Inlevingsvermogen tonen komt je relaties met anderen alleen maar ten goede. En daarmee ook je succes. Want wie zich kan inleven in de ander, kan beter communiceren, beter samenwerken en beter zijn eigen ideeën presenteren met oog voor de ander. Heel nuttig dus, dat inlevingsvermogen. Maar hoe krijg je er (nog) meer van?
Inlevingsvermogen – ook wel empathie – is een van de vijf belangrijkste skills die onder emotionele intelligentie (EQ) valt. EQ wordt steeds belangrijker. Voor je sociale succes is je EQ zelfs vier keer meer bepalend dan de uitkomst die uit je IQ-test komt, zo blijkt uit onderzoek. EQ en dus ook empathie zorgen er bijvoorbeeld voor dat je beter kunt omgaan met negatieve emoties en stress, goed kunt luisteren naar een ander en constructieve gesprekken kunt voeren. Klinkt goed toch?!
Inlevingsvermogen tonen gaat trouwens niet over met iemand meehuilen. Het betekent emoties herkennen bij anderen en daar proactief op inspelen. En dan op een empathische manier, zodat de ander zich begrepen voelt.
Empathisch vermogen zit ‘m in twee verschillende niveaus:
- Fysieke empathie voelen: als je brein automatisch veranderingen in de houding of het gedrag van de ander leest en daar iets mee doet (denk aan: gapen als een ander gaapt).
- Cognitieve empathie tonen: niet alleen de emoties herkennen, maar ook aanvoelen wat de ander nodig heeft om het te verzachten en daarop inspelen.
Dat eerste gaat automatisch. Dat tweede? Ehm, dat niet. Sorry! Het zit wel in je (al vanaf de oertijd zelfs!), maar je zult het misschien opnieuw moeten aanwakkeren. Geen zorgen. De onderstaande tips helpen je om ook dat type empathie in jezelf wakker te schudden.
1. Maak tijd
Je inleven in de ander begint met een nogal cruciale randvoorwaarde: tijd. Als jij gehaast bent en tijdens het gesprek op hete kolen zit, dan is het vrij lastig om je in de ander in te leven. Je gedachten dwalen af naar de flinke waslijst aan taken die je nog moet afwerken. Daardoor kun je niet echt met volle aandacht bij het gesprek zijn.
Kortom: neem de tijd voor het gesprek. Maak een afspraak, trek er een moment voor uit en zorg ervoor dat je je agenda om die afspraak heen niet te vol plant.
Dat soort simpele dingen zijn al heel bepalend voor de mate waarin je je kunt inleven in de ander.
Daarnaast is het handig om afleiding te voorkomen. Ook rinkelende telefoons, binnenstormende collega’s of e-mailnotificaties komen je concentratie (en daarmee je inlevingsvermogen) niet ten goede. Zet dus je telefoon uit en kies voor een zo rustig mogelijke ruimte om het gesprek te voeren.
2. Vermijd de oplossingsmodus
Hoewel goedbedoeld, is een oplossing of advies niet altijd waar de ander op zit te wachten. Gooi er daarom niet te vroeg in het gesprek een oplossing in (of soms zelfs helemaal niet).
Wat de ander sowieso wél nodig heeft? Dat je luistert, luistert en nog eens luistert. Vraag door, zorg ervoor dat je verder komt dan de vraag “Hé, hoe is het?” en slik je oplossing voorlopig in. Dat helpt je om je focus bij het gesprek te houden in plaats van bij allerlei rationele oplossingsprocessen.
3. Vraag wat de ander fijn vindt
Wat nu als de ander jouw advies wel graag wil? Er is maar één manier om daarachter te komen: vraag de ander waar hij/zij behoefte aan heeft. Wil de ander alleen een luisterend oor of ook persoonlijke tips? Een concreet plan van aanpak misschien zelfs?
Dat kun je achterhalen met een simpele vraag. Bijvoorbeeld:
“Wat heb je van mij nodig?”
of
“Wat kan ik voor je doen?”
Dat is de beste manier om te ontdekken of jouw gesprekspartner wel of niet om een advies zit te springen. Is dat niet het geval? Houd je dan in, schrijf je advies zelf ergens op en accepteer dat luisteren voor nu het meest waardevolle is wat je kunt doen. Wie weet komt dat advies een latere keer nog.
4. Zeg minder
Luisteren gaat over horen wat de ander zegt. Da’s inderdaad vrij cruciaal. Maar empathisch luisteren gaat verder dan dat.
Uit onderzoek blijkt dat ons hoofd vaak tijdens het luisteren al allerlei handelingen uitvoert die onze afleiden van het luisteren. We denken alvast na over oplossingen, halen herinneringen op aan een situatie waarin we hetzelfde hebben meegemaakt, etc.
Voel je niet schuldig. Dat is een heel natuurlijk proces. Bijna iedereen doet het. En dat komt allemaal door hoe ons brein is ingesteld. We luisteren nu eenmaal sneller dan dat we praten, waardoor je brein vaak al snel allerlei andere processen in gang zet.
Maar wat nu als je voor die processen een stokje probeert te steken en je bewust focust op enkel luisteren? Dat begint met simpelweg minder zeggen. Moedig de ander aan om te vertellen en zeg enkel dat je het begrijpt. Parafraseer soms wat de ander zegt of vraag door naar meer details, maar houd al het andere wat je zou willen zeggen nog even voor je. Empathisch luisteren wordt dat genoemd.
5. Voorkom vergelijken
Ongetwijfeld heb je een eigen situatie die vergelijkbaar is met die van de ander of ken je iemand die iets soortgelijks heeft meegemaakt. Vergelijken en eigen verhalen delen is daarom best verleidelijk.
Je hebt misschien de neiging om dingen te zeggen als “Oh, dat ken ik ook! Maar bij mij is het goed gekomen” of “Dat heb ik ook meegemaakt en dat voelde inderdaad heel rot.”
Onze tip: slik die woorden in. Pas op met een eigen voorbeeld geven of over je eigen gedrag in een soortgelijke situatie vertellen. Hoe goedbedoeld ook!
Door zo’n vergelijking te maken, verschuif je de aandacht namelijk – onbewust! – naar jouw eigen situatie. Ook al doet die vergelijking er vast wel degelijk toe, inleven gaat veel meer over meevoelen met de ander dan over ervaringen uitwisselen.
Probeer enkel te zeggen dat je de ander begrijpt. Zo houd je de aandacht bij de ander en voelt diegene zich gehoord.
6. Vergeet dat je de ander moet opfleuren
Het is heel logisch dat je vast het liefst de nare emoties bij de ander wilt wegnemen. Dat oplossingen aandragen niet nodig is, weet je inmiddels. Maar het is ook niet nodig om de ander direct op te fleuren en aan te moedigen om het zonnig te bekijken.
Als de ander een rotdag heeft, dan is soms alles wat hij nodig heeft dat jij dat gevoel erkent. Dat je gewoonweg zegt “Jeetje, wat rot inderdaad!” en dat oprecht meent. Meer dan dat je de aandacht naar iets positiefs verschuift.
Probeer ook niet te bagatelliseren en neem de gevoelens van de ander serieus. Ook als jij in een soortgelijke situatie wat anders zou voelen of ervaren. Pas dus op met zinnen als:
- “Het valt wel mee.”
- “Het komt wel goed.”
- “Morgen gaat het vast alweer beter.”
Nogmaals: voor nu is erkennen wat de ander voelt het belangrijkste wat je kunt doen.
7. Verzamel details
Blijf tijdens het gesprek vragen stellen en stimuleer de ander op die manier om meer te vertellen. Vooral open vragen zijn hier een goed middel voor. Denk aan “Goh, wat gebeurde er toen?” of “Hoe voelde je je erbij?” of “Wie waren er nog meer bij toen je dat meemaakte?”. Dat soort vragen moedigen aan om meer te vertellen. In die zin werken ze beter dan vragen die je alleen met ‘ja’ of ‘nee’ kunt beantwoorden.
Nog een voordeel van doorvragen en details verzamelen is dat jij je door de details een betere voorstelling bij de situatie kunt maken. Dat helpt dan weer om je er beter in te kunnen inleven.
Details kunnen overigens ook non-verbaal zijn. Let daarom ook op wat de ander je non-verbaal aan informatie geeft. Zo zeggen een gezichtsuitdrukking, handgebaren of de houding van de ander vaak ook al heel veel over zijn gevoel. Misschien wel meer dan wat diegene in woorden zegt.
De veelgehoorde conclusie dat onze communicatie voor 97% non-verbaal is, blijkt niet voor alle communicatie te gelden. Ook professor Albert Mehrabian in 1967, die dit onderzoek voor het eerst deed, onderstreept dat zelf. Wel is met zekerheid te zeggen dat we meer non-verbaal dan verbaal communiceren.
8. Reflecteer en vat samen
Minder zeggen is dus een van de belangrijkste adviezen voor inlevingsvermogen tonen. Ook dit punt heeft daarmee te maken: probeer niet te veel zelf in te vullen, maar vat liever samen wat de ander zegt, reflecteer en voeg daar een blijk van empathie aan toe.
De volgende zinnen vormen hier een goede aanzet voor:
- “Jeetje, dus eerst maakt je dit mee en toen dat. Dat moet heel moeilijk zijn geweest.”
- “Ik zie dat het je raakt. Heel logisch nadat je…”
- “Ik zie dat je je… voelt. Kan me voorstellen dat het veel met je doet.”
- “Het moet heel moeilijk zijn geweest om…”
- “Ik kan me niet eens voorstellen hoe lastig dat moet zijn.”
9. Toon inlevingsvermogen op een assertieve manier
En nog een laatste tip: ongetwijfeld wil je het liefst de emoties bij de ander wegnemen. Misschien voel je je ook wel rot doordat de ander zich rot voelt. Maar laat je ondanks dat niet volledig meeslepen in het gevoel. Leef mee met de ander, maar voel niet wat de ander voelt en bewaak je grenzen. Oftewel: wees empathisch op een assertieve manier.
Meer weten?
Meer weten over hoe je op een assertieve manier kunt omgaan met lastige situaties? Precies dat is wat je bij onze assertiviteitstraining leert. In minder dan één dag!
Leer hoe je in communicatie en situaties meer rekening houdt met je eigen grenzen en met zelfvertrouwen gesprekken aangaat. Ook in lastige situaties. En hoe je dus inlevingsvermogen kunt tonen, maar dan op een assertieve manier.
Dagelijks handige inzichten? Volg ons op social media!
Volg ons onder andere op Instagram of Pinterest. Daar krijg je niet alleen handvatten op het gebied van assertiviteit, je ontvangt ook de slimme tips waarmee je jouw communicatie skills een boost geeft. De laatste artikelen netjes en overzichtelijk in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in voor de wekelijkse nieuwsbrief.
Leer je liever lezend, lees dan ons boek Elke Dag om 15.00 Uur Klaar. Maak kennis met de beste inzichten uit onze trainingen en leer slimmer werken in plaats van harder.
Dit bericht op Instagram bekijken
Wie zijn wij? | Cursus Assertiviteit
Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van timemanagement, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.
- 1-daagse training Time Management | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Feedback Geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
- 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog
