter misverstanden en conflicten ontstaan. Je zal daarom de perfecte balans moeten vinden. De Roos van Leary helpt je daarbij.
- Want stel je voor dat een ogenschijnlijk onschuldig meningsverschil met een collega tot stagnatie en frustratie in een project leidt. Hoe herstel je dan de harmonie?
- Of als je tijdens vergaderingen vaak over het hoofd wordt gezien, ondanks je goede ideeën, hoe zorg je ervoor dat je toch gehoord wordt?
- En als leidinggevende die worstelt met het vinden van de juiste balans tussen autoriteit en empathie, hoe communiceer je effectief zonder als dictator te worden gezien?
De Roos van Leary kan hierbij helpen. Het is niet alleen een tool om miscommunicatie op te helderen, maar ook een krachtig hulpmiddel om jouw communicatievaardigheden te verbeteren. Of je nu een beginnende en subassertieve stagiair bent, een krachtige leidinggevende of een werknemer boordevol goede ideeën maar niet weet hoe deze te uiten, de Roos van Leary kan helpen knelpunten in je communicatie te identificeren en de band met collega’s te versterken.
Laten we er eens naar kijken:
Wat is de Roos van Leary? Van misverstanden naar duidelijkheid
De Roos van Leary (ook bekend onder de namen ‘interpersoonlijk circumplex’ of de ‘interpersoonlijke cirkel’) is een model dat is ontwikkeld door de Amerikaanse psycholoog Timothy Leary. Het model wordt vaak gebruikt om inzicht te krijgen in de natuurlijke communicatie en interactie tussen mensen, bijvoorbeeld op de werkvloer.
Het doel is niet om jouw karakter vast te pinnen of om je een hokje te stoppen, maar juist om je meer duidelijkheid te geven in het communicatiegedrag dat je vertoont en het effect dat je daarmee op de ander hebt. Actie–reactie, dus. Volgens Leary hebben we allemaal voorkeursgedragingen, dingen die we vaak doen en zeggen in bepaalde situaties.
- Zo vind jij het bijvoorbeeld prettig om er geen doekjes om te winden: “Dit ging fout. Ik wil dat je voortaan dit doet.” Helder en to the point. Toch merk je dat jouw collega dit als aanvallend ervaart. Dat was niet jouw bedoeling!
- Of misschien schrik je juist van de directe benadering van je leidinggevende, terwijl zij niet beseft dat het je kwetst – “Je hoeft me niet zo af te blaffen”, denk je.
Op zulke momenten ‘knelt’ jullie communicatie. Dit komt omdat jullie voorkeursgedragingen niet op elkaar aansluiten. Dat kan erg vervelend zijn, want zo bereiken jullie niet het gezamenlijke doel.
De Roos van Leary helpt bij het analyseren en begrijpen van deze patronen, zodat je beter kunt snappen waarom je bepaald gedrag vertoont en hoe dat anderen beïnvloedt. Dit inzicht maakt bewustere communicatie mogelijk, zodat jouw boodschap beter begrepen wordt.
Hierdoor is de Roos van Leary een handig hulpmiddel wanneer de communicatie stroef verloopt of bepaalde gedragspatronen zijn ingesleten. Het helpt je om beter te begrijpen, zodat je beter kunt communiceren en samenwerken.
Effecten Roos van Leary
- Beter begrip eigen gedrag: de Roos van Leary dient haast als een spiegel die jou laat zien waarom je je op een bepaalde manier gedraagt. Het biedt inzicht in jouw interactie met anderen.
- Bewustwording van impact: door het model leer je begrijpen hoe jouw woorden invloed hebben op anderen of op een groep. Hierdoor word je je bewuster van de impact van wat je zegt en kies je zorgvuldiger je woorden.
- Verbeterde communicatie: het aanpassen van jouw communicatiestijl aan verschillende situaties en mensen, in plaats van altijd je voorkeursgedrag te tonen, zorgt voor effectievere communicatie.
- Conflicthantering: de Roos van Leary helpt bij het beter begrijpen van conflicten, waardoor je sneller kunt inschatten hoe je een ruzie of knelpunt kunt oplossen.
- Teamdynamiek: doorhebben hoe iedereen binnen een team reageert, verbetert de dynamiek met je collega’s. Jullie communiceren effectiever, wat de samenwerking alleen maar ten goede komt.
- Leiderschapsontwikkeling: indien je een groep mensen aanstuurt, kan de Roos van Leary waardevolle inzichten geven in jouw leiderschapsstijl en de invloed ervan op collega’s. Hierdoor kunnen managers effectiever worden door hun gedrag aan te passen aan de behoeften van het team.
Hoe werkt de Roos van Leary? De assen uitgelegd
De Roos van Leary werkt op basis van twee fundamentele inzichten van Timothy Leary: menselijk gedrag is voorspelbaar én iedereen verlangt naar invloed en acceptatie. Hij vertaalde deze basisbehoeften naar een assenstelsel, waarbij een horizontale en verticale as een windroos vormen, vandaar ook de naam.
De horizontale as van de Roos van Leary: mate van behoefte aan acceptatie
De horizontale as van de Roos van Leary draait om de relatie met anderen. Het beantwoordt de vraag: hoe ‘nabij’ stel jij je op? Vertoon je afstandsgericht gedrag, waarbij je je richt op jouw eigen belangen en taken? Of vertoon je nabijheidsgericht gedrag, waarbij je je focust op de relatie en harmonie?
Leary noemt gedrag gericht op acceptatie ‘Samen-gedrag‘ en gedrag gericht op andere belangen dan acceptatie ‘Tegen-gedrag‘.
‘Samen-gedrag’
Als we het hebben over ‘samen’ in de context van de Roos van Leary, bedoelen we of iemand met de ander goed kan opschieten. Dit betekent dat het gedrag gericht is op het accepteren van elkaar.
‘wij’, ‘relatiegericht’, ‘samenwerken’, ‘sympathie’, ‘affectie’
In een ideale situatie op deze horizontale as van acceptatie streven mensen ernaar om goed met anderen om te gaan. Ze staan open voor de meningen van anderen, werken graag samen en bevorderen harmonie. Dit is een omgeving waarin teamwerk goed gedijt en waarin mensen zich inzetten voor constructieve interacties. Het doel is om de dingen soepel te laten verlopen en een positieve sfeer te creëren waarin iedereen zich gewaardeerd voelt.
‘Tegen-gedrag’
‘Tegen’ betekent dat iemand niet echt wil samenwerken. Er heerst een vijandigheid naar anderen toe en het gedrag is gericht op andere belangen dan geaccepteerd worden. Mensen die ’tegen’ gedrag vertonen, richten zich meer op eigenbelang en zijn minder flexibel.
‘tegen’, ‘ik’, ’taakgericht’, ‘autonomie’, ‘antipathie’
Mensen aan deze kant kunnen meer concurrerend zijn, hun eigen belangen beschermen of weerstand bieden aan anderen. Ze leggen vaak meer nadruk op hun eigen doelen en zijn minder geneigd tot samenwerking. Het begrijpen van dit ’tegen’-gedrag helpt bij het omgaan met confronterende situaties en het verbeteren van communicatie met mensen die deze voorkeursgedragingen vertonen.
De verticale as van de Roos van Leary: mate van behoefte aan invloed
Bij de verticale as van de Roos van Leary draait het om jouw opstelling naar anderen toe. Het gaat hier om de mate waarin je je dominant of onderdanig opstelt. Wil je veel invloed op anderen uitoefenen en controle houden (dominant gedrag), of vertoon je gedrag dat nauwelijks gericht is op invloed (onderdanig gedrag)?
Leary noemt dominant gedrag ‘Boven-gedrag’ en onderdanig gedrag ‘Onder-gedrag’.
‘Boven-gedrag’
Mensen die zich aan de dominante kant bevinden, hebben de neiging controle uit te oefenen, leiding te nemen en beslissingen te nemen. Ze willen mogelijk de baas zijn of de touwtjes in handen hebben, vaak door middel van controle en competitie. Hierdoor kunnen ze soms agressief of arrogant overkomen. Het begrijpen van ‘boven-gedrag’ helpt bij het herkennen van dominante neigingen en hoe deze van invloed kunnen zijn op interacties met anderen.
‘dominant’, ‘leidend’, ‘zelfverzekerd’, ‘controlerend’, autoritair’
‘Onder-gedrag’
Aan de onderkant van de Roos bevindt zich het domein van onderdanig gedrag. Mensen die zich aan deze kant bevinden, zijn meer geneigd anderen te volgen, zich aan te passen en minder nadruk te leggen op het nemen van beslissingen. Ze staan ook meer open voor de leiding van anderen. Hierbij cijferen ze zich mogelijk weg, stellen ze zich bescheiden of gaan ze conflicten uit de weg.
‘onderdanig’, ’passief’, ‘volgend, ‘meegaand’, terughoudend’
Wat gebeurt er wanneer je deze assen kruist?
In kaart gebracht: de 8 communicatiestijlen van Leary en hun samenspel
Wanneer je de verticale en de horizontale as kruist, houdt je dus eigenlijk rekening met twee factoren:
Dominantie
- Hoeveel invloed wil iemand uitoefenen?
- Vertoon je gedrag met veel of weinig actie?
Affiliatie
- Welke sfeer zet je neer in je gedrag: werk je samen of voor jezelf?
- Vertoon je afstand gericht gedrag of nabijheid gericht gedrag?
Hierdoor ontstaan acht communicatiestijen:
1. Boven-Samen – de Leider
Leidend gedrag. Deze manier van communiceren heeft als doel de ander tot gedrag aan te zetten. De persoon neemt initiatief en nodigt anderen uit hem of haar te volgen.
“Ik stel voor dat we hier morgen mee aan de slag gaan en deze regels volgen.”
2. Samen-Boven – de Helper
Helpend gedrag. Je communiceert met het doel om anderen te ondersteunen en te helpen. Je moedigt aan en bent vriendelijk.
“Kijk, deze regels moeten we volgen. En als je dan morgen hier start, dan…”
3. Samen-Onder – de Ondersteuner
Meewerkend gedrag. Hierbij is het doel om hulp te krijgen van anderen of de groep en/of anderen in hun waarde te laten. Je beweegt vanuit compassie met en hecht waarde aan een fijne sfeer of samenwerking.
“Kun je me vertellen hoe ik moet beginnen? Ik wil graag weten welke regels we moeten volgen.”
4. Onder-Samen – de Volger
Afhankelijk gedrag. Je vindt het prima als iemand anders de leiding neemt. Je vraagt om advies en volgt dat graag op.
“Wanneer wil je dat ik begin? En welke regels moesten we ook alweer volgen?”
5. Boven-Tegen – de Grenzensteller
Agressief gedrag. Hij of zij prikkelt anderen graag, heeft geen moeite met assertiviteit en grenzen stellen. Confronteren? Prima! Hij laat zich horen en zegt wat hij vindt.
“Ik snap niet waarom we hier niet beginnen? Weet je zeker dat we deze specifieke regels moeten volgen?”
6. Tegen- Boven – de Bepaler
Concurrerend gedrag. Je vindt het niet erg om besluiten te nemen, geeft graag instructies en bent duidelijk in wat je wil. Anderen betrekken bij je keuze? Optioneel.
“Prima, maar ik wil dat je morgen begint en dat jij je houdt aan de regels die we hebben afgesproken.”
7. Tegen – Onder – de Opstandige
Opstandig gedrag. “Moet dat wel zo?” Je stelt kritische vragen en bent niet bang om aan te geven dat iets niet gaat zoals het hoort. Je doel? De ander laten nadenken of zijn of haar grenzen laten aangeven.
“Nee, dat zijn niet de regels die we hebben afgesproken. En we beginnen pas morgen, niet vandaag!”
8. Onder – Tegen – de Stille
Teruggetrokken gedrag. Degene die deze communicatiestijl vertoont, vindt het vooral fijn om de ander te laten bepalen wat er moet gebeuren. Hij of zij ordent eerst graag zijn gedachten en laat de (inter)actie aan anderen over.
“…”
Het samenspel van communicatiestijlen: de complementariteittheorie van de Roos van Leary
Zoals je ziet, ontstaan er dus acht communicatiestijlen. En je kunt je vast voorstellen dat elke ‘personage’ – als we het zo mogen noemen – anders op elkaar reageert. De Stille zal bijvoorbeeld heel anders reageren op de Bepaler dan op de Helper. En de Leider zal de communicatie met de Volger veel makkelijker vinden verlopen dan wanneer hij met de Opstandige communiceert.
Kortom: gedrag roept gedrag op. En volgens Timothy Leary leidt dit tot de zogeheten ‘complementariteit theorie’. Die stelt het volgende:
Timothy Leary gaat ervan uit dat iedereen – jij, ik, je baas, je oma – geneigd is om het tegenovergestelde gedrag te vertonen van wat je ziet. Het ene gedrag roept dus het andere gedrag op.
Dus:
Bovengedrag lokt Ondergedrag uit
Ondergedrag lokt Bovengedrag uit
Maar ook:
Tegengedrag lokt Tegengedrag uit
Samengedrag lokt Samengedrag uit
We weten het, dit klinkt lastig, maar het is best simpel. Bare with us:
Communiceren is simpelweg een mengsel van denken, voelen en handelen. Jij zegt iets, dat roept bij de ander een gevoel op. De ander doet iets, dat doet weer iets met jou. Als de één praat, houdt de ander zijn mond, et cetera. De één beslist, de ander stelt zich onderdanig op. Met andere woorden: jouw gedrag doet iets met de ander en vice versa.
In de praktijk zie je dat bijvoorbeeld als volgt terug:
- De leidinggevende zegt wat moet gebeuren en de stagiaire luistert naar zijn instructies en doet wat zij zegt. (Leidend gedrag lokt Afhankelijk gedrag uit) – “Dit moet gebeuren…” – “Oke, wanneer wil je dat het af is?”
- Een collega die om hulp vraagt krijgt duidelijke instructies van zijn senior-teamlid (Meewerkend gedrag lokt Helpend gedrag uit) – “Zou je me kunnen helpen met…” – “Kijk, als je dit zo doet, dan…”
- Een HR-lid die snauwt tegen haar secretaresse zal door hem niet met open armen worden ontvangen. Hij negeert haar instructies (Agressief gedrag lokt Opstandig gedrag uit). – “Hallo, ik wil dit nu geregeld hebben!” – “Hoezo sla je die toon tegen me aan?”
- Een nieuw teamlid dat zich erg teruggetrokken opstelt vraagt raad aan zijn medior-collega (Teruggetrokken gedrag lokt Concurrerend gedrag uit) – “Ik weet niet goed wat ik moet doen” – “Ik ga je precies vertellen wat je moet doen”.
Wanneer interactiepatronen knellen: de rode zone van de Roos van Leary
In veel gevallen vullen de interactiepatronen elkaar dus goed aan. Iemand vraagt om hulp, iemand geeft advies. Fijn. Maar wat gebeurt er wanneer een communicatiestijl té sterk wordt ingezet? Dan zul je zien dat de communicatie lastig verloopt en de gesprekspartners dat als frustrerend ervaren.
Zoiets noem je een ‘knellend interactiepatroon’: je vertoont communicatie gedrag dat zich in de ‘rode zone’ van de Roos van Leary bevindt:
Stel dat jouw collega praat. En jij luistert. Maar zij blijft maar praten. En praten. Op een geven moment irriteert je dat – “houd je klep eens even”, denk je dan. Of wanneer er binnen een team telkens dezelfde mensen de boventoon voeren: dan kun je je voorstellen dat collega’s die telkens de mond worden gesnoerd, zich oncomfortabel voelen.
Je komt dan als ware in een negatieve spiraal terecht.
- De Grenzensteller wordt dan ineens ervaren als een ‘kwetsende agressieveling’
- De Opstandige wordt ervaren als een ‘vertragende zeur’
- De Bepaler wordt ervaren als een ‘egocentrische dictator’
- De Stille wordt ervaren als een ’teruggetrokken onzichtbare’
- De Leider wordt ervaren als een ‘dominante dirigent’
- De Volger wordt ervaren als een ‘afhankelijke meeloper’
- De Helper wordt ervaren als een ‘verstikkende opdringer’
- De Ondersteuner wordt ervaren als een ‘softe slijmbal’
En wanneer je die ‘personen’ met elkaar in gesprek laat gaan? Tsjah, dat is wachten op ellende. Er ontstaan dan vier knellende communicatiepatronen:
1. Aanval en verdediging
Denk: meningsverschillen, discussie, debat
Deze agressie spiraal ontstaat wanneer de opstandige en agressieve communicatiestijl te zwaar wordt aangezet. In plaats van naar elkaar te luisteren worden er verwijten en oordelen rondgeslingerd.
“Ja, maar jij bent altijd..” – “Helemaal niet! Wat denk je zelf dat je…”
2. Opdracht geven en gehoorzamen
Denk: bevelstructuur, taakgerichtheid, meester/slaaf
Een communicatiewijze dat het gevolg is van te zwaar concurrerend versus te zeer teruggetrokken gedrag. Dit is te zakelijke en te dominante communicatie vanuit één kant.
“Dit moet gebeuren, nu.” – “Uh, oké, maar…” – “Capice?”
3. Leiden en volgen
Denk: initiatieven tonen, achteroverleunen, luiheid
Wanneer er te veel leidend gedrag wordt ingezet en de ander te veel volgend gedrag vertoont, gaat het knellen. De één vertoont erg veel verantwoordelijkheid en de ander leunt als ware achterover. Niet goed.
“Ik heb ons project afgemaakt, het verslag ingeleverd én de presentatie voorbereid” – “Ah, fijn…”
4. Verstikkende harmonie
Denk: constante hulpkreet, afhankelijkheid, bemoederen
Het gevolg van te vaak om hulp vragen en elke keer toeschieten. De persoon stelt zich needy op en de ander geeft telkens toe aan deze noodkreet. In plaats van individueel te denken, veranderen problemen in een toxisch gezamenlijk probleem.
“Pff, ik heb geen zin meer” – “Jawel, je kan het!” – “Hm, nee. Zullen we vroege lunch pakken?” – “Ik ben eigenlijk nog bezig…” – “Please? Ik wil samen…”
Werken met de Roos van Leary: de Interactiesleutel
Je hebt dus nu gezien hoe miscommunicatie en frustratie kunnen ontstaan: jij en jouw gesprekspartner liggen qua communicatiestijl niet op één lijn. En dan gaat het wringen. Nou, hoe los je dat op? Ook daar geeft de Roos van Leary antwoord op door middel van de ‘Interactiesleutel’.
Even een korte recap:
Van nature ben je geneigd om het gedrag van de ander aan te vullen. Iemand geeft leiding, jij volgt op. Dat gaat vaak prima, want daardoor hoef jij niet steeds na te denken over wat je moet zeggen of doen. Maar als jij of de ander dus te ver doorschiet, vormt dit een belemmering.
Hoe breng je de communicatie terug naar een prettig niveau? Je verandert van richting! Om een knellend interactieniveau te doorbreken, moet je horizontaal het tegenovergestelde doen van het gedrag dat jouw gesprekspartner vertoont.
Hier worden belangrijke dingen gezegd, verwar ze niet:
- Het gaat hier om het gedrag van jouw gesprekspartner, niet dat van jou.
- Je neemt de positie over die horizontaal daarvan af staat, niet verticaal.
Dus:
- Bevindt jouw collega zich in de rode kring van Concurrerend gedrag, doe dan zelf even een stapje vooruit en stel je meer Leidend op. Zo krijg je de ander misschien wel mee.
- Merk je dat de stagiaire te zeer doorschiet in Opstandig gedrag? Geen zorgen, ga voor een Meewerkende communicatiewijze. Misschien moedigt dát haar wel aan!
- Je teamlid is te zeer teruggetrokken? Hop, Afhankelijk gedrag kan de oplossing zijn. Ineens praat je collega wel!
3 Roos van Leary voorbeelden om mee te oefenen
Je kunt hier boeken over volschrijven en dat is ook gedaan. Laten we het echter bij een paar herkenbare scenario’s houden, zodat je begrijpt wat we bedoelen. Én zodat jij natuurlijk zelf aan de slag kunt.
Scenario 1: De stille, zwijgzame collega erbij betrekken
Stel je voor dat je op het werk een projectteam leidt, en er is een collega, laten we hem Tom noemen, die de neiging heeft om zich subassertief op te stellen. Tom heeft moeite met het uiten van zijn mening en lijkt over het hoofd te worden gezien tijdens teamvergaderingen.
In dit scenario zou de interactiedynamiek als volgt kunnen verlopen:
Jij, als teamleider, neemt het voortouw en geeft duidelijke instructies over de te volgen koers voor het project. Tom voelt zich echter over het hoofd gezien en ervaart de situatie als bepalend. Hoe krijg je Tom mee? Hoe zorg je ervoor dat hij ruimte in durft te nemen?
Neem het Teruggetrokken-gedrag van Tom horizontaal over: vertoon ‘Afhankelijk’ gedrag.
- Stel Tom open vragen over wat je wilt weten
- Toon vertrouwen in zijn expertise en zijn mening
- Vraag duidelijk om advies
- Geef duidelijke en positieve feedback feedback
- Laat hem weten dat zijn input wordt gewaardeerd
- Moedig hem aan zijn eigen beslissingen te nemen, zonder angst voor afwijzing
Door je Leidende toon af te zwakken en Tom ruimte te geven, geef je hem de kans om uit zijn schulp te kruipen.
Scenario 2: De drammerige betweter overtuigen
Je bent betrokken bij een teamproject waarbij belangrijke beslissingen moeten worden genomen. Jij hebt zojuist een besluit genomen en staat op het punt om het aan het team te presenteren tijdens een vergadering. Echter, Lisa, die bekend staat om haar tegengestelde gedrag en het uitdagen van beslissingen, is het er niet mee eens. Je staat open voor haar ideeën, maar hoe voorkom je dat het een welles-nietes discussie wordt?
Neem Lisa’s ‘Opstandige’ communicatiewijze horizontaal over: vertoon ‘Meewerkend’ gedrag.
- Geef Lisa de ruimte om haar zorgen te uiten en luister aandachtig naar haar standpunt.
- Bevestig dat je waarde hecht aan diverse meningen in het team.
- Leg de besluitvormingslogica uit: vertel op een heldere manier uit waarom dit besluit is genomen en welke overwegingen zijn meegenomen. Benadruk hoe dit in lijn is met het uiteindelijke doel van het project.
- Nodig Lisa uit om mogelijke oplossingen aan te dragen en haar ideeën te delen voor verdere verbeteringen.
- Geef haar een actieve rol bij het implementeren van bepaalde aspecten van het besluit.
Door op deze manier met Lisa om te gaan, kun je haar betrokkenheid vergroten en tegelijkertijd de assertiviteit in de besluitvormingsprocessen stimuleren. Lisa is om!
Scenario 3: De bazige leidinggevende temmen
Je bent net begonnen in een nieuwe functie en je leidinggevende, Peter, staat bekend om zijn drammende en agressieve communicatiestijl. Peter heeft de neiging om zijn wil op te leggen en weinig ruimte te geven voor discussie. Heb jij geen zin in. Hoe verzacht je zijn toon?
Neem Peter’s ‘Concurrerende’ communicatiewijze horizontaal over: vertoon ‘Leidend’ gedrag.
- Wacht op een geschikt moment om met Peter in gesprek te gaan, bij voorkeur buiten een stressvolle situatie.
- Benader hem op een respectvolle manier, zonder zijn autoriteit te betwisten.
- Geef dan duidelijk je grenzen aan: zeg assertief maar respectvol dat je openstaat voor samenwerking en input, maar dat je graag meer ruimte wilt voor discussie en dialoog.
- Stel voor dat jullie regelmatig overleg hebben om feedback te geven en ontvangen, wat bijdraagt aan een gezonde werkomgeving.
- Vraag ook zeker om suggesties over hoe de communicatie en samenwerking kunnen verbeteren.
- Laat Peter weten dat jullie allebei werken aan hetzelfde doel en dat open communicatie essentieel is voor het succes van het team.
Door op deze manier met de drammende en agressieve communicatiestijl om te gaan, kun je een brug slaan naar een meer constructieve en assertieve interactie, terwijl je de samenwerking op een positieve manier bevordert.
Doornige miscommunicatie voorkomen dankzij de Roos van Leary
Laat je communicatie bloeien, pun intended!
Jij begrijpt nu namelijk wat de Roos van Leary is en inhoudt. We hebben duidelijk uiteengezet hoe dit model kan bijdragen aan het begrijpen en verbeteren van communicatie in verschillende situaties. We hebben de verschillende communicatiestijlen en interactiepatronen beschreven, en je praktische scenario’s gegeven om de theorie toe te passen!
Onthoud dat communicatie niet altijd vanzelf soepel verloopt, maar dat er hulpmiddelen zoals de Roos van Leary zijn om dit te verbeteren. Jij kunt deze theorie gebruiken om bewustere keuzes te maken in je communicatie en daarmee effectiever te zijn in je dagelijkse taken.
Ga ermee aan de slag!
Blijf je assertief communiceren lastig vinden? Volg onze cursus Assertiviteit
De Roos van Leary is als een communicatiespiegel die jou laat zien waarom je je op een bepaalde manier gedraagt. Fascinerend, toch? Nu, stel je voor dat je niet alleen begrijpt waarom je op een bepaalde manier communiceert, maar ook leert hoe je die inzichten actief kunt toepassen. Welkom bij onze 1-daagse Assertiviteitstraining!
Na het verkennen van de Roos van Leary in het artikel, gaan we een stap verder en duiken we in de wereld van assertiviteit. Leer niet alleen hoe je communiceert, maar ontdek hoe je zelfverzekerd je mening kunt uiten, jezelf krachtig kunt uitspreken en effectief kunt communiceren in elke situatie.
Onze training is als een communicatieve booster, waar je niet alleen begrijpt waarom communicatie soms knelt, maar juist hands-on tools krijgt om het te verbeteren. Laat de Roos van Leary daarom achter je en stap in de wereld van assertiviteit, waar jouw stem gehoord wordt en jij de regisseur bent van je eigen communicatiesuccessen.
Ben jij klaar om de sleutels tot assertiviteit in handen te nemen? Schrijf je vandaag nog in voor onze 1-daagse Assertiviteitstraining en ontdek de kracht van zelfverzekerde communicatie!
Roos van Leary samenvatting
De Roos van Leary, ontwikkeld door psycholoog Timothy Leary, is een handig model om inzicht te krijgen in hoe mensen met elkaar communiceren. Het draait niet om het vastpinnen van karakters, maar om het begrijpen van communicatiegedrag en het effect ervan op anderen.
Volgens Leary hebben we allemaal voorkeursgedragingen, dingen die we vaak doen en zeggen in bepaalde situaties. Als deze voorkeursgedragingen niet op elkaar aansluiten, kan de communicatie ‘knellen’ en het gezamenlijke doel niet worden bereikt.
De Roos van Leary helpt bij het analyseren van deze gedragspatronen, waardoor bewustere communicatie mogelijk wordt. Dit inzicht leidt tot betere communicatie, vooral wanneer de interactie stroef verloopt of bepaalde gedragspatronen zijn ingesleten.
Effecten van de Roos van Leary
- Beter begrip eigen gedrag
- Bewustwording van impact
- Verbeterde communicatie
- Conflicthantering
- Teamdynamiek
- Leiderschapsontwikkeling
Hoe werkt de Roos van Leary?
Het model is gebaseerd op twee fundamentele inzichten: menselijk gedrag is voorspelbaar en iedereen verlangt naar invloed en acceptatie. De horizontale as gaat over de behoefte aan acceptatie, terwijl de verticale as gaat over de behoefte aan invloed.
Horizontale as (acceptatie)
- Samen-gedrag: Gericht op acceptatie, samenwerken, sympathie.
- Tegen-gedrag: Gericht op eigenbelang, autonomie, antipathie.
Verticale as (invloed)
- Boven-gedrag: Dominant, leidend, zelfverzekerd.
- Onder-gedrag: Onderdanig, passief, volgend.
Acht communicatiestijlen van Leary
Wanneer de horizontale en verticale assen worden gekruist, ontstaan acht communicatiestijlen:
- Boven-Samen (Leider): Leidend gedrag om anderen aan te zetten tot actie.
- Samen-Boven (Helper): Communiceren om anderen te ondersteunen en aan te moedigen.
- Samen-Onder (Ondersteuner): Meewerkend gedrag met het doel hulp te krijgen en anderen in hun waarde te laten.
- Onder-Samen (Volger): Afhankelijk gedrag, bereid om anderen te volgen.
- Boven-Tegen (Grenzensteller): Agressief gedrag, confronteert en stelt grenzen.
- Tegen-Boven (Bepaler): Concurrerend gedrag, neemt besluiten en geeft instructies.
- Tegen-Onder (Opstandige): Opstandig gedrag, stelt kritische vragen en daagt uit.
- Onder-Tegen (Stille): Teruggetrokken gedrag, laat anderen bepalen.
Complementariteittheorie van Leary
Leary’s theorie stelt dat gedrag van anderen het tegenovergestelde gedrag uitlokt. Bijvoorbeeld, bovengedrag lokt ondergedrag uit en vice versa, wat leidt tot verschillende interactiepatronen.
Knellende interactiepatronen
- Aanval en verdediging (meningsverschillen, discussie).
- Opdracht geven en gehoorzamen (bevelstructuur, taakgerichtheid).
- Leiden en volgen (initiatieven tonen versus achteroverleunen).
- Verstikkende harmonie (constante hulpkreet, afhankelijkheid).
Werken met de Roos van Leary: Interactiesleutel
Om knellende interactiepatronen te doorbreken, moet je horizontaal het tegenovergestelde gedrag vertonen van wat je observeert bij de ander. Bijvoorbeeld, als de ander concurrerend gedrag vertoont, vertoon dan leidend gedrag. Door de interactiesleutel toe te passen, kun je de communicatie verbeteren en constructievere interacties bevorderen.
Veelgestelde vragen over de Roos van Leary
Wat is de Roos van Leary en waar komt het vandaan?
De Roos van Leary is een model dat ontwikkeld is door de Amerikaanse psycholoog Timothy Leary in de jaren ’50. Het model beschrijft sociaal gedrag en de dynamiek van interpersoonlijke relaties. Het is gebaseerd op twee dimensies: de mate van dominantie en onderdanigheid.
Waar is de Roos van Leary voor bedoeld?
Het doel van de Roos van Leary is om inzicht te bieden in hoe mensen zich gedragen ten opzichte van elkaar in communicatie. Het benadrukt dat gedrag reacties uitlokt en dat de positie die je inneemt invloed heeft op de reacties van anderen. Het model helpt bij het begrijpen van interactiepatronen en hoe deze kunnen worden beïnvloed.
Hoe kan de Roos van Leary worden toegepast in communicatie?
Stel, je wilt gerichter, assertiever en krachtiger communiceren, dan kan de Roos van Leary worden toegepast om bewust te worden van je eigen gedragsstijl en die van anderen. Door deze bewustwording kun je doelgerichter communiceren en effectievere interacties hebben. Bijvoorbeeld, als je merkt dat je vaak subassertief handelt, kun je de Roos van Leary gebruiken om je bewust te worden van manieren om assertiever te reageren in bepaalde situaties.
Wat zijn de basisposities op de Roos van Leary?
Het model biedt een kader om de dynamiek van communicatie te begrijpen en stelt je in staat om bewust te kiezen welke positie je inneemt in interacties. Door dit bewuste gebruik van de Roos van Leary kun je jouw communicatiestijl aanpassen om effectiever te zijn op zowel de werkvloer als in het privé-leven. Het draagt bij aan het ontwikkelen van assertiviteit en het verbeteren van de kwaliteit van communicatie met anderen.
Welke vier kwadranten horen bij de Roos van Leary?
De Roos van Leary bestaat uit vier kwadranten die de interactiedynamiek tussen mensen beschrijven. Deze kwadranten zijn:
Boven:
- Helpend
- Leidend
Onder:
- Afhankelijk
- Tegengesteld
Welke rol speelt dominantie in de Roos van Leary?
Dominantie speelt een belangrijke rol in de Roos van Leary. Het model benadrukt namelijk de relatie tussen dominant en onderdanig gedrag. Aan de bovenkant van de roos bevinden zich gedragingen die als dominant worden beschouwd, terwijl aan de onderkant gedragingen te vinden zijn die als onderdanig worden gezien. Het begrijpen van deze dynamiek helpt bij het bewust kiezen van de positie die je inneemt in interacties.
Hoe helpt de Roos van Leary bij het begrijpen van conflicten?
De Roos van Leary biedt inzicht in de oorsprong van conflicten door de dynamiek van dominant en onderdanig gedrag te analyseren. Conflicten kunnen ontstaan door tegenstrijdige posities in de Roos. Door bewust te zijn van deze interactiepatronen, kun je conflictsituaties beter begrijpen en effectiever reageren om escalatie te voorkomen.
Wat zijn de voordelen van het gebruik van de Roos van Leary in teamcommunicatie?
Het gebruik van de Roos van Leary in teamcommunicatie biedt diverse voordelen, zoals:
- Verbeterd begrip van elkaars communicatiestijlen.
- Effectievere samenwerking door bewuste positionering in de Roos.
- Vermindering van misverstanden en conflicten binnen het team.
- Mogelijkheid om communicatievaardigheden gericht te ontwikkelen, passend bij teamdynamiek.
Wat is de Roos van Leary test?
De Roos van Leary test is een instrument dat mensen helpt inzicht te krijgen in hun communicatiestijlen en voorkeursgedrag in interacties. Door middel van vragenlijsten en analyse van de antwoorden, biedt zo’n test een profiel van iemands positie op de Roos van Leary. Deze test kan waardevol zijn voor zelfreflectie en ontwikkeling van communicatievaardigheden.
Door de Roos van Leary te begrijpen en toe te passen, kun je jouw communicatieve vaardigheden verder ontwikkelen en doelgericht werken aan het verbeteren van assertiviteit en effectieve interacties binnen teams en in verschillende situaties.
Voorbeelden van gedragingen die passen bij verschillende posities op de Roos van Leary
Dominant (boven):
- Leidend gedrag tonen, beslissingen nemen zonder veel input te vragen.
- Instructies geven zonder veel ruimte voor discussie.
Helpend (boven):
- Ondersteunend gedrag vertonen, anderen aanmoedigen en helpen.
- Samenwerken en openstaan voor input van anderen.
Afhankelijk (onder):
- Passief gedrag, afwachten op instructies.
- Weifelend zijn in het nemen van beslissingen.
Tegengesteld (onder):
- Weerstand bieden tegen instructies of ideeën van anderen.
- Openlijk kritiek uiten zonder constructieve bijdrage.
Hoe kan de Roos van Leary worden toegepast in leiderschap?
Managers en leidinggevenden kunnen de Roos van Leary gebruiken om hun communicatiestijl aan te passen aan de behoeften van het team. Een effectieve leider kan bijvoorbeeld zowel leidend als ondersteunend gedrag vertonen, afhankelijk van de situatie. Door bewust te zijn van de dynamiek van dominantie en onderdanigheid, kan een leider een positieve invloed hebben op het team en conflicten verminderen.
Welke invloed heeft het gedrag van één persoon op anderen volgens de Roos van Leary?
Het gedrag van één persoon volgens de Roos van Leary kan een kettingreactie veroorzaken. Bijvoorbeeld, dominant gedrag kan onderdanig gedrag bij anderen uitlokken, en vice versa. Bewustwording van deze dynamiek stelt individuen in staat om hun gedrag aan te passen, waardoor positievere interacties ontstaan.
Wat zijn de kritieken op de Roos van Leary?
Enkele kritieken op de Roos van Leary zijn:
- Vereenvoudiging van complexe menselijke gedragingen.
- Gebrek aan empirisch bewijs voor het gedrag in de voorgestelde kwadranten.
- Beperkingen bij het verklaren van culturele variaties in gedrag.
Hoe kan de Roos van Leary worden gebruikt in onderwijs en training?
In onderwijs en training kan de Roos van Leary bijvoorbeeld worden gebruikt om bewustwording te creëren over communicatiestijlen en gedragsdynamiek. Het helpt studenten en deelnemers om effectiever te communiceren, conflicten te begrijpen en samenwerking te bevorderen. Het kan ook dienen als basis voor rollenspellen en praktische oefeningen om de toepassing van de theorie in de praktijk te bevorderen.
Wat zijn de verschillen tussen de Roos van Leary en andere modellen voor interpersoonlijke communicatie?
De Roos van Leary onderscheidt zich door zijn focus op de interactie tussen mensen en de gedragingen ten opzichte van elkaar. In tegenstelling tot sommige modellen, legt de Roos van Leary de nadruk op wederkerigheid en hoe gedragingen reacties bij anderen kunnen uitlokken. Andere modellen, zoals het Johari-venster of de Transactionele Analyse, hebben hun eigen benaderingen en richten zich op verschillende aspecten van interpersoonlijke communicatie.
Hoe kan het bewustzijn van de Roos van Leary bijdragen aan effectievere communicatie?
De Roos van Leary kan leiden tot effectievere communicatie door inzicht te bieden in de dynamiek van gedragingen. Als je bewust bent van de posities op de Roos, kun je anticiperen op reacties en proactief werken aan het verbeteren van communicatie. Het stelt je in staat om bewustere keuzes te maken in hoe je je gedraagt en communiceert, wat de interactie positief kan beïnvloeden.
Kunnen individuen van positie veranderen op de Roos van Leary?
Jazeker, mensen kunnen van positie veranderen op de Roos van Leary. Dit kan plaatsvinden door bewustwording, zelfreflectie en het aanleren van nieuwe communicatieve vaardigheden. Mensen kunnen groeien en zich ontwikkelen, waardoor ze effectievere en adaptieve gedragspatronen aannemen.
Hoe kan de Roos van Leary worden toegepast in coaching?
De Roos van Leary kan een krachtig hulpmiddel zijn in coaching. Het biedt namelijk inzicht in gedragspatronen, helpt bij het identificeren van communicatiestijlen en stelt mensen in staat om constructievere relaties op te bouwen. In coaching kan de Roos van Leary bijvoorbeeld worden gebruikt om de cliënt te begeleiden bij het ontwikkelen van bewustzijn, het identificeren van sterke punten en het aanpakken van eventuele belemmeringen in communicatie.
Wat zijn de verschillen tussen samenwerking en competitie volgens de Roos van Leary?
- Samenwerking: In de Roos van Leary bevindt samenwerkingsgedrag zich meestal op de ‘samen’-positie. Dit omvat open communicatie, wederzijds begrip en empathie. Het is een positie die kan leiden tot een positieve en ondersteunende teamcultuur.
- Competitie: Competitief gedrag wordt vaak geassocieerd met de ’tegen’-positie op de Roos. Dit kan leiden tot conflicten, machtsstrijd en gebrek aan samenwerking. Het bewustzijn van deze posities kan helpen bij het bevorderen van samenwerking en het verminderen van concurrentie binnen teams.
Hoe kan de Roos van Leary worden toegepast in conflictbeheersing?
Simpel, de Roos van Leary kan inzicht bieden in de dynamiek van gedragingen. Identificeer de posities van betrokkenen in de Roos en probeer bewust te reageren vanuit meer constructieve posities. Communicatie gebaseerd op ‘samen’-posities, zoals begrip tonen en empathie, kan de basis vormen voor conflictoplossing.
Zijn er culturele verschillen in de interpretatie van de Roos van Leary?
Ja, er kunnen culturele verschillen zijn in de interpretatie van de Roos van Leary. Culturele contexten beïnvloeden namelijk de manier waarop mensen gedrag interpreteren en ervaren. Bij het toepassen van de Roos van Leary in interculturele situaties is het daarom erg belangrijk om rekening te houden met culturele nuances en de interpretatie van bepaalde gedragingen.
Wat zijn enkele concrete tips voor het verbeteren van communicatie op basis van de Roos van Leary?
- Ontwikkel bewustzijn van je eigen communicatiestijl en die van anderen.
- Strek je uit naar ‘samen’-posities voor effectievere samenwerking.
- Overweeg regelmatig je eigen gedrag en zoek naar manieren om constructiever te communiceren.
- Luister actief, toon begrip en wees empathisch om de communicatie te verbeteren.
- Identificeer conflictposities op de Roos en werk aan het verminderen van spanning door positievere interacties.
Wie zijn wij? | Cursus Assertiviteit
Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van timemanagement, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.
- 1-daagse training Time Management | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Feedback Geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
- 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog
