“Verdring jij je gevoelens, dan kan dat slecht uitpakken”, zegt deze ‘emotie’-professor. Stop daarom met positiviteit ‘faken’ en wees eens boos, verdrietig of gefrustreerd. Het werkt super voor je persoonlijke ontwikkeling en maakt je veerkrachtig! Word ‘emotioneel behendig’ in 3 stappen.
Omgaan met emoties: “kwestie van leven of dood”, zegt psychiater
Wat hebben emoties als minachting, haat, angst, schaamte of spijt met elkaar gemeen? Ze zijn dodelijk. Tenminste, volgens psychiater David Hawkins.
Het is geen geheim dat onze emoties een belangrijke rol spelen in onze mentale en fysieke gezondheid. Hawkins denkt dat dat er meer aan de hand is en zegt dat wat wij dagelijks voelen een kwestie van leven en dood is — op celniveau dan.
Hawkins theorie is gebaseerd op zijn recente bevindingen waarin hij vaststelt dat alle emoties een specifieke hoeveelheid energie afgeven.
Zo gelooft Hawkins dat lage-energie-emoties (zoals angst en schaamte) bijdragen aan de afbraak van cellen. Positieve emoties daarentegen (zoals plezier, liefde en en vreedzaamheid) maken cellen daarentegen sterker.
Hoe krachtig de emoties ook zijn, we hoeven geen slachtoffers te worden van negatieve emoties. Onderzoek naar neuroplasticiteit toont aan dat het menselijk brein prima in staat is zichzelf weer op te lappen na flinke blootstelling aan lage-energie-emoties.
Maar waar begin je? Hoe krijg je controle over je eigen emoties? Leer eerst hoe je brein met emoties omgaat.
Emoties in jouw brein — het gaspedaal en de rem
Ons brein bestaat uit twee primaire structuren:
1. Het limbisch systeem
Dit gedeelte regelt onze emoties en gedragingen. Het roept een reactie op in ons zenuwstelsel wanneer we te maken krijgen met stress — de zogenaamde ‘fight-or-flight’-reactie. Dit is een instinctieve manier om je te beschermen, mocht je in gevaar verkeren.
Jij hebt je vast wel eens nerveus gevoeld, bijvoorbeeld net voordat je een grote presentatie moest geven. Je kunt jouw limbisch systeem bedanken voor de natte handjes en vlinders in je buik. Ook wanneer je ruw wordt afgesneden in het verkeer. Je wangen worden rood en je hartslag verhoogt, ook weer omdat je limbisch systeem ‘gevaar’ opmerkt.
Kortom: jouw limbisch systeem zorgt er voor dat jij overleeft.
2. De prefrontale cortex
Daarentegen heb je ook nog een ander – meer ontwikkeld – gedeelte in het brein: de prefrontale cortex. Dit is het bewuste deel dat jou toestaat logisch te redeneren en beloningen uit te stellen.
Hoewel jouw limbisch systeem ervoor zorgt dat je in leven blijft, zal het niet langdurig controle moeten uitoefenen over je emoties. Dat zorgt voor een aantal problemen, zegt Hawkins.
“Zodra mensen te lang in een staat van angst, depressie of chronische stress verkeren, wordt het voor hen onmogelijk om situaties realistisch in te schatten. De prefrontale cortex gaat simpelweg ‘offline’. Creatief denken en innoveren – alle hogere breinfuncties dus – stoppen ermee.”
Als het limbisch systeem te vergelijken valt met het indrukken van het gaspedaal, dan werkt de prefrontale cortex als het trappen op de rem — het helpt ons te vertragen, de situatie helder te beoordelen en adequaat op onze emoties te reageren.
En dat afremmen, dat is erg belangrijk wil je beter omgaan met emoties of bepalen hoe je op bepaalde gevoelens moet reageren — een belangrijke stap richting persoonlijke groei.
Dus, hoe vind je de ideale balans?
‘Emotionele behendigheid’ must voor omgaan met emoties
Niemand wordt geboren met het talent om hun emoties en gevoelens te reguleren. Kijk maar naar baby’s die niet zelf in slaap kunnen vallen zonder dat ze gewiegd worden. Of peuters die een woedeaanval krijgen wanneer je in een supermarkt staat:
Kinderen zijn afhankelijk van hun emoties en communiceren hiermee.
Tegen de tijd dat we echter naar school gaan, hebben de meesten toch wel geleerd dat we sommige emoties moeten temperen. Bijvoorbeeld door afleiding te zoeken of positief te denken. We leren dat we onze emoties kunnen beheersen en dat zij niet de baas over ons zijn. In feite is dit besef voor ons de eerste stap richting volwassen worden en is het een belangrijke pijler voor onze geestelijke gezondheid.
Toch is er een duidelijk verschil tussen het enkel negeren van onze emoties of ze daadwerkelijk beheersen. Terwijl het ontkennen van onze emoties er namelijk op is gericht om aan de emoties te ontkomen, kan het beheersen van onze emoties ons helpen groeien op het gebied van persoonlijke ontwikkeling.
‘Emotie’-professor aan de Harvard Medical School en psycholoog Susan David noemt dit beheersen van je emoties – door er mindful mee om te gaan – “emotionele behendigheid”:
“Terwijl positief denken of het vermijden van emoties te veel nadruk leggen op de rol die onze gedachten spelen, is emotionele behendigheid een vaardigheid die ervoor zorgt dat we onze emoties onder ogen komen, labelen, begrijpen en vervolgens bewust kiezen.”
ze vult aan:
“Het is het vermogen te herkennen wanneer je gestrest bent, in staat kunnen zijn om aan deze stress te ontsnappen en vervolgens te beslissen hoe je verder moet handelen op een manier die overeenkomt met je persoonlijke waarden en afgestemd op je doelen.”
Met het vermogen om je emoties strategisch te benutten, kun je vervolgens groeien in je creatieve- communicatie- en leiderschap skills, zegt sociaal wetenschapper en auteur Joseph Grenny:
“Wanneer jij je eigen emoties herkent, accepteert en vorm geeft, creëer jij de skill om je relaties te verdiepen, kun je beter invloed uitoefenen op de werkvloer én vergroot jij het vermogen om ideeën om te zetten in resultaten.”
Emotionele behendigheid uitoefenen — 3 manieren hoe
Hartstikke fijn, dus dat beter omgaan met emoties — maar hoe doe je dat dan?
1. Ga je emoties niet uit de weg
Stel dat je een leidinggevende bent. Grote kans dat er regelmatig dingen mis gaan, bijvoorbeeld door miscommunicatie. Frustrerend. Je zou er in zo’n geval voor kunnen kiezen om gewoon door te pakken met een glimlach op je gezicht — je wilt namelijk dat jouw team je ziet als een positieve en veerkrachtige leider.
Toch blijkt kalm blijven niet de beste manier om met je emoties om te gaan. Sterker nog, het kan juist averechts werken wanneer jij hevige emoties wegstopt onder een valse grijns. Zodra je je emoties wegstopt of minimaliseert, komen ze later weer – uitvergroot – naar de oppervlakte.
Een onderzoek toont bijvoorbeeld aan dat rokers die actief proberen niet aan sigaretten te denken, uiteindelijk dromen over roken — iets dat hen vervolgens aanspoort juist méér te gaan roken.
Je emoties afzwakken of wegwuiven heeft daarnaast een negatief effect op je gedrag, maar misschien nog wel belangrijker, op je potentieel.
Om namelijk echt veerkrachtig te worden, zul je je emoties moeten ervaren. Je moet jezelf toestaan moeilijke dingen te voelen. De ‘grillen des levens’ je laten helpen ergens sterker en wijzer uit te laten komen.
En hoewel het natuurlijk verleidelijk is om die ongemakkelijke emoties te ontvluchten – bijvoorbeeld door jezelf af te leiden of door positiviteit te ‘faken’ – kies er toch voor om de emotie te voelen. Hoe vervelend dat ook is.
“Totdat jij het hele spectrum aan emoties kun verwerken en er comfortabel mee bent, zul je niet veerkrachtig zijn. Je zal daarom enige oefening moeten ondergaan, anders overrompelen ze je.”
Je verstoppen voor je emoties en doen alsof er niets aan de hand is, zorgt er ook voor dat je niet in contact staat met jezelf.
“Lastige gevoelens zoals verdriet, schuld of woede zijn juist pijlers voor onze waarden”, zegt David. Stel dat jij je frustratie voelt omdat een collega wederom laat is, dan is dat een teken dat jij respect en punctualiteit hoog in het vaandel hebt staan. Toegeven aan je emoties is dus eigenlijk erg functioneel, ze vertellen je hoe jij over zaken denkt. Wuif ze dus niet weg.
2. Vertel een nieuw verhaal
Stel dat je te maken krijgt met een hevige discussie tussen jou en een collega, een die uiteindelijk resulteert in woede of teleurstelling. Het lijkt dan misschien een goed idee om het gewoonweg achter je te laten en door te gaan naar de volgende meeting.
Toch pakt het gunstiger uit wanneer je even stil staat bij de gevoelens die je ervaart. Welk verhaal vertellen ze? Zodra jij namelijk je emoties labelt als negatief, dan is de wil om eraan te ontsnappen onvermijdelijk. Zou je echter anders kijken naar je emoties, dan pas kun je je emoties beheersen.
Elke emotie vertelt namelijk een verhaal. Hierbij worden vaak diepgewortelde overtuigingen uit het verleden opgerakeld.
Sta er maar eens bij stil: wanneer jij te maken krijgt met harde kritiek, ben je waarschijnlijk gefrustreerd over het gebrek aan tact waarmee je collega je met de neus op de feiten drukt. Kijk je daarentegen naar de laag die daaronder schuilt, dan voel jij je waarschijnlijk bedreigd door zijn opmerkingen. Jij vraagt je af of je daadwerkelijk incompetent bent.
Om met deze emoties om te kunnen gaan, zul je volgens Joseph Grenny terug moeten gaan naar je “oerverhaal”.
Stel dat jij een gevoel van schaamte ervaart wanneer een collega je bekritiseert, ga dan terug naar de oorsprong van dit gevoel: wanneer was de eerste keer dat jij je schaamde?Begrijpen waar je gevoelens vandaan komen, is volgens Grenny de eerste stap richting het onder controle krijgen van je emoties.
“Ik ben me bewust van het ‘oerverhaal’ dat mijn emoties mij vertellen — en ik heb geleerd mijn gevoelens op dat moment in het juiste perspectief te plaatsen: ik ben niet in gevaar, ook al willen mijn emoties mij dit laten denken.”
3. Breid je emotionele vocabulaire uit
Juist omgaan met emoties wil ook zeggen dat je ze kunt identificeren. Een intens gevoel dat je niet kunt benoemen, kan overweldigend en eindeloos aanvoelen. Deze gevoelens echter bestempelen, kan helpen ze tastbaar te maken.
Psycholoog Lisa Feldman Barrett zegt dat wanneer jij je gevoelens verkeerd interpreteert het ervoor zorgt dat je er verkeerd op reageert. Veel emoties voelen namelijk hetzelfde aan. Het kan dus al snel gebeuren dat je ze door elkaar haalt.
In plaats van dat jij je gevoel dus omschrijft als ‘verdrietig’- wat nogal een vage omschrijving is – probeer het te labelen als ‘neerslachtig’ of ‘teleurgesteld’.
Feldman Barrett noemt dit specificeren van emoties “emotional granularity”, of ‘emotionele korreligheid’. Het helpt ons de omstandigheden rondom de emotie beter te begrijpen en helpt grote en negatieve emoties minder angstaanjagend te maken.
Je teleurgesteld voelen omdat een leidinggevende harde kritiek levert op een belangrijk project, voelt bijvoorbeeld minder groots dan een vaag gevoel van algeheel verdriet.
Juist omgaan met emoties: op de rem trappen om vooruit te komen
Je emoties opnieuw in kaart brengen en ze benoemen zal niet iedere emotie verlichten, maar dat is ook niet de bedoeling. Door lastige emoties uit de weg te gaan, mis je namelijk ontzettend belangrijke groeimogelijkheden.
Het doel van ‘emotioneel behendig’ worden is dan ook het onder ogen komen van je emoties en deze gebruiken om vooruitgang te boeken, op het persoonlijke vlak of in je werk en relaties. Iets wat je ook tijdens onze Assertiviteitscursus leert.
Herken dus de emoties die je tegenhouden en trap op de rem. Groei.
Beter leren omgaan met emoties? Volg een Assertiviteitscursus
Wil je meer te weten komen over hoe je met lastige gevoelens kunt omgaan, zonder daarbij in je schulp te kruipen of juist uit je slof te schieten? Volg dan eens een 1-daagse Assertiviteitscursus. In deze training leer jij sterker in je schoenen staan, zonder daarbij je gevoelens weg te stoppen.
Zien we je daar?
Dagelijks handige inzichten? Volg ons op social media!
Volg ons onder andere op Instagram of Pinterest. Daar krijg je niet alleen handvatten op het gebied van assertiviteit, je ontvangt ook de slimme tips waarmee je jouw communicatie skills een boost geeft. De laatste artikelen netjes en overzichtelijk in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in voor de wekelijkse nieuwsbrief.
Leer je liever lezend, lees dan ons boek Elke Dag om 15.00 Uur Klaar. Maak kennis met de beste inzichten uit onze trainingen en leer slimmer werken in plaats van harder.
Wie zijn wij? | Cursus Assertiviteit
Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van timemanagement, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.
- 1-daagse training Time Management | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Feedback Geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
- 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog
