Stel je hebt twee psychoanalisten, een psychiater én een sociaal wetenschapper aan je zijde om je te adviseren over conflicthantering in je dagelijkse leven. Dan spits je toch wel even je oren? Zij adviseren je om de 40-20-40 aanpak te gebruiken om elk conflict op het werk en thuis geweldloos en assertief te hanteren. Hoe dat werkt?
Conflict is slecht voor je. Niet alleen voor je sociale status, voor je algemene humeur en voor je (werk- of liefdes)relatie. Onderzoekers stellen dat conflict zeer slecht is voor je hele welzijn. Je brein lijdt er onder, je lijf lijdt er onder, en als het allemaal lang genoeg aanhoudt dan kunnen de gevolgen van een conflict zelfs gevaarlijk zijn voor je gezondheid en daarmee je leven.
Conflicten zijn killers (letterlijk)
Aapachtigen in gevangenschap die bestudeerd zijn terwijl er een onderling sociaal conflict aanhield, zagen de gevolgen: de betrokken beesten overleden, binnen twee weken.
Nu zul je niet zo gauw in levensnood komen door een conflict met een collega of een ruzie met je partner. Maar de gezondheidsgevolgen van conflicten die niet opgelost worden zijn gevaarlijk en daarmee niet te onderschatten. Zo bleek dat de apen uit het betreffende onderzoek te maken hadden met een constant verhoogde hartslag en cortisol-niveau, wat leidde tot verslechterende aderen en een op hol geslagen dag- en nachtritme.
Dat is ongeveer wat er ook bij mensen gebeurt wanneer ze in een conflictsituatie verkeren die maar niet opgelost wordt. Wanneer we in een conflictsituatie terecht komen, heeft dat dezelfde effecten als wanneer we aangevallen worden.
“Ons oerbrein gaat meteen in de actie-modus. Adrenaline komt vrij binnen enkele seconden en cortisol binnen een paar minuten. Dit leidt ertoe dat we meteen impulsiever worden”, legt dr. Joshua Gowin, gedragswetenschapper, uit.
Je weet wel: dat je er in een ruzie opeens iets uitflapt, wat je eigenlijk voor je had moeten en/of willen houden. Dit is dus onze stress-reactie, die ons klaar maakt voor actie. Deze hormonen die dan door ons lichaam gieren, adrenaline en cortisol, zijn bedoeld om je af en toe in deze modus te brengen, wanneer nodig. Niks slechts. Behalve wanneer dat vaak of lang gebeurt: wanneer een conflict niet opgelost wordt en maar voortduurt of telkens weer terug komt, bijvoorbeeld.
Een partner die maar blijft zeuren over het feit dat je je vieze sokken overal laat slingeren, of een collega die steeds hetzelfde beledigende grapje met je uithaalt. Je lichaam blijft dan in een hyper-alerte modus, alsof er op je gejaagd wordt.
Dr. Gowin over waarom dat schadelijk is:
“Het probleem is dat cortisol, net als de meeste hormonen in je lijf, een optimaal bereik heeft. Alles daarboven is ziekmakend. Wanneer de stress van een conflict blijft sudderen in je lijf, blijven de cortisol-niveaus constant hoog.”
Ongezond, doordat het slapeloosheid, een slecht werkend spijsverteringssysteem, verlaagd immuunsysteem tot gevolg heeft. En dat is dan weer een perfecte voedingsbodem voor meer ernstige gezondheidsaandoeningen als burn out en depressie.
Maar dat hoeft allemaal niet aan de hand te zijn. Als je conflicten in je leven meteen aanpakt, op een gezonde en vredelievende manier. Eentje die alle partijen in zijn waarde laat, geweldloos er aan toe gaat en iedereen met een goed gevoel naar huis toe stuurt.
Conflicthantering – doe het assertief, en iedereen ‘wint’
Een goede conflicthantering kent geen ‘winnaars’ of ‘verliezers’. Je staat niet tegenover elkaar in de boksring. Al lijkt het daar soms op. Een conflict hoeft niet agressief te worden. Goede conflicthantering werkt compleet geweldloos, op een gezonde en assertieve manier. Eentje die, zoals beloofd, iedereen met een goed gevoel naar huis stuurt. En een gezond lijf.
Dat gevoel ‘gelijk’ te moeten krijgen – te moeten ‘winnen’ – in een conflict is namelijk totaal nutteloos. Of je wint of verliest maakt namelijk geen verschil voor je stress-niveaus.
“Je zou verwachten dat de dominanten in een conflict, de alpha’s, minder last hebben van stress omdat ze vaker winnen. Onderzoek toont aan dat dat niet het geval is.” – dr. Joshua Gowin
In plaats van een winnaar en verliezer uitroepen, kun je door middel van conflicthantering beter een gezonde win-win-situatie creëren. Niemand ‘verliest’. Iedereen krijgt ‘gelijk’. Iedereen blij én er is harmonie. Dat is pas assertiviteit.
Hoe je dat bereikt? 3 stappen doorlopen, zoals professionele bemiddelaars en psychologen je adviseren om dat te doen.
Dé conflicthantering techniek van de pro’s
Om maar een paar professionele bemiddelaars en psychologen te noemen:
- Dr. Mark Borg is gemeenschapspsycholoog en psychoanalist, gespecialiseerd in crisis interventie.
- Dr. Grant Brenner is psychiater en psychoanalist.
- Daniel Berry is broeder, met veel praktijkervaring in minder ontwikkelde milieu’s en conflictgevoelige levensomstandigheden.
- Dr. Amie Gordon is postdoctoraal onderzoeker in het veld van de sociale en persoonlijkheidspsychologie.
Elk van hen heeft zijn eigen jarenlange ervaring en kracht als het op conflicthantering aan komt. Gebundeld maakt dat één conflicthantering-superkracht. Samen kwamen zij met praktische én bewezen oplossingen voor een gezonde, assertieve conflicthantering:
De 40-20-40 conflicthantering techniek
In plaats van bekvechten om er achter te komen wie er in een conflict ‘gelijk’ heeft en wie niet, kunnen de conflicterende partijen ook eens kritischer kijken naar hun eigen beleving van de conflictsituatie – en dat delen met de ander. Dat adviseren dr. Borg, dr. Brenner en Daniel Berry tenminste in hun gezamenlijk boek ‘Irrelationship’ over lastige relaties en conflicthantering.
Ze noemen het de 40-20-40 techniek. Waarom? Elke partij neemt, na zijn zelfreflectie en het delen van zijn beleving en gevoelens, zijn eigen verantwoordelijkheid in het conflict. Welk ‘aandeel’ hij of zij heeft, in keiharde percentages. Belangrijke regel: dat mag niet minder dan 40% en niet meer dan 60% zijn. Het percentage dat tussen de twee delen in ligt, dat is de ruimte waar het conflict gehanteerd kan worden. De neutrale grond of de gedeelde frustratie.
Om dat toe te lichten, geven ze een visueel voorbeeld:
“Stel je voor dat je aan een tafel zit, tegenover degene met wie je een conflict hebt. In het midden van die tafel zit een lijn: de 50% lijn. Stel je nu nog twee lijnen voor, elk op een andere helft, vastgesteld tussen de 40% en 60%: jouw ‘deel’ van het conflict. Het doel is om de discussie te laten plaatsvinden in dat 20% gebied dat zich daartussenin begeeft.”
In de praktijk: ga dus, desnoods letterlijk:
- Tegenover je conflictpartner aan tafel zitten.
- Start met het delen van jouw aandeel / beleving / gevoel in het conflict (spreek vanuit jezelf, niet over de ander!).
- Nodig de ander daarna op dezelfde manier uit om zijn eigen aandeel in het conflict vanuit zijn persoonlijke beleving te beschrijven.
- Kom zo in de loop van jullie gesprek samen in de 20-procent-overlappende-vredeszone terecht: in het midden.
Waarom dat werkt: 3 redenen
Dat reflecteren – delen – het middenstuk opzoeken heeft effect. De ‘magie’, zoals ze het noemen, zit hem in:
1. Het bewust worden van de eigen gevoelens en beleving, door erop te reflecteren en ze te formuleren.
“Je gevoelens uiten over een conflicterende relatie lijkt misschien als het laatste dat je wil doen wanneer je je midden in een conflictsituatie begeeft. Maar dat is precies waar de magie komt kijken.”
2. Het luisteren naar de beleving van een ander, doordat deze met elkaar gedeeld worden.
“Het luisterend brein is in een compleet andere staat dan het opgejaagde brein. Het één luistert om te horen, het ander luistert alleen naar angst en aanval.” – dr. Brenner
3. Het vrede sluiten, door samen in te zien dat er nog altijd neutraal terrein of gedeelde grond is.
“Die 20% gedeelde ruimte is waar het conflict gedeeld en gehanteerd kan worden.”
Sleutelwoord = begrip
En dat hanteren, dat gaat vanaf dat punt als vanzelf. De 40-20-40 conflicthantering techniek heeft zijn werk gedaan. Dat komt doordat er begrip is toegevoegd aan de conflictsituatie. Er is een nieuw perspectief bijgekomen: dat van de ander. Je respecteert zijn (40%) deel van de tafel, herkent jouw (40%) deel van de tafel en besluit samen te leven in het midden (20%). Deze conflicthantering techniek is een mooi voorbeeld van empathie beoefenen, de meest assertieve eigenschap die je kunt hebben. Empathie is de werkelijke wonderen-verrichter in deze conflicthantering techniek.
Het conflict is op deze manier niet alleen gehanteerd, de aanpak heeft het conflict van iets negatiefs naar iets positiefs gebracht. Deelnemende partijen zullen niet meer terugkijken op de ander met een gevoel van ‘jakkie, met hem/haar had ik ooit een conflict’, maar met een neutraal gevoel. En dat bevestigt dr. Amie Gordon:
“Begrip terug in een conflict brengen heeft de kracht om het te transformeren van een negatieve ervaring naar een positieve. Hoe ik dat weet? Samen met mijn collega Serena Chen heb ik zeven studies gedaan om te zien wat er gebeurt wanneer mensen zich onbegrepen voelen door een ander (Gordon & Chen, 2015). In al die gevallen heb ik ontdekt dat mensen minder tevreden met hun relatie zijn na een conflict waar ze zich niet begrepen voelden. In de conflicten waar mensen zich uiteindelijk wel begrepen voelden, was er geen negatief effect te zien op hun relatie.”
Dus:
- Onthoud dat begrip van de beleving en gevoelens van de andere partij van grote waarde is;
- En dat je, door elkaar dat te vertellen in een conflictsituatie, het gevaarlijk primitieve oer-jaag-brein uitschakelt en je moderne intelligente luister-brein inschakelt. Dat deel van je brein dat wél kan helpen om tot een goed en beschaafd einde van een conflict te komen, zonder jacht, zonder winnaars en verliezers en zonder conflict dat je gezondheid en je relaties kapot maakt.
Dagelijks handige inzichten? Volg ons op social media!
Volg ons onder andere op Instagram of Pinterest. Daar krijg je niet alleen handvatten op het gebied van assertiviteit, je ontvangt ook de slimme tips waarmee je jouw communicatie skills een boost geeft. De laatste artikelen netjes en overzichtelijk in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in voor de wekelijkse nieuwsbrief.
Leer je liever lezend, lees dan ons boek Elke Dag om 15.00 Uur Klaar. Maak kennis met de beste inzichten uit onze trainingen en leer slimmer werken in plaats van harder.
Wie zijn wij? | Cursus Assertiviteit
Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van timemanagement, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.
- 1-daagse training Time Management | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Feedback Geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
- 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog
