Alweer staar je naar het plafond terwijl negatieve gedachten je hoofd vullen. “Misschien is voor mezelf beginnen toch geen goed idee’ denk je, terwijl je voor de zoveelste nacht wakker ligt. Hoe je hiermee stopt? “Wees pragmatisch. Denk alleen gedachten waar je daadwerkelijk iets aan hebt!” zegt de filosofie. Dat werkt zo:
Overmatig piekeren heeft dit effect op je
Hoewel we je niet kennen kunnen we met zekerheid 1 ding zeggen: jij piekert — veel. Je ligt soms nachten wakker met kopzorgen en je verliest gedurende de dag regelmatig je concentratie door je gedub.
Kortom, jij spendeert het merendeel van de dag in je hoofd — en daar heb je vrij weinig aan. Dat piekeren zorgt er namelijk voor dat je moeilijk in slaap komt. Op den duur heeft het ook zijn weerslag op je lichamelijke- en mentale gezondheid.
Onderzoek toont namelijk aan dat er een duidelijk verband bestaat tussen een verhoogd cortisol-niveau en het hebben van diabetes, osteoporose (botklachten) en hart-en vaatziekten. Daarnaast zul je sneller kans lopen op het krijgen van een depressie, angststoornis of een burn-out.
… niet bepaald een fijn vooruitzicht dus. En het ergste? Al dat gepieker gaat vaak over niets — en het levert je ook helemaal niets op.
Negatieve gedachten herhalen maakt geen verschil
Het merendeel van die negatieve piekergedachten is namelijk nutteloos. William James, een Amerikaanse filosoof en psycholoog:
“Een ontzettend groot deel van de mensen denkt dat ze bezig zijn met denken, terwijl ze in werkelijkheid bezig zijn met het verkiezen van één gedachte boven de ander.”
Terwijl jij dus denkt praktisch bezig te zijn door maar constant die ene situatie in je hoofd te herbeleven, of door ‘alvast vooruit’ te denken over wat zou kunnen gebeuren, ben je in werkelijk het tegendraads bezig.
Je blijft je zorgen maken zonder daadwerkelijk een verschil te maken. De oplossing? Pragmatisch leren denken.
Deze filosofische stroming heeft het antwoord
In de 19e eeuw werd in Amerika een nieuwe filosofische stroming het leven in geroepen, het zogenaamde Pragmatisme. In het kort komt het er op neer dat een theorie pas kloppend is, wanneer deze kan worden toegepast in de praktijk. Lekker rationeel, dus.
Hoewel Charles Sanders Peirce wordt gezien als de grondlegger van deze filosofie-tak, heeft William James er zijn stempel opgedrukt — vooral wanneer het over overmatig piekeren gaat.
Hij zegt:
“Het enige wapen tegen stress en negatieve gedachten is de vaardigheid om bepaalde gedachten te verkiezen boven de ander.”
Pragmatisten geloven namelijk dat ons brein een ‘tool’ is — je hersenen moeten vóór jou werken, niet tegen je. En dat gepieker? Daar help jij je brein dus écht niet mee.
Je denkt bijvoorbeeld:
“Wat als hij me niet leuk genoeg vindt?”
“Wat als ik mijn baan kwijtraak?”
“Wat als ik mijn rekeningen niet kan betalen?”
“Wat als ik niet slaag voor dit examen?”
“Wat als ik deze promotie misloop?”
“Wat als mijn bedrijf niet van de grond komt?”
“Wat als ik een enge ziekte krijg?”
…
…
We kunnen nog wel even doorgaan.
Kijk je op een pragmatische wijze naar deze piekergedachten, dan helpen deze gedachten jou op geen enkele manier verder. Het enige dat ze bij je oproepen zijn gevoelens van angst, stress en schaamte.
Nu zeg je natuurlijk: “Dat is allemaal leuk en aardig, maar ik kan er niets aan doen dat ik deze gedachten denk.”
Nou, jawel. Wel als je genoeg oefent. Positief denken is namelijk een vaardigheid — en vaardigheden kun je onder de knie krijgen. Jij kunt namelijk kiezen wat je denkt en je kunt kiezen wat je niet denkt.
Deze 2 piekergedachten wil je wél
Lig jij namelijk ‘s nachts wakker, dan kies jij dus op dat moment om negatieve gedachten door je hoofd te laten gaan in plaats van positieve.
Om te stoppen met piekeren zul jij even stil moeten staan bij het feit dat het steeds laten rondgaan van dezelfde gedachten 99% van de tijd nutteloos is.
… precies — dat betekent dat er ook gedachten zijn waar je wél wat aan hebt. 2 soorten om precies te zijn. Die 1%.
- Nadenken over welke actie je kunt ondernemen om een probleem op te lossen.
Een probleem is enkel een onopgeloste vraag. Piekeren over hoe je dit kunt oplossen, is dus helemaal niet zo’n probleem. Dit houdt echter wel in dat je écht moet nadenken over een actie die jij kunt ondernemen. Dan pas heeft jouw gepieker waarde.(Dit verzinnen van een praktische oplossing wordt ook wel ‘self-monitoring’ genoemd. In dit artikel lees je hoe je deze techniek toepast.) - Nadenken over kennismaterie.
Een andere manier waarop piekergedachten best waardevol kunnen zijn, is wanneer ze jou laten nadenken over je eigen kennis en kunde — bijvoorbeeld vaardigheden waarmee je jouw carrière of relatie kunt verbeteren.
Dit zijn de enige twee categorieën waarin je jouw gepieker mag toestaan — ze voegen namelijk daadwerkelijk iets toe aan je leven, namelijk verbetering. Al die andere, negatieve, gedachten? Negeer ze en kies voor positief gepieker.
Dat doe je zo:
Piekeren stoppen door bewust te worden
Om je negatieve gedachten onder controle te krijgen, werk je aan je bewustwording.
Iedere keer dat je merkt dat je afdwaalt, breng je jezelf terug. Observeer je gedachten — waar komt dit negatief gepieker vandaan, wat ‘triggerde’ het? Voorkom hierbij dat jij oordeelt over jezelf, wees neutraal en voorkom de neiging om je gedachten een label op te plakken.
Je bent namelijk niet dom omdat je piekert over je baan, je bent geen mislukking omdat je piekert over gezondheid. Denk je op die manier, dan ben je gewoon weer bezig met ouderwets, negatief gepieker.
In plaats daarvan observeer je de negatieve gedachten en zeg je “Ah, oké. leuk. Laten we nu maar weer teruggaan naar de realiteit.”
Begeef je in het moment. Voel hoe je in je bureaustoel zit of hoe het gewicht van je warme deken op je drukt. Hoe voelt die smartphone in je handen aan? Focus je op dat en verplaats je gedachten: “hoe ga ik deze informatie toepassen? Welke actie kan ik ondernemen om te zorgen dat ik die promotie niet misloop?”
Pieker je op die manier dan benut jij je hersenen in plaats van je over te geven aan die doemscenario’s. Je houdt je bezig met zaken die je kunt controleren en kunt toepassen — iets waar pragmatisten trots op zouden zijn!
Toch nog piekeren? Volg een Assertiviteitscursus
Nog steeds last heb van overmatig piekeren, bijvoorbeeld omdat je opkijkt tegen meetings met bepaalde collega’s?
Een 1-daagse Assertiviteitscursus of training Gesprekstechnieken kan de oplossing bieden — vooral wanneer jij het lastig vindt jezelf te laten horen of regelmatig wakker ligt omdat je vindt dat je sociaal wat sterker mag worden.
Volg ‘m dus eens en krijg handige tips & tricks waardoor jij zelfverzekerder in het leven komt te staan, zonder gepieker.
Dagelijks handige inzichten? Volg ons op social media!
Volg ons onder andere op Instagram of Pinterest. Daar krijg je niet alleen handvatten op het gebied van assertiviteit, je ontvangt ook de slimme tips waarmee je jouw communicatie skills een boost geeft. De laatste artikelen netjes en overzichtelijk in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in voor de wekelijkse nieuwsbrief.
Leer je liever lezend, lees dan ons boek Elke Dag om 15.00 Uur Klaar. Maak kennis met de beste inzichten uit onze trainingen en leer slimmer werken in plaats van harder.
Wie zijn wij? | Cursus Assertiviteit
Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van timemanagement, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.
- 1-daagse training Time Management | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Feedback Geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
- 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog
