Pesten op de werkvloer komt tegenwoordig net zoveel voor als op het schoolplein. Treurig nieuws, dat zomaar eens op jouw werkvloer van toepassing kan zijn. Want let op: vaak zijn we er niet eens bewust van dat wat er gebeurt ‘pesten’ heet. Gevaarlijk, want de gevolgen zijn er niet minder om. Lees verder en word wakker.
“Het gebeurt thuis, op het werk. Tot voor kort heerste de opvatting onder volwassenen dat je bij pesten met name aan kinderen denkt, maar inmiddels is het een feit dat er een wildgroei aan pesten onder volwassenen aan het ontstaan is.”
Dat vertelt Jill Brooke, expert in pesten onder volwassenen en auteur van het boek ‘The Need to Say No: How to be Bullish and Not Bulldozed’ over hoe je je afweert tegen pesters.
En Brooke heeft gelijk. Het is een feit dat pesten onder volwassenen welig tiert.
De (verontrustende) feiten over pesten op het werk
Het meest recente onderzoek naar agressie en pesten op de werkvloer van het CBS (2012) liegt er niet om.
Daar blijkt onder andere uit dat 12% van alle werkenden in Nederland te maken krijgt met pesten. Iets meer dan 1 op de 10 werknemers! Hoeveel collega’s heb jij? Ga maar eens na…
Uit eerder onderzoek in 2009 van het CNV en de Universiteit Twente bleek zelfs dat 17% van de ondervraagden op dat moment gepest werd op het werk. Dat is al bijna 2 op de 10! 1 op de 3 werknemers heeft ooit te maken gehad met pesten op de werkvloer. En dan hebben we het niet over een pesterijtje op zijn tijd. Nee, het gaat over structureel pesten dat gemiddeld wel zo’n 4 jaar aanhoudt. En dat gebeurt dan allemaal voornamelijk intern. Collega’s onderling of tussen leidinggevenden en werknemers.
Onderzoek door de Universiteit Twente. In kaart gebracht door NRC.Q.
Schattingen van het totaal aantal mensen dat structureel gepest wordt op de werkvloer lopen uiteen van 250.000 tot 500.000. En meer dan 1 miljoen hebben “last van agressie op het werk” (1 op de 6 werknemers), zoals Sascha de Boer vermeldde. Veel, in elk geval. Zo veel, dat we er echt niet meer omheen kunnen met z’n allen.
Verontrustende cijfers en aantallen die niet voor niets de aandacht wekten van de overheid. Minister Asscher wil gaan ingrijpen, en snel. Hoewel de kwestie eigenlijk pas voor 2016 op de agenda stond – heeft hij dat proces versneld. Pestende ambtenaren kunnen bijvoorbeeld al financieel worden bestraft, wanneer ze pesters blijken te zijn.
Ook de media hebben de tendens opgepikt. Het programma Kruispunt van NCRV/KRO is op dit moment een uitzending genaamd ‘pesten op de werkvloer’ aan het maken.
Pesten op de werkvloer, een definitie – en het verschil met ‘onschuldige plagerijtjes’
Die steeds groter wordende aandacht en bewustwording in de maatschappij konden ook niet uitblijven, want deze extreme cijfers zijn gewoonweg niet meer te ontkennen. De omvang is te groot. En daarmee de kans dat jij met pesten op de werkvloer te maken hebt ook.
Want zijn de plagerijtjes en standaard mikpunten van spot wel zo onschuldig? Veroorzaakt het niet meer leed dan je denkt wanneer er steeds om dezelfde persoon gelachen wordt? Dat dát de reden is dat je zo moe bent en met tegenzin naar je werk gaat? Of de reden dat die ene collega steeds stiller wordt en steeds minder meelacht in de pauze…?
“Mensen realiseren zich vaak niet dat wat hen overkomt pesten is”, zegt Alexandra Matthews – psycholoog en professor aan de Universiteit van San Fransisco. “Volwassen mensen komen naar me toe, gestrest over hun werk met allerlei verhalen en dan zeg ik: ‘Je wordt gepest’. ‘Mijn god, je hebt gelijk’, zeggen ze dan. Mensen zijn zich nog niet echt bewust dat pesten op volwassen niveau bestaat.”
Als we pesten vaak niet eens als pesten herkennen, waar moeten we dan op gaan letten om het wél te zien?
Het Amerikaanse National Institute of Health definieert pesten als: “agressief gedrag gericht op een ander persoon op een fysieke, verbale of relationele manier.”
En vergis je niet, dat kan in heel verschillende vormen voorkomen – die niet altijd zo opvallend zijn als je denkt:
- structureel ten onrechte kritiek of schuld te verduren krijgen;
- met opzet genegeerd worden;
- iemand consequent met een nickname aanspreken;
- grappen die worden gemaakt ten koste van 1 persoon;
- iemand iets tegen zijn wil laten doen;
- een groep mensen ophitsen tegen 1 of een aantal personen;
- veel geschreeuw en gescheld;
- buitengesloten worden van kantooractiviteiten (dat kan een leuk uitje zijn, maar ook gewoon een vergadering);
- bedreigen;
- anderen die jouw werk of de credits die je ervoor hoort te krijgen, stelen;
- een manager die zijn teambrede kritiek altijd op 1 persoon richt;
- roddelen;
- gesaboteerd worden in je werk, anderen laten opzettelijk mislukken wat jij voor elkaar probeert te krijgen;
- een (met opzet) onmogelijke planning en deadlines;
- kleineren, wat ernstiger is dan je denkt.
Stuk voor stuk kinderachtige gedragingen, uitgevoerd door volwassenen. Het is een agressieve houding, die in alle gevallen ongezond is; voor degene die gepest wordt, maar zelfs ook voor de pester zelf, voor de directe collega’s die er mee te maken krijgen en voor de bedrijfscultuur in zijn algemeen.
En het hoeft natuurlijk niet eens altijd op de werkvloer te gebeuren – ook thuis of onder vrienden kunnen veel van deze voorbeelden voorkomen. Maar pesten op de werkvloer heeft wel de grootste impact op je leven.
De gevolgen van pesten op de werkvloer (en waarom dat erger is dan op elke andere plek)
Dat bevestigt Gary Namie, sociaal psycholoog en directeur van het Workplace Bullying Institute:
“Pesten kan voorkomen tussen collega’s, managers en werknemers, vrienden, familie of zelfs tussen vreemden online. Maar op de werkvloer kan het vooral schadelijk zijn. Dat is de plek waar een persoon een groot deel van zijn leven doorbrengt en waar ze vaak dichtbij hun pesters opgesloten zitten.”
De gevolgen die dit heeft voor je mentale en zelfs fysieke welzijn, zijn net zo enorm als de omvang van het pesten op de werkvloer.
Het is namelijk niet alleen lastig voor je baas, wanneer je gepest wordt. Je productiviteit neemt namelijk een duik en echt aanwezig ben je allang niet meer. Of zoals bedrijfskundige Alie Kuiper het in het bovenstaande NOS-item uitlegde:
“Geestelijk haak je af. Je ‘leent nog je handjes uit’, maar voelt je niet meer gecommitteerd aan wat het bedrijf doet. Je doet je ding en dat is het dan.”
Geestelijk gebeurt er nog veel meer met je, wanneer je gepest wordt:
- je komt onder grote stress te staan;
- je zelfvertrouwen en zelfverzekerheid lijdt eronder;
- de kans op depressie neemt aanzienlijk toe;
- hoge bloeddruk;
- slapeloosheid;
- moeite met relaties;
- en zelfs Post Traumatische Stress Syndroom komt voor naar aanleiding van pesten op de werkvloer.
Die gevolgen spelen niet alleen op in de periode waarin het pesten zich afspeelt.
“Mensen die in het verleden zijn gepest op het werk, blijven daar nog lang last van houden. Ook als het pestgedrag ophoudt, blijven de vroegere pesterijen effect houden op het functioneren.”
Dat staat er in het eerder genoemde onderzoek van CNV en de Universiteit Twente.
Er wordt zelfs geschat dat 1 op de 10 zelfmoorden te maken heeft met pesten op het werk. Dat ondervond ook Shane Koyczan, die nog lang in zijn leven heeft geleden onder de ernstige gevolgen van pesten – wat hij uit in deze emotionele en inspirerende TED talk ‘To This Day’, waar hij aan het eind (niet onterecht) een staande ovatie voor krijgt:
En nu?
Voel je je aangesproken? Ben je wakker geschud? Geschokt? Herken je gedrag dat geregeld voorkomt op jouw afdeling, gericht op 1 of enkele collega’s? Lees hier dan verder over hoe je pesten en pesters op het werk tactisch aanpakt.
En nog een tip: zoek professionele hulp. Bezoek de bedrijfsarts eens, die er is voor dit soort gevallen (zonder dat iemand er iets van hoeft te weten) of zoek een onafhankelijk therapeut op. Met je manager spreken kan ook. Want op welke manier je dan ook met pesten op de werkvloer in aanraking komt (als pester, slachtoffer of toeschouwer); er mee rond blijven lopen, dat is simpelweg geen optie.
Dagelijks handige inzichten? Volg ons op social media!
Volg ons onder andere op Instagram of Pinterest. Daar krijg je niet alleen handvatten op het gebied van assertiviteit, je ontvangt ook de slimme tips waarmee je jouw communicatie skills een boost geeft. De laatste artikelen netjes en overzichtelijk in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in voor de wekelijkse nieuwsbrief.
Leer je liever lezend, lees dan ons boek Elke Dag om 15.00 Uur Klaar. Maak kennis met de beste inzichten uit onze trainingen en leer slimmer werken in plaats van harder.
Wie zijn wij? | Cursus Assertiviteit
Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van timemanagement, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.
- 1-daagse training Time Management | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Feedback Geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
- 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog
