Een fietser snijdt je de pas af, je oom beledigt je op een familiefeestje en die collega naast je blijft maar kauwgom smakken. Wil je hier het liefst zo snel en assertief mogelijk van af zijn? Gebruik dan deze assertieve aanpak voor omgaan met brutale mensen.
We worden nogal eens op de proef gesteld, in onze steeds onbeleefder wordende samenleving. Het is geen fabeltje, of iets dat maar zo lijkt naarmate je ouder wordt. Onze samenleving wordt steeds brutaler. Geen aanname, maar een feit.
2 redenen:
- Onze cultuur is steeds individualistischer ingesteld. Denk alleen al aan de iPhone, iPad, iMac en iVanalles. Alles is afgestemd op onszelf. De éénling telt, de groep als één geheel niet meer. Daardoor worden we niet alleen narcistischer, maar ook brutaler.
- We leven in steeds grotere groepen (verstedelijking en groeiende bebouwing), waardoor anonimiteit toeneemt en beleefdheid afneemt. Daar is zelfs een heel heldere grens in: onder de 148 personen beschouwen we een groep als bekenden tegen wie we lief en aardig blijven, alles daarboven doet de beleefdheid omgekeerd evenredig afnemen. Een magisch beleefdheidslimiet genaamd ‘Dunbar’s number’ dat Brits antropoloog Robin Dunbar aantoonde, in haar studie naar de afbrokkeling van civilisatie.
En in groepen groter dan 148 mensen leven doen we in Nederland steeds meer, volgens de statistieken:
“In totaal is circa 8 procent van het oppervlak van Nederland bebouwd terrein. Een oppervlak dat tussen 1989 en 2008 met 16 procent is toegenomen. Van de Nederlandse bevolking woont momenteel 83 procent in de stad. In 1990 was dat nog 69 procent, een groei van 20 procent. Naar verwachting zal in 2025 87 procent van de bevolking in de stad wonen en in 2050 ruim 90 procent.”
Op minder dan 8% van het oppervlak woont ruim 80% van de bevolking, en dat blijft maar groeien. Dat is vragen om een samenleving die elkaar steeds minder als ‘bekenden’ beschouwt, de sociale controle doet afnemen terwijl de onderlinge brutaalheid weelderig kan groeien en nestelen.
In alle gevallen van een brutale bejegening, zit de truc hem in assertief reageren – in empathie. Je inleven in de ander, alsof hij een bekende zou zijn. Het is de absolute eerste stap in alle situaties die je je maar kunt bedenken op het gebied van omgaan met brutale mensen – van irritante collega tot asociale weggebruiker of hangjongere.
1. Denk over je belediger: “Ik had hem kunnen zijn”
En de makkelijkste manier om dat te doen is: bedenken dat jij die ander bent.
Je bent op een bepaald moment namelijk die ander geweest. Degene die zich even asociaal liet gaan, zich even niks van een ander aantrok of die in een moment van zwakte een belediging of boze reactie eruit floepte. Jij bent óók eens onbeleefd geweest, net zoals de onbekende bekende die het jou nu lastig aan het maken is.
Wéét dat dit brutale akkefietje niet de definitie van die andere persoon is maar slechts een zwak moment.
Dát is empathie. Dát is de ander als een gelijke zien met eigenschappen die jou maar al te bekend zijn uit eigen ervaring. Dát is de ander als een bekende aanschouwen, als jezelf aanschouwen.
Probeer vanuit die empathie ook te begrijpen waarom de ander zo reageert. Is het op jou persoonlijk gericht? Of heeft hij het niet eens door dat hij zo hard zit te smakken? Komt het door stress dat zij zo tegen je uitvalt? Of is er iets ander aan de hand?
Het zijn meteen ook de vragen die je jezelf stelt, om razendsnel te achterhalen wat de meest gepaste en effectieve reactie gaat zijn. Het ligt er namelijk maar net aan in welke categorie ‘onbeleefd zijn’ de ander zich begeeft.
2. Kies je reactie, uit deze 4 onbeleefdheids-categorieën
Vier verschillende manieren om onbeleefd te zijn bestaan er grofweg, als je het psycholoog en onderzoeker dr. Michael Cunningham vraagt – die het fenomeen ‘sociale allergieën’ (zoals hij het noemt) 15 jaar lang bestudeerde:
1. De onaangename gewoontes (onbewust, niet persoonlijk)
Het zijn de onbeleefde dingen die mensen doen in het bijzijn van anderen, waar ze zich niet bewust van zijn en die niet op een bepaald persoon gericht zijn. Het is vaak de herhaling die het hem hier bij doet, stelt Cunningham: “De eerste keer dat je collega z’n kauwgom knapt, maakt het je niks uit. Na 3 weken hoop je dat-ie er in stikt.”
Je reactie: maak de ander bewust van zijn gedrag. Meer is er (meestal) niet nodig. Zeg gewoon “U bent behoorlijk luid aan het bellen, mevrouw” of “Je smakt je kauwgom wel heel hard, Frans”.
2. De egocentrische acties (onbewust, wel persoonlijk)
Acties die wederom niet bewust gedaan worden, maar die deze keer wel op jou persoonlijk gericht zijn. De ander houdt echter geen rekening met je en blijft doorgaan en maakt zijn actie daardoor onbeleefd. Denk: tegen je aan blijven kletsen, terwijl je duidelijk had aangegeven dat je maar een minuutje tijd had.
Je reactie: maak de ander met een rustige toon bewust van zijn gedrag en van jouw grenzen. Cunnigham’s voorstel: “Ik waardeer je echt en ik wil je niet in verlegenheid brengen, maar…” – En dan het gedrag… – “Je bent al behoorlijk lang aan het kletsen, terwijl ik net zei dat ik niet zoveel tijd had”.
3. De norm-overschrijdingen (bewust, niet persoonlijk)
Iemand gedraagt zich op een bepaalde manier die norm-overschrijdende gevolgen heeft voor jou of de groep om je heen. Roekeloos rijden en ondertussen bellen, terwijl jij in de bijrijdersstoel zit bijvoorbeeld. Of roken op een longkanker-overlevenden bijeenkomst. Het gebeurt!
Je reactie: bewustmaking is hier weer de sleutel. Doe niet meer dan de ander wijzen op zijn gedrag, en zo nodig op de sociale normen die dat beperken.
4. De rechtstreekse belediging (bewust, persoonlijk)
Dit is de naarste, hardste en meest venijnige van allemaal. Iemand beledigt jou, heel gericht en zonder twijfel. Soms met een steek onder water, soms gewoon ronduit. Denk: je tante die vraagt “of je dat stuk taart nu wel zou eten, met die kilootjes die erbij zijn gekomen”, maar ook: een collega commandeert je rond of impliceert dat je niet goed functioneert terwijl hij je leidinggevende niet is.
Je reactie: blijf beleefd! Éxtra beleefd, als het even kan. Op je aller-aller-beleefdst dit keer. Zeg bijvoorbeeld “Wat attent van u tante, daar had ik nog niet bij stil gestaan”. Wat je vervolgens met dat stuk taart doet, is aan jou. Of: “Bedankt voor je opmerkzaamheid, Karin. Ik zal kijken wat ik voor je kan doen.”
Waarom extra beleefd, terwijl je eigenlijk terug wil tieren dat de ander zijn grote mond moet houden? Omdat beleefdheid, beleefdheid opwekt. We blijven vanuit ons instinct kudde-dieren en bepaald gedrag wekt nu eenmaal hetzelfde gedrag op.
Bovendien blijf jij altijd de betere partij, wanneer je te allen tijden beleefd blijft. Kan niemand tegen op. Het is werkelijk je sterkste wapen, al is het soms nog zo lastig om te trekken.
Zeker bij familie en collega’s zijn de rechtstreekse beledigingen extra lastig, geeft ook Cunningham toe. Zijn verklaring:
“Op het werk bijvoorbeeld kunnen sociale irritaties veel sneller toeslaan, omdat die relaties nu eenmaal onvrijwillig zijn.
Omgaan met brutale mensen, onthoud dit
Wat je in elk geval ook doet, in alle situaties waarbij je moet omgaan met brutale mensen: BLIJF BELEEFD. Het is de enige échte regel die je moet onthouden, de rest maakt het er alleen maar beter op. Geef niet toe aan je instincten die net als de ander onbeleefd willen reageren. Geef niet toe aan de brutale samenleving die dat langzaam maar zeker bijna acceptabel aan het maken is.
Onthoud dat gedrag gedrag opwekt, en jij zit altijd goed. En leer je buurt eens kennen, of de afdeling op je werk – helpt ook. Of op zijn minst 150 personen om je heen. Als iedereen dat doet, wordt het er allemaal een stuk beleefder op. En gezelliger ook nog.
Dagelijks handige inzichten? Volg ons op social media!
Volg ons onder andere op Instagram of Pinterest. Daar krijg je niet alleen handvatten op het gebied van assertiviteit, je ontvangt ook de slimme tips waarmee je jouw communicatie skills een boost geeft. De laatste artikelen netjes en overzichtelijk in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in voor de wekelijkse nieuwsbrief.
Leer je liever lezend, lees dan ons boek Elke Dag om 15.00 Uur Klaar. Maak kennis met de beste inzichten uit onze trainingen en leer slimmer werken in plaats van harder.
Wie zijn wij? | Cursus Assertiviteit
Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van timemanagement, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.
- 1-daagse training Time Management | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Feedback Geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
- 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog
