Of je nu een babbel bij de koffie maakt, een praatje in de trein of een diepgaand gesprek hebt in de avonduren: de kunst van het converseren kun je leren. Je hoeft er maar 1 ding voor te doen…
… en dat is luisteren.
Een daad die we maar verrassend weinig verrichten wanneer we met iemand spreken. Ja, je denkt misschien dat jij een geweldig luisteraar bent in je gesprekken met anderen, maar de kans is groot dat dat dik tegenvalt.
Uit onderzoek is namelijk gebleken dat een gemiddeld persoon met maar 25% efficiëntie luistert. We luisteren dus nog niet eens met één oor, maar met niet meer dan een hálf oor. Die andere 75% gaat dat half oor in en zo het andere oor weer uit. Zeker weten dat dit niet onder de categorie ‘goed luisteren’ valt.
Jammer, want het zou zo makkelijk moeten zijn om goed te luisteren, volgens Grieks filosoof Epictetus:
“We hebben 2 oren en 1 mond, dus kunnen we 2 keer zoveel luisteren als we spreken.”
Groot gelijk. En weet je wat? Het ís eigenlijk heel makkelijk om een goed luisteraar te worden, zegt ook luister-expert (ja, dat bestaat dus) dr. Paul Sacco.
Hij is assistent professor aan de Maryland Social Work University en hij kan je exact het verschil vertellen tussen een gemiddelde luisteraar (de meerderheid van ons volgens dat onderzoek) en een goede luisteraar (waar wij dus nog wat van kunnen leren). Maar geen zorgen, dat kunnen we allemaal. En erg moeilijk is dat niet, je moet alleen een paar dingen weten.
“Er zit een goede luisteraar in ons allemaal”, zegt dr. Sacco, “Het hangt alleen af van de wil en het vermogen om te luisteren. Velen van ons zijn vooral gefocust op het mechanische gedeelte van luisteren – oogcontact houden, af en toe met je hoofd knikken. Goede luisteraars doen dat al van nature, iets dat we allemaal kunnen doen.”
Dat is de eerste tip van dr. Sacco: vergeet even het “Ik moet oogcontact houden”, “Ben ik nu niet aan het staren?”, “Is het oké als ik even wegkijk?” en “Ik zal nog maar eens knikken, om te laten zien dat ik luister”. Laat dat even allemaal vanzelf gaan – want dat gaat het, zegt hij hier.
Beter luisteren: “Bouw je EQ op”
Wat je in plaats van focussen op de mechaniek moet doen is “emotioneel intelligent zijn”, beweert Sacco. Het is een soort intelligentie, je EQ, dat je net zoals je IQ kunt ontwikkelen. Heel praktisch, dus.
Emotionele Intelligentie betekent letterlijk:
“…In welke mate mensen emotioneel vaardig zijn door middel van expressie, zelfkennis en empathisch vermogen en die hierdoor maatschappelijk succes kunnen bewerkstelligen.”
‘Emotioneel vaardig zijn’ staat in deze dus gelijk aan ‘goed kunnen luisteren’. ‘Maatschappelijk succes’ aan ‘relaties verbeteren’. Leren luisteren doe je dus door expressief en empathisch te zijn.
Dat wil zeggen: neem een open assertieve houding aan, druk je gedachtes en gevoelens uit (expressie, voornamelijk in lichaamstaal in plaats van spraak) én… Probeer je eens in te leven in de ander (empathie, hoe zou jij je in de plaats van de ander voelen).
Als je alleen dat al probéért te doen, verhoog je je EQ en leer je beter luisteren.
Travis Bradberry, auteur van ‘Emotionele Intelligentie 2.0’: “Als je zo bezig bent met denken aan wat je zometeen moet gaan zeggen, dan ben je niet aan het luisteren. Als je stopt met doen wat je doet, en je focust je werkelijk op degene die aan het woord is, dan activeer je neuronen in je brein en je lichaam verscherpt zijn focus op de spreker. Dit helpt om beter te luisteren en het beter op te slaan.”
Je hele brein en lichaam werken dus mee aan dit proces van beter luisteren. Het enige dat je nodig hebt is dus de juiste focus, op de ander in plaats van jezelf, een goede expressieve houding en wat empathisch vermogen. Maar dan ontbreekt nog één belangrijk ding…
(Nóg) beter luisteren: “Praat alleen wanneer je meer wil vragen”
Vrágen stellen. Dat is de andere gouden regel. Het is, wederom, zo simpel.
Hou je mond eens, stop met denken over “dat dit en dat jouw moeder ook eens is overkomen” en houd die focus op de ander gericht. Daardoor gaan je luister-neuronen dus op ‘aan’ en kun je de focus op jezelf loslaten. Je komt dan vanzelf in een toestand terecht waarin er oprechte vragen in je opkomen.
Spreek alléén wanneer je een oprechte relevante vraag hebt voor de ander die er op aan stuurt om dieper in te gaan op hetgeen de ander aan het vertellen is. In het kort: vraag, in plaats van spreek.
Wil je dan toch nog inhaken op iets wat de ander vertelt – dan kán dat onder bepaalde omstandigheden evengoed.
Enige voorwaarde is alleen dat het echt relevant is en dat het de focus niet van de ander naar jouw situatie verplaatst. Bovendien is het belangrijk dat je even een pauze laat vallen voordat je met je inhaak-verhaal op de proppen komt. Hiermee geef je aan dat je echt luistert en respecteert wat de ander aan het zeggen was, maar dat er nu echt ruimte is voor jouw inbreng.
Goed. Je weet nu hoe de echte luister-pro’s het doen. Maar besef dat het een natuurlijk proces moet blijven. Blijf dicht bij jezelf, want alles draait om oprechtheid als het op luisteren en converseren aankomt. En weet daarnaast ook dat luisteren geen magisch wondermiddeltje is, maar gewoon een handig communicatie-medium.
“Luisteren is geen magie”, benadrukt Sacco namelijk. “Wanneer ik een conflict met mijn dochter heb, heb ik met goed luisteren nog steeds een conflict – alleen plaatst luisteren je in een positie van waaruit je kunt beginnen met probleem-oplossen… Het maakt ruimte voor beide personen om de gedachten van de ander beter te begrijpen.”
Dát is waar de kunst van converseren – en daarmee goed luisteren – om draait: elkaar begrijpen. Onthoud alsjeblieft dit, als je iets wil onthouden van deze boodschap.
Je spreekt met een ander, je luistert naar een ander, puur en alleen om de ander beter te begrijpen. Beter te leren kennen. En zo empathischer tegenover deze persoon te kunnen staan. Dat moet het doel zijn van al je conversaties. Vanaf nu dan.
Dagelijks handige inzichten? Volg ons op social media!
Volg ons onder andere op Instagram of Pinterest. Daar krijg je niet alleen handvatten op het gebied van assertiviteit, je ontvangt ook de slimme tips waarmee je jouw communicatie skills een boost geeft. De laatste artikelen netjes en overzichtelijk in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in voor de wekelijkse nieuwsbrief.
Leer je liever lezend, lees dan ons boek Elke Dag om 15.00 Uur Klaar. Maak kennis met de beste inzichten uit onze trainingen en leer slimmer werken in plaats van harder.
Wie zijn wij? | Cursus Assertiviteit
Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van timemanagement, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.
- 1-daagse training Time Management | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Feedback Geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
- 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog
